Altıeylül Belediyesi ile Balıkesir Büyükşehir Belediyesi arasında 01.07.2015 tarihinde imzalanan ve yürürlük tarihi 01.04.2014 olarak belirlenen protokole dayanılarak konutlar dışındaki binalar ile işyerlerine ilişkin çevre temizlik vergisi (ÇTV) tutarlarından büyükşehir belediyesine aktarılması gereken yüzde yirmi oranındaki pay ile parselinde otopark ihtiyacı karşılanmayan yapıların sahiplerinden Otopark Yönetmeliği hükümlerine göre tahsil olunan

otopark bedellerinin yasal düzenlemelere uygun olarak büyükşehir belediyesine aktarılmadığı görülmüştür.

Anılan protokolün “Madde 6.4: 01.04.2014 tarihinden sonra tahakkuk etmiş İlçe Belediyesine ödenmesi gereken fakat Balıkesir Büyükşehir Belediyesi adına tahsil edilen tutarlar tespit edilerek mahsup işlemlerinde dikkate alınacaktır.” hükmüne istinaden 2014, 2015, 2016, 2017 yıllarında belediyenin Büyükşehir Belediyesinden alacaklarından Büyükşehir Belediyesine aktarması gereken ÇTV Payı ve otopark bedelleri mahsuplaşma yöntemiyle ödenmiştir.

Büyükşehir Belediyesine aktarılması gereken 2018 ve 2019 yılı ÇTV payı ve otopark bedelleri ile ilgili herhangi bir işlem yapılmayarak aşağıdaki tabloda gösterilen tutarlar Belediye hesaplarında tutulmuş Büyükşehir Belediyesine aktarılmamıştır.

Tablo 8: Büyükşehir Belediyesine Aktarılmayan ÇTV Payı ve Otopark Bedelleri

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “Çevre temizlik vergisi” başlıklı Mükerrer 44’üncü maddesinde; çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan konut, iş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binaların çevre temizlik vergisine tabi olduğu, konutlara ait çevre temizlik vergisinin su tüketim miktarı esas alınarak su tüketim bedeli ile birlikte, su idareleri tarafından tahsil olunacağı; işyerleri ve diğer şekilde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisinin ise Kanunda öngörülen tarifeler üzerinden hesaplanmak suretiyle belirleneceği hüküm altına alınmıştır.

2464 sayılı Kanun’un söz konusu maddesinin 8’inci fıkrasında;

“İş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisi, belediyelerce binaların tarifedeki derecelere intibak ettirilmesi üzerine her yılın Ocak ayında yıllık tutarı itibarıyla tahakkuk etmiş sayılır. Tahakkuk eden vergi, bir defaya mahsus olmak üzere, belediyelerin ilan mahallerinde bir ay süreyle topluca ilan edilir. İş yeri ve diğer şekilde kullanılan binalarla ilgili olarak tahakkuk eden bu vergi, her yıl, emlak vergisinin taksit sürelerinde ödenir.”

9’uncu fıkrasında;

“Su ve kanalizasyon idareleri büyük şehir dâhilindeki her ilçe veya ilk kademe belediyesinin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan konutlara ilişkin olarak tahsil ettiği çevre temizlik vergisi ile bu verginin süresinde ödenmemesi nedeniyle tahsil ettiği gecikme zammının yüzde seksenini tahsilatı takip eden ayın yirminci günü akşamına kadar bir bildirim ile ilgili belediyeye bildirerek aynı süre içinde öder. Tahsil edilen vergi ve gecikme zammının yüzde yirmisini ise münhasıran çöp imha tesislerinin kuruluş ve işletmelerinde kullanılmak üzere büyük şehir belediyesinin hesabına tahsilatı takip eden ayın yirminci günü akşamına kadar aktarır. Büyük şehir belediye sınırları içinde bulunan belediyelerin kendileri tarafından tahsil edilen çevre temizlik vergisinin yüzde yirmisi aynı esaslar çerçevesinde büyük şehir belediyelerine aktarılır.”

10’uncu fıkrasında da;

“Tahsil ettiği vergiyi veya gecikme zammını yukarıda belirtilen süre içinde ilgili belediyeye yatırmayan idarelerden, bu tutarlar 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre gecikme zammı tatbik edilerek tahsil edilir.”

denilmektedir.

2464 sayılı Kanun’un söz konusu hükümlerinden anlaşılacağı üzere, büyükşehir il sınırları içindeki ilçe belediyelerin kendileri tarafından tahsil edilen çevre temizlik vergisinin, tahsilat tutarının yüzde yirmisinin tahsilatı takip eden ayın yirminci günü akşamına kadar Büyükşehir Belediyesine aktarılması gerekmektedir. Süresi içinde Büyükşehir Belediyesi hesaplarına aktarılmayan çevre temizlik vergisi payları için, ilçe belediyelerine yönelik olarak 6183 sayılı Kanun hükümleri uygulanmak durumundadır.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Belediyeler arası hizmet ilişkileri ve koordinasyon” başlıklı 27’nci maddesine eklenen son fıkrasında;

“İmar mevzuatı uyarınca belediyelerin otoparkla ilgili olarak elde ettikleri gelirler tahsil tarihinden itibaren kırkbeş gün içinde büyükşehir belediyesine aktarılır. Büyükşehir belediyeleri bu geliri tasdikli plan ve beş yıllık imar programına göre hazırlanan kamulaştırma projesi karşılığında otopark tesisi için gerekli arsa alımları ile bölge ve genel otoparkların inşasında kullanır. Bu gelirler bu fıkrada belirtilen amaç dışında kullanılamaz.” denilmektedir.

5216 sayılı Kanun’un söz konusu hükümlerinden anlaşılacağı üzere, ilçe belediyeleri tarafından toplanan “otopark bedellerinin” otopark inşasında kullanılmak üzere tahsil tarihinden itibaren kırkbeş gün içinde büyükşehir belediyesine aktarılacağı hüküm altına alınmıştır.

İlçe belediyelerin kendileri tarafından tahsil edilen “çevre temizlik vergisinin yüzde yirmisi” ve ilçe belediyeleri tarafından toplanan “otopark bedellerinin” belirlenen süreleri içinde Büyükşehir Belediyesine aktarılması yukarıda belirtilen mevzuat gereği zorunlu olup bu aktarmanın protokol ile ertelenmesi mümkün değildir.

Ayrıca aktarılması gereken tutarlar bu mevzuat ile belirlenen belli amaçlar için ayrılmaktadır. İlçe belediyeleri tarafından tahsil edilerek aktarılan “çevre temizlik vergisinin yüzde yirmisi” Büyükşehir Belediyesince münhasıran çöp imha tesislerinin kuruluş ve işletmelerinde kullanılması gerekmektedir. İlçe belediyeleri tarafından toplanarak aktarılan “otopark bedelleri” ise Büyükşehir Belediyesi tasdikli plan ve beş yıllık imar programına göre hazırlanan kamulaştırma projesi karşılığında otopark tesisi için gerekli arsa alımları ile bölge ve genel otoparkların inşasında kullanması gerekmektedir. Ancak Protokol gereğince ilçe belediyesinin Büyükşehir Belediyesinden alacaklarından, ÇTV payı ve otopark bedellerinin mahsuplaşma yöntemiyle düşülerek ödenmesi bu gelirlerin yasal düzenlemeler gereğince kullanılması gereken yerler dışında harcanmasına neden olmaktadır. Büyükşehir ÇTV payının ve otopark bedellerinin mevzuat ile belirlenen belli amaçların dışında kullanılması yukarıda belirtilen mevzuata aykırıdır.

Yukarıda belirtilen nedenlerle, yasal düzenlemelere aykırı hükümler içeren söz konusu protokolün iptal edilmesi ve ilçe belediyesi tarafından Büyükşehir Belediyesi adına yapılan tahsilatların yasal düzenlemelere uygun şekilde ve zaman da Büyükşehir Belediyesine gönderilmesi gerekmektedir.