Amme Alacağı Kapsamında bulunan Harcamalara Katılım Payı, Harçlar ve Ücretler gibi Kurum gelirlerine yönelik tahsilat ve takip işlemlerinin etkin bir şekilde yerine getirilmediği görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Mali hizmetler birimi” başlıklı 60 ıncı maddesinin (e) bendinde de; ilgili mevzuatı çerçevesinde idare gelirlerini tahakkuk ettirmek, gelir ve alacaklarının takip ve tahsil işlemlerini yürütmek mali hizmetler biriminin görevleri arasında sayılmıştır.

Bu kapsamda Mali Hizmetler Daire Başkanlığının görevleri arasında; Kurumun bütün gelir, gider, taşınır ve taşınmaz kıymetlerinin muhasebesini tutmak, İdare gelirlerinin tahsilatını yapmak, zamanında yapılmayan ödemelerle ilgili dosya tanzim etmek, hukuk birimine intikal ettirmek ve gerektiğinde hukuki sürece destek vermek, Kurum tahakkuklarının tahsilat ve borç takip işlemlerine dair tüm süreçleri yürütmek bulunmaktadır.

ESKİ Genel Müdürlüğünün de tabi olduğu 2560 sayılı Kanun’un 13 üncü maddesinde kurum gelirleri sayılmıştır. Anılan Kanun’da öngörülen gelirlerin bazıları 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a göre takip edildiği gibi bazıları da genel

hükümler çerçevesinde İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre takip edilmektedir. Ancak içme suyu ve atık su aboneliği kaynaklı alacaklar için 7155 sayılı Abonelik Sözleşmelerinden Kaynaklanan Para Alacaklarına İlişkin Takibin Başlatılması Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanmaktadır. Bahsedilen gelir unsurlarının tabi olduğu mevzuata göre zamanaşımı süreleri de değişmektedir.

Sözleşmeye dayalı alacaklar için 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 146 ncı maddesine göre, Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, on yıllık zamanaşımı süresi öngörülmüştür. Diğer taraftan 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nda düzenlenen harcamalara katılım paylarının takibi 6183 sayılı Kanun’a göre yapılmakta olup zamanaşımı süresi beş yıldır.

Harcamalara Katılım Payı (Harcamalara katılma payı da, “kanalizasyon harcamalarına katılma payı” ve “su tesisleri harcamalarına katılma payı” olarak ikiye ayrılmaktadır) ile Harç ve Ücretler 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’da yer alan takip usullere göre; diğer alacaklar için 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine dayanarak 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununda yer alan hükümler doğrultusunda takip başlatılabilmektedir.

Amme alacağı kapsamında takip edilmesi gereken gelir kalemleri için Kurumun bazı noktalarda zorluklar yaşadığı görülmüştür. Bu zorlukların aşılması için örneğin; mükellefin gayrimenkul sorgulaması yapılabilmesi ve haciz konulabilmesi için Tapu Müdürlüğü ile protokol yapılması, borçlunun çalışma durumu ve iş adres bilgisi için Sosyal Güvenlik Kurumundan görüş alınması, trafik tesciline kayıtlı araç sorgulaması yapılabilmesi ve haciz konulabilmesi için ve varis veya borçlu abone/mükelleflerin Kimlik Paylaşım Sistemindeki adres bilgilerine erişim sağlanabilmesi için Elektronik Belge Yönetim Sistemi'nde (EBYS) modüller menüsü altındaki “hak ve mahrumiyet ile Kimlik Paylaşım Sistemi (KPS)” sekmelerinin aktif hale getirilmiş olması gerekmektedir.

Yukarıda sayılan gelir unsurlarından her birinin su ücretinde/alacağında veya harcamalara katılma paylarında olduğu gibi farklı mevzuatlara tabi olduğu, bunlar için farklı zamanaşımı süreleri öngörüldüğü gözden kaçırılmamalıdır. Zamanaşımına uğramış bir borcun eksik borç haline dönüşeceği dolayısıyla borçlunun (abonenin) sadece kendi isteğiyle borcunu ifa ettiği zaman, borcun tahsil edilebileceği unutulmamalıdır.

Bu itibarla, ilgili daire başkanlıkları arasında gerekli koordinasyon sağlanarak hukuki takibat başlatılmayan vadesi geçmiş alacaklar için zamanaşımı süreleri de dikkate alınarak tahsilat ve takip süreçlerinin hızlandırılması gerekmektedir