Genel bütçe vergi gelirleri payının İller Bankası tarafından hatalı hesaplanması nedeniyle Belediyenin tasarrufuna giren kamu kaynağında azalışa sebebiyet verildiği; ancak Belediyece bu hatanın düzeltilmesini sağlayacak ya da gelecek dönemler için tekrar etmesini önleyecek kontrol mekanizmalarının kurulmadığı görülmüştür.

Genel bütçe vergi gelirlerinden verilecek paya ilişkin ayrıntılı düzenlemeler, 5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun’un 5’inci maddesinde yer almaktadır. Buna göre; büyükşehir ilçe belediyelerine ayrılan payların %90’lık kısmı ilçelerin nüfusuna, %10’luk kısmı ise ilçelerin yüzölçümüne göre hesaplandıktan sonra toplam tutar üzerinden %30’luk büyükşehir belediyesi payı kesilerek ilgili belediyeye aktarılacaktır. Genel bütçe vergi gelirlerinden nüfus esasına göre hesaplanan tutar üzerinden ayrıca, 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un 13’üncü maddesi hükmü uyarınca, %10’luk İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) payı da düşülecektir.

Özetle genel bütçe vergi gelirleri payı tahakkukundan, büyükşehir payı ile İSKİ payı düşüldükten sonra kalan tutar, İller Bankası tarafından ilgili belediyeye aktarılacaktır.

Ancak yapılan incelemelerde; İller Bankasının, İSKİ payını nüfus esasına göre hesaplanan %90 üzerinden değil de payın tamamı üzerinden hatalı bir şekilde hesapladığı ve bu suretle Belediyeye intikal edecek gelirde azalışa sebep olduğu görülmüştür. Belediyenin kendisine aktarılan tutarı kontrol etmediği ve bu hatanın düzeltilmesine ilişkin gelir kaybını önleyecek bir mekanizma da kurmadığı anlaşılmıştır. Söz konusu hata nedeniyle Belediyenin

2018 yılında uğradığı gelir kaybına ilişkin ayrıntılı bilgi aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

Tablo 9: Genel Bütçe Vergi Gelirleri Payı Olan-Olması Gereken Tutarlar (TL)

Sonuç olarak genel bütçe vergi gelirleri payının doğru tahsil edilmesini temin edecek süreçlerin ve kontrol mekanizmasının kurulmasının, kamu kaynağının etkili, ekonomik ve verimlilik ilkesine uygun elde edilmesine katkı sunacağı değerlendirilmektedir.

Kamu idaresi cevabında; özetle, 5776 sayılı Kanun ile 2380 sayılı Belediyelere ve İl Özel İdarelerine Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun’un yürüklükten kaldırıldığı, anılan mülga Kanun’da genel bütçe vergi gelirleri payı hesabının sadece nüfus esası üzerinden yapıldığı yürürlükte olan Kanun’da ise nüfus ve yüzölçümü ayrımına gidildiği, mevcut hesaplamada ise mülga Kanun’un esas alınmasının mevzuata aykırılık teşkil etmediği yönündeki İller Bankası Anonim Şirketinin 20.06.2019 tarih ve 22827 sayılı yazısına İdarece iştirak edilmiştir.

Sonuç olarak İdare tarafından verilen cevapta, mülga Kanun hükümlerini esas alan İller Bankası yazısına iştirak edilerek uygulamanın mevzuat hükümlerine uygun olduğu ifade edilmiştir. Ancak 5779 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinde yer alan, mülga 2380 sayılı Kanun’a yapılan atıfların bu Kanun’a yapılmış sayılacağı şeklindeki açık hüküm uyarınca genel bütçe vergi gelirleri payının, bulguda yer verildiği hâliyle, güncel mevzuat hükümleri çerçevesinde hesaplanması ve bu tutarın Belediyeye intikal ettirilmesi gerektiği yönündeki değerlendirmemiz devam etmektedir.