Üniversite mülkiyetinde bulunan ve tahsisli olarak kullanılan taşınmazlara ilişkin envanter çalışmalarının tam olarak yapılmadığı bu sebeple taşınmazların bir kısmının Üniversite mali tablolarında yer almadığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 44’üncü maddesinde kamu idarelerinin taşınmazlarının kaydına ilişkin usul ve esasların çıkarılacak yönetmelik ile belirleneceği belirtilmiştir.

Buna istinaden 2006/10970 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik çıkarılmıştır. Yönetmelik’in “Kayıt şekli” başlıklı 7’nci maddesinde;

“(1) Kamu idareleri;

1. Tapu kütüğünde adlarına tescilli olan ve Ek 1’deki Kayıt Planının “Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar ” başlığı altında yer alan taşınmazların kaydını Ek 2’deki 'Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar Formu’nda,

2. (Değişik: 3/6/2014-2014/6455 K.) Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan ve Ek 1’deki Kayıt Planının “Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar” başlığı altında yer alan taşınmazlardan sadece ekonomik olarak değerlendirmeye konu olanlar ile kamusal ihtiyaçlarda kullanılanların kaydını Ek 3’teki Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar Formu’nda,

…

ç) Ek 1’deki Kayıt Planının “Genel Hizmet Alanları” başlığı altında yer alan taşınmazların kaydını Ek 5’teki ‘Genel Hizmet Alanları Formu’nda,

d) Tapu kütüğünde üçüncü kişiler adına tescilli veya diğer kamu idarelerinin yönetiminde olmakla birlikte irtifak hakkı tesisi, tahsis, kiralama, kullanma izni verilmesi gibi yollarla kullanım hakkı kendilerine verilen taşınmazların kaydını Ek 6’daki “Sınırlı Aynî Haklar ile Kişisel Haklar ve Tahsis Formu’nda”

yer alan bilgileri içerecek şekilde bilgisayarda veya deftere yazarak kaydını tutarlar.

1. Kamu idarelerinin taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleriyle görevli birimlerince hazırlanan bu formlar taşınmaz icmal cetvelleri hazırlanmak üzere mali hizmetler birimine gönderilir. Mali hizmetler birimince bu formlar konsolide edilerek bu Yönetmeliğin ekinde (Ek 7) bulunan örneğe uygun şekilde taşınmaz icmal cetvelleri oluşturulur.

2. İcmal cetvellerinde, kayıt planında belirtilen unsurların her biri için bir satır ayrılır ve bu taşınmazlara ilişkin adet, yüzölçüm ve değer toplamları belirtilir.” hükmü,

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Temel kavramlar” başlıklı 5’inci maddesinde;

“(1) Genel yönetim muhasebesi, muhasebe ilke ve kurallarının dayanağını oluşturan ve aşağıda belirtilen kavramlara göre yürütülür:

a) Belgelendirme: Muhasebe kayıtları, gerçek durumu yansıtan ve usulüne uygun olarak düzenlenmiş belgelere dayandırılır.

…” hükmü yer almaktadır.

Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’te, taşınmaz kayıt ve kontrol işlemlerinin gerçekleştirilmesi amacıyla ilgili idarenin mali hizmetler birimince diğer

birimler tarafından hazırlanan formlar dikkate alınarak taşınmaz icmal cetvellerinin oluşturulacağı, söz konusu icmal cetvellerinde ise her bir unsur için ayrı satır açılıp taşınmazlara ilişkin toplam değerlerin belirtileceği ifade edilmiştir. Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nde ise muhasebe kayıtlarının gerçek durumu yansıtan ve usulüne uygun olarak düzenlenmiş belgelere dayanacağı belirtilmiştir.

Söz konusu mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; mali tablolarda yer alan taşınmaz hesaplarındaki tutarların dayanağının, mali hizmetler birimi tarafından düzenlenmiş taşınmaz icmal cetvelleri ile ilgili diğer formların olması gerektiği anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede; taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleriyle görevli birim tarafından Üniversite mülkiyetinde olan ve Üniversite tarafından tahsisli olarak kullanılan taşınmazların envanter işlemleri ile değer tespitlerinin tam olarak yapılmadığı dolayısıyla yukarıda aktarılan formların ilgili birim tarafından mevzuata uygun biçimde hazırlanmadığı görülmüştür. Ayrıca söz konusu husus mali hizmetler birimi tarafından hazırlanması gereken taşınmaz icmal cetvellerinin de Yönetmelik ekine uygun şekilde hazırlanamamasına sebebiyet vermiştir.

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 25 Maddi Duran Varlıklar Hesap grubuna ilişkin olarak düzenlenen “Hesap grubuna ilişkin işlemler” başlıklı 170’inci maddesinde; tahsis edilen taşınmazlardan Hazineye ait olanların milli emlak birimlerince, diğer kamu idarelerine ait olanların ise yetkili birimlerce muhasebe birimlerine bildirilerek gerekli kayıtlarının yapılacağı, kamu idaresinin mülkiyetinde olan taşınmazlar ile bunlardan diğer kamu idarelerine tahsis edilenler ve kamu idarelerince tahsisli olarak kullanılanların yardımcı hesaplar itibarıyla izleneceği hüküm altına alınmıştır. Ayrıca söz konusu maddenin beşinci fıkrasında; üzerinde başka bir maddi duran varlık bulunan arsalar ile yapıların ayrı ayrı muhasebeleştirilmesi gerektiği ifade edilmiştir.

Üniversite 2021 yılı Bilançosu incelendiğinde; 250 Arazi ve Arsalar Hesabı ile 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabında herhangi bir tutarın yer almadığı görülmüştür. Üzerinde başka bir maddi duran varlık bulunan arsalar ile yapıların ayrı ayrı muhasebeleştirilmesi gerektiği hükmü göz önünde bulundurulduğunda; kayıtlarında 252 Binalar Hesabı bulunan bir kamu idaresinin bahsi geçen hesaplara kaydedilmesi gereken taşınmazlarının olmadığını kabul etmek mümkün değildir.

Yukarıda yer verilen tüm tespitler birlikte değerlendirildiğinde, Üniversite 2021 yılı mali tablolarında yer alan taşınmaz hesaplarının doğru ve güvenilir veri içermediği kanaatine ulaşılmıştır.

Kamu idaresi tarafından Üniversiteye tahsis edilen hazine taşınmazlarına ilişkin envanter çalışmaları kapsamında ilgili kurumlarla yazışmaların yapıldığı, Yapı İşleri ve Teknik

Daire Başkanlığı tarafından “Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’te yer alan formların düzenlenmesini müteakip mali hizmetler birimince bu formların konsolide edilerek taşınmaz icmal cetvellerinin oluşturulacağı ve ilgili muhasebe kayıtlarının yapılacağı ifade edilmişse de söz konusu hususun 2021 yılı mali tablolarına herhangi bir etkisi bulunmamaktadır.