Kamu İdaresi tarafından diğer kurumlara tahsis edilen ve diğer kurumlarca kamu idaresine tahsis edilen taşınmazların tahsis işlemlerinin muhasebe kayıtlarında yer almadığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Taşınmaz tahsisi” başlıklı 47’nci maddesiyle kamu idarelerinin, kanunlarında veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için mülkiyetlerindeki taşınmazları birbirlerine ve köy tüzel kişiliklerine bedelsiz olarak tahsis edebilecekleri hüküm altına alınmıştır. Benzer bir düzenlemeye 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75’inci maddesinde de yer verilmiştir. Buna göre belediyeler, kendilerine ait taşınmazları, asli görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak kamu kurum ve kuruluşlarına devredebilecek veya süresi yirmi beş yılı geçmemek üzere tahsis edebileceklerdir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin, maddi duran varlıklar hesap grubuna ilişkin işlemlerin düzenlendiği 187’nci maddesinin 5’inci fıkrasında kamu idaresinin mülkiyetinde olan taşınmazların, bunlardan diğer kamu idarelerine tahsis edilenlerin ve kamu idarelerince tahsisli olarak kullanılanların yardımcı hesaplar itibarıyla izleneceği hüküm altına alınmıştır. Yönetmelik’in 188’inci ve 192’nci maddelerinde tahsis edilen taşınmazların niteliğine göre, 250 Arazi ve Arsalar Hesabı veya 252 Binalar Hesabı’nda takip edileceği hükmüne yer verilmiş olup 189’uncu ve 193’üncü maddelerinde ise tahsis işleminin muhasebe kayıtlarının nasıl yapılacağı ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

Mezkûr Yönetmelik’in “Detaylı hesap planları” başlıklı 46’ncı maddesinde kurumlara ait detaylı hesap planlarının, Bu Yönetmelikte belirlenen hesap planı çerçevesinde Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle belediyeler, bağlı idareleri ile belediyelerin kurdukları birlikler için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanacağı hükmüne yer verilmiştir. Anılan bakanlık tarafından hazırlanan mahalli idareler detaylı hesap planına göre 250.02 yardımcı hesap kodu kamu idaresinin tahsis ettiği taşınmazları, 500.11 yardımcı hesap kodu tahsis edilen taşınmazları, 250.03 ve 500.12 yardımcı hesap kodları ise tahsisli kullanılan taşınmazları izlemek için kullanılmaktadır.

Buna göre Kamu İdaresi tarafından tahsis edilen arsa ve arazilerin, kayıtlı değerleri üzerinden 250.02 Arazi ve Arsalar Hesabı’na alacak, 500.11 Net Değer Hesabı’na borç, Kamu İdaresi tarafından tahsisli kullanılan arsa ve arazilerin, kayıtlı değerleri üzerinden 250.03 Arazi ve Arsalar Hesabı’na borç, 500.12 Net Değer Hesabı’na alacak kaydedilmesi gerekmektedir.

Yukarıdaki mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde idarelerce tahsis edilen ve tahsisli kullanılan taşınmazlarla ilgili farklı bir kayıt düzeninin bulunduğu anlaşılmaktadır. Tahsise konu edilen taşınmazların mevzuatta belirtildiği şekilde muhasebe kayıtlarının yapılması taşınmazların yönetimi ve kontrolü açısından önem arz etmektedir.

Yapılan incelemede Kamu İdaresinin tahsis ettiği ve tahsisli kullandığı taşınmazların olduğu ancak bu taşınmazların farklı alt kodlarda izlenmek suretiyle muhasebe kayıtlarının yapılmadığı görülmüştür. Dolayısıyla mevcut kayıt düzeninde, idareye ait taşınmazların tamamı kendi kullanımında gözükmekte iken idareye tahsis edilen ve idarenin kullanımında olan taşınmazlar ise mali tablolarda yer almamaktadır. Tahsise konu taşınmazlar için gerekli muhasebe kayıtlarının yapılmaması idarenin mali tablolarında öz kaynaklar ile duran varlık hesaplarının gerçek değerlerini yansıtmamasına sebep olmaktadır.

Kamu İdaresince, bulguda belirtilen öneriler doğrultusunda Kamu İdaresinin tahsis ettiği taşınmaz ile ilgili muhasebe kaydının 15.05.2024 tarih ve 2968 numaralı muhasebe işlem fişi ile yapıldığı görülmüştür ancak Kamu İdaresi tarafından tahsisli kullanılan taşınmaz ile ilgili gerekli muhasebe kaydına rastlanılmamıştır.

Kamu idaresinin kullanımındaki taşınmazların yönetim ve kontrolünün sağlanması ile muhasebenin temel kavramlarından olan tam açıklama kavramı gereği, Kamu İdaresi tarafından tahsisli kullanılan taşınmazların mali tablolarda doğru bir şekilde gösterilebilmesi için tahsise konu taşınmazların muhasebe işlemlerinin ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yapılması gerekmektedir.