Belediye sınırları içinde faaliyet gösteren servis araçlarının, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu uyarınca ihale yapılmaksızın Belediye Ücret Tarifesi’nde hükmedilen tahsis ücretinin alınması suretiyle belli bir süre sınırı olmaksızın çalıştırıldığı görülmüştür.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları” başlıklı 7’nci maddesinin (f) bendinde;

“Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek.” denilmektedir.

Danıştay 13. Dairesinin E: 2015/985, K: 2015/3164 sayılı kararında ise; “…Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; belediyelerin yürütmekle görevli ve yetkili oldukları toplu taşıma hizmetini bizzat yapmak yerine imtiyaz suretiyle devrine karar verilmesi için Danıştayın görüşü ve İçişleri Bakanlığının onayının alınmasının ön koşul olduğu, kiralama yolunu seçmesi hâlinde ise hem taşınır hem taşınmazlar için kira süresinin 10 yılla sınırlı olduğu ve her iki durumunda Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olduğu anlaşılmakta ve toplu taşıma hizmetlerinin ruhsat vermek suretiyle yerine getirilmesi usulünde ise ruhsat verilecek sürenin, tespit edilen muhammen bedelin yıllık mı yoksa ruhsat verilen süre için mi öngörüldüğünün, yıllık olarak tespit edilmiş ise her yıla ilişkin artış oranının nasıl belirleneceğinin vb. hususların açık bir şekilde ortaya konularak söz konusu ihalenin yine Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre yapılması gerektiği, toplu taşıma hizmetlerinin gördürülmesinde ruhsat verme yönteminin seçilmesi hâlinde verilecek olan ruhsatın süresiz bir şekilde verilemeyeceği, belli bir süre dâhilinde ruhsat verilmesi gerektiği görülmektedir.

Bu durumda, ilgili mevzuat ve dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda; toplu taşıma hizmetinin yerine getirilmesinde ruhsat verme yönteminin seçilmesi hâlinde, süresiz olarak ruhsat vermenin söz konusu olmadığı, belli bir süre dâhilinde ruhsatın verilmesi gerektiği, bu süreye göre muhammen bedelin belirlenmesinin şart olduğu, bu hususlar ortaya

konulduktan sonra Devlet İhale Kanunu hükümlerine uygun bir şekilde ihalenin yapılması gerektiği” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükmü ve yargı kararı uyarınca servis aracı plakalarının; belediyenin yetkili organının kararıyla rekabete uygun, saydam bir şekilde, sürenin belirli olması gibi hususları da içererek ihale yoluyla verilmesi gerekmektedir. Bu durumda en fazla

10 yıllık süre ile kullandırılabilecek plakalara ilişkin olarak yıllık muhammen bedel belirlenecek ve ihaleye katılanların arttırımı sonucunda ortaya çıkan yıllık bedel ile ruhsat verilmiş olacaktır.

Yapılan incelemede ise servis aracı plakalarının, Ücret Tarifesi’nde hükmedilen tahsis ücretinin alınması suretiyle belli bir süre sınırı olmaksızın kullanıcılarına verildiği ve kullanıcıların bir kez katlandığı tahsis ücretinin dışında İdareye herhangi bir bedel ödemediği tespit edilmiştir. Bu durumda söz konusu plaka kullanıcılarından yıllık bir şekilde işletme izin belgesi ücreti alınması da mümkün bulunmamaktadır. Zira anılan işletme izin belgesi ücretleri açısından vergi mahkemeleri nezdinde açılan davalar sonucunda, meclis kararı ile mali yükümlülük ihdas edilemeyeceği gerekçesiyle ilgililer haklı bulunmuş ve işletme izin belgesi ücretleri ilgililerine iade edilmiştir. Söz konusu mahkeme kararlarına istinaden de İdare, 18.12.2018 tarih ve 742 sayılı Meclis Kararı ile 2019 Yılı Ücret Tarifesi’nde bulunan yıllık alınan Servis Plakası İşletme İzin Belgesi Ücretinin iptaline karar vermiştir.

Bu itibarla servis araçlarının 10 yılllık süre sınırı ile 2886 sayılı Kanun uyarınca ihale gerçekleştirilerek faaliyete geçirilmesi gerekmektedir. Bu durum, plaka işletme bedelinin yıllık olarak tahsil edilmesi ve mahkeme kararlarına taraf olunmaması açısından önem arz etmektedir.