Karar Künyesi
Bazı duran varlık hesapları için ayrılan birikmiş amortisman tutarlarının, ilgili duran varlığın kayıtlı değerinden yüksek olduğu ve varlık grubunda kayıtlı varlık bulunmasına rağmen bazı varlıklar için hiç amortisman ayrılmadığı görülmüştür.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “257 Birikmiş amortismanlar hesabı (-)” ile ilgili 202’nci maddesinde; bu hesabın maddi duran varlık bedellerinin ekonomik ömrü içerisinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesini izlemek için kullanıldığı ifade edilmiştir.
04.11.2015 tarihli ve 29522 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği “Amortisman ve Tükenme Payları” (Sıra No: 47) isimli tebliğ ile kamu idarelerinin duran varlıklarından hangilerinin amortisman ve tükenme payına tabi tutulacağının, buna ilişkin usul ve esaslar ile uygulanacak amortisman ve tükenme payının süre, yöntem ve oranları belirlenmiştir.
Mezkur Tebliğ’e göre kamu idarelerinde muhasebe sistemine dâhil edilen maddi duran varlıklardan; 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252 Binalar Hesabında yer alan taşınmazlar ile 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı, 254 Taşıtlar Hesabı, 255 Demirbaşlar Hesabında yer alan taşınırlar için amortisman ayrılması gerekmektedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre, bir yıldan fazla kullanılabilen ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz kalan maddi duran varlıklar için amortisman ayrılması gerekmekte olup duran varlıklar tamamen amorti edilene kadar amortisman ayrılması gerekmektedir. Bu nedenle duran varlıklar için ayrılan birikmiş amortisman tutarları, maddi duran varlıkların kayıtlı değerlerinden fazla olamayacaktır.
Yapılan incelemede, aşağıda ayrıntıları gösterildiği üzere, 252 Binalar Hesabı ve 255 Demirbaşlar Hesabındaki kayıtlı maddi duran varlıklar için ayrılan birikmiş amortisman tutarlarının, maddi duran varlıkların kayıtlı değerinden toplam 34.915.729,00 TL fazla olduğu tespit edilmiştir.
Tablo 8: Duran Varlıkların Kayıtlı Değerinden Fazla Ayrılan Amortismanlar Tablosu
Hesap Kodu | Hesap Adı | Varlıkların Toplam Değeri (TL) | Amortisman Toplam Değeri (TL) | Fark (TL) |
252.xx.xx.04.01 | Yurt ve Pansiyonlar | 9.648.249,82 | -9.648.249,82 | |
252.xx.xx.09.05 | Dükkân ve İş Yerleri | 4.819.872,45 | 29.899.324,03 | -25.079.451,58 |
255.09.01 | Doğa Sporlarında Kullanılan Demirbaşlar | 133.174,80 | 220.896,00 | -87.721.20 |
255.10.02 | Kontrol ve Güvenlik Sistemleri | 3.201.819,70 | 3.293.660,78 | -91.841,08 |
255.10.03.. | Yangın Söndürme ve Tedbir Cihaz ve Araçları | 512.452,44 | 520.917,76 | -8.465,32 |
TOPLAM | 8.667.319,39 | 43.583.048,39 | -34.915.729,00 |
Diğer yandan aşağıda ayrıntısı gösterilen ve toplam değeri 91.829.667,55 TL olan maddi duran varlıklar için hiç amortisman ayrılmadığı görülmüştür.
Tablo 9: Amortisman Ayrılmayan Duran Varlıklar Tablosu
Hesap Kodu | Hesap Adı | Varlıkların Toplam Değeri (TL) | Amortismanların Toplam Değeri (TL) | Fark (TL) |
251.xx.09.01 | Su Kuyuları | 33.912,00 | 0,00 | 33.912,00 |
251.xx.20.06 | Pazar Yeri | 91.782.093,00 | 0,00 | 91.782.093,00 |
252.xx.xx.03.01 | Sağlık Evleri | 13.662,55 | 0,00 | 13.662,55 |
TOPLAM | 91.829.667,55 | 00,00 | 91.829.667,55 |
Sonuç olarak, amortisman ve tükenme payı ayrılması gereken tüm maddi duran varlıklar için amortisman ayrılmaması veya hatalı ayrılmasından dolayı idarenin yıl sonunda düzenlenen mali tabloları gerçeği yansıtmamaktadır.