Kayseri Büyükşehir Belediyesinin diğer şirketi olan Kayseri İmar A.Ş. tarafından finansal kiralama sözleşmesi ile Kent Ekmek Fırını İşletmesine alınan maddi duran varlıkların, KAY-TUR A.Ş.’ye kiralanmasında belirlenen kira bedelinin emsallere uygunluk ilkesine aykırı olacak şekilde tespit edildiği görülmüştür.

Kayseri Büyükşehir Belediyesi; Kayseri İmar A.Ş.’nin %99,73’ü oranında, KAY-TUR A.Ş.’nin ise %99,65’i oranında hissesine sahip olması nedeniyle, bu Şirketler 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'na göre ilişkili kişi kapsamındadır.

Kayseri Büyükşehir Belediye Meclisinin 16.06.2017 gün ve 270 sayılı kararında, “Mülkiyeti Belediyemize ait olan … adresindeki sosyal tesisin Kayseri İmar ve İnşaat Ticaret (İMAR) A.Ş’ye 10 yıllığına yıllık 6.000,00 TL bedelle tahsis edilmesi yönünde yazılı önergenin kabulüne oybirliğiyle karar verildi.” denilerek Kent Fırını İşletmesi 10 yıllığına Kayseri İmar A.Ş.’ye tahsis edilmiştir.

Kayseri İmar A.Ş.’ye, Belediye tarafından tahsis edilen Kent Ekmek Fırını İşletmesinde; daha düşük maliyetli ve verimli ürünlerin üretilip uygun fiyata pazarlanması amacıyla çeşitli evsafta maddi duran varlıkların alınmasına Kayseri İmar A.Ş. tarafından karar verilmiştir. Anılan Şirket, maddi duran varlıkların teminine yönelik olarak bir Katılım Bankasından toplam 6.600.000,00 TL anapara, 1.482.779,14 TL kâr payı, 80.827,83 TL KDV tutarından 37 ay vade ve aylık taksit tutarı 225.307,00 TL olmak üzere toplam 8.163.606,97 TL tutarında finansal kiralama sözleşmesi imzalayarak yükümlülüklerini zamanında yerine getirmiştir.

Belediye’nin diğer Şirketi olan Kayseri İmar A.Ş. Yönetim Kurulunun 01.10.2018 gün ve 2018/021 nolu kararı ile “…yapılan ihale neticesinde, şirketimiz bünyesindeki Kent Fırını İşletmesi'nin 01.10.2018 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 12.06.2027 tarihine kadar KAY-TUR A.Ş.’ye kiralanmasına” denilmiştir.

Bu karar neticesinde Kent Ekmek Fırını İşletmesi, Kayseri İmar A.Ş. tarafından belirli bir süre işletildikten sonra, 01.10.2018 tarihinde KAY-TUR A.Ş.’ye aylık 230.000,00 TL + KDV kira bedeli ile İşletmenin içinde bulunan maddi duran varlıkları (finansal kiralama sözleşmesi çerçevesinde alınan maddi duran varlıkları ile birlikte ) ile beraber kiralanmıştır. Daha sonra, 01.10.2018 tarihli kira sözleşmesine 02.01.2020 tarihinde ek zeyilname düzenlenerek kira bedeli aylık 40.000,00 TL + KDV olacak şekilde yeniden belirlenmiştir.

Kayseri İmar A.Ş. tarafından finansal kiralama ile alınan maddi duran varlıkların toplam maliyeti dikkate alındığında, KAY-TUR A.Ş. için belirlenen aylık 40.000,00 TL kira bedelinin emsallere uygunluk ilkesi gereği maliyetin altında belirlendiği ve bu durumunda 5520 sayılı Kanuna göre Belediye Şirketlerinin ilişkili kişi kapsamında olması nedeniyle vergi mevzuatına uygun olmadığı değerlendirilmektedir.

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı” başlıklı 13’üncü maddesinde “(1) Kurumlar, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunursa, kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılır. … kiralama ve kiraya verme işlemleri, …ve benzeri ödemeleri gerektiren işlemler her hal ve şartta mal veya hizmet alım ya da satımı olarak değerlendirilir.

1. İlişkili kişi; kurumların kendi ortakları, kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek kişi veya kurum ile idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nüfuzu altında bulundurduğu gerçek kişi veya

   kurumları ifade eder…

   
   

2. Emsallere uygunluk ilkesi, ilişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanan fiyat veya bedelin, aralarında böyle bir ilişkinin bulunmaması durumunda oluşacak fiyat veya bedele uygun olmasını ifade eder...

1. Tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazanç, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarının uygulamasında, bu maddedeki şartların gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibarıyla dağıtılmış kâr … sayılır…” hükümlerine yer verilmiştir.

   5520 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesinde, transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımından söz edebilmek için;

   • Bir kurum tarafından bir mal veya hizmet alım ya da satımının (kiraya verme işlemleri) yapılmış olması,

   • Söz konusu kurumun bu mal veya hizmet alım ya da satımını ilişkili kişilerle yapmış olması,

   • Bu mal veya hizmet alım ya da satımında emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak fiyat veya bedel tespiti yapılmış olması gerektiği,

düzenlenmiştir.

Kamu İdaresi cevabında, kira başlangıcında belirlenen kira bedelinin yüksek olduğunun, iş hacmi ve mali yapı yönünden şirketi zor duruma düşürdüğünün, yapılan denetim ve hesaplamalarda tespitinden itibaren yeniden kira tutarı belirlenmesi için Kayseri İmar A.Ş. ile görüşmeler yapıldığı ve güncel olarak karşılıklı mutabakat yoluyla ilk kiralamaya nazaran daha düşük ve sürdürülebilir bir kira oranında anlaşılmış olduğu, fakat son kira bedelinin rayiç bedel olup olmadığının tespiti yönünde tarafımızca Kayseri Ticaret Odasına ilgili maddi duran varlıkların kira Rayiç Bedel tespit ile ilgili dilekçe yoluyla başvuru yapıldığı, ilgili başvuru belgesinin ekte sunulduğunu, belirtmiştir.

İdare cevabında değerlendirildiğinde, kira sözleşmenin tarafları olan Şirketler 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa göre ilişkili kişi kapsamındadır. Bu nedenle, kira tutarının başlangıçta yüksek olması nedeniyle Şirketin mali yapısının bozulması sonucu Kayseri İmar A.Ş. ile kira tutarının yeniden belirlenmesinin, kira konusu MDV’lerin maliyeti dikkate

alındığında anılan Kanun hükmüne uygun olmadığı değerlendirilmektedir. Diğer yandan ise, Kayseri Ticaret Odası tarafından hazırlanan ekspertiz raporunda, MDV’lerin aylık kira bedelinin 48.250 TL - 50.500 TL arasında belirlenmesi de ilişkili kişi sayılan Şirketlerce yapılan kira sözleşmesinde belirlenen tutardan yüksek bulunmaktadır.

Sonuç olarak yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri çerçevesinde, Kayseri Büyükşehir Belediyesinin ana hissedarı olduğu Kayseri İmar A.Ş. ile KAY-TUR A.Ş. 5520 sayılı Kanun kapsamında ilişkili kişi kapsamındadır. Kayseri İmar A.Ş. tarafından toplam 8.082.779,14 TL (KDV hariç) finansal kiralama sözleşmesine ait maliyet bedeli ile Kent Ekmek Fırını İşletmesine alınan maddi duran varlıkların, aylık 40.000,00 TL + KDV kira bedeli ile KAY-TUR A.Ş.’ye kiralanması sonucunda emsallere uygunluk ilkesine aykırı olacak şekilde kira bedeli tespit edilmesinin, 5520 sayılı Kanun’a göre tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı olacağı değerlendirilmektedir.