2021 yılı içerisinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21 ve 22’nci maddeleri gereğince yapılan mal, hizmet ve yapım işi alımlarına ilişkin harcamaların yıllık toplamının, bütçeye bu amaçla konulan ödeneklerin %10’unu, Kamu İhale Kurulundan uygun görüş alınmadan aştığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinde; Bu Kanun’un 21 ve 22’nci maddelerinde belirtilen parasal limitler dâhilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamının, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10’unu, Kamu İhale Kurulundan uygun görüş alınmaksızın aşamayacağı ifade edilmiştir.

22.08.2009 tarih ve 27327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu İhale Genel Tebliği’nin 21’inci maddesinde, 4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin (f) bendi (Pazarlık Usulü) ve 22’nci maddesinin (d) bendine (Doğrudan Temin) göre yapılacak alımlara ilişkin

harcamaların yıllık toplamının, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin

%10’una kadar olabileceği, bu sınırın aşılmasını gerektiren hallerde Kamu İhale Kurulundan uygun görüş alınması gerektiği ifade edilmiştir.

Yine anılan Tebliğ’de Kanun’un 21’inci maddesinin (f) bendi ve 22’nci maddesinin (d) bendine göre ihtiyaçların temininde bütçe sahibi olan kamu idareleri tarafından, yıllık bütçelerine bu amaçla konulan toplam ödenek tutarının dikkate alınacağı ve mal alımı, hizmet alımı veya yapım işleri için bütçelerine bu amaçla konan yıllık toplam ödenekleri üzerinden her biri için ayrı ayrı % 10 oranının hesaplanması gerektiği belirtilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, idarelerin 4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin (f) bendi ile 22’nci maddesinin (d) bendi kapsamında yapacakları alımlara ilişkin bir sınır bulunduğu, parasal limitlerin tespitinde bütçeye konulan ödeneklerin toplam tutarının değil, ödenek hangi amaçla bütçeye konulmuş ise o amaç için konulmuş ödeneğin toplam tutarının dikkate alınması gerektiği anlaşılmaktadır. Bu sınırın aşılacağının öngörülmesi halinde ise Kamu İhale Kurulundan önceden uygun görüş alınması gerekmektedir.

Mal alımlarına ilişkin Belediye tarafından 2021 yılı içerisinde toplam 66.336.845,30 TL ödenek ayrılmış, Pazarlık Usulü ve Doğrudan Temin ile toplam 29.865.529,80 TL tutarında mal alımı yapılmış olup, bu tutar bütçeden ayrılan ödeneğin %45,02’sine isabet etmektedir.

Hizmet alımlarına ilişkin Belediye tarafından 2021 yılı içerisinde toplam 126.262.177,00 TL ödenek ayrılmış, Pazarlık Usulü ve Doğrudan Temin ile toplam 18.970.843,10 TL tutarında hizmet alımı yapılmış olup, bu tutar bütçeden ayrılan ödeneğin

%15,02’sine isabet etmektedir.

Yapım işlerine ilişkin ise Belediye tarafından 2021 yılı içerisinde toplam 98.385.511,00 TL ödenek ayrılmış, Pazarlık Usulü ve Doğrudan Temin ile toplam 15.999.751,60 TL tutarında yapım işi gerçekleştirilmiş olup, bu tutar bütçeden ayrılan ödeneğin %16,26’sına isabet etmektedir.

Görüldüğü üzere hem mal ve hizmet alımları, hem de yapım işi için bütçeyle ayrılan ödeneğin %10’unun üzerindeki bir oranda harcama yapılmış ve söz konusu durum için Kamu İhale Kurulundan herhangi bir izin de alınmamıştır.

Kamu idaresi tarafından, toplam ödeneklerin %10' unun aşılmamasına, aşımın söz konusu olabileceği durumlarda ise Kamu İhale Kurulundan uygun görüş alınmasına özen gösterileceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, Kamu İhale Kanunu’nun 21 ve 22’nci maddelerindeki parasal limitler dâhilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamının, bütçede bu amaçla tahsis edilmiş toplam ödeneklerin %10’unun aşılmaması, aşımın söz konusu olabileceği durumlar için Kamu İhale Kurulundan önceden uygun görüş alınması gerektiği düşünülmektedir.

Tablo 9: Pazarlık ve Doğrudan Temin Sınırını Aşan Mal, Hizmet ve Yapım İşleri Giderleri