Konya Selçuklu Belediyesi taşınmaz hesap ve işlemlerinin incelenmesinde, taşınmaz cins tashihlerinin yapılmadığı, tapuda kayıtlı taşınmazların kaydedildiği envanterde kaydi-fiili durum uyumsuzluğunun taşınmaz mahiyetinin tespitini güçleştirdiği ve taşınmazın cins ve fiili durum farklılığının sınıflandırma hatasına yol açtığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun 44'üncü maddesinde kamu idarelerinin taşınmazlarının kaydına ilişkin usul ve esasların çıkarılacak yönetmelik ile belirleneceği belirtilmiştir. Buna istinaden 2006/10970 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik çıkarılmıştır.

Bahsedilen Yönetmelik'in 4’üncü maddesinde cins tashihi, “Binalar, arazi ve arsalar ile yer altı ve yer üstü düzenlerinin mevcut kullanım şekilleri ile tapu kayıtlarının farklılık göstermesi durumunda tapu kayıtlarının mevcut kullanım şekli dikkate alınarak düzeltilmesi işlemi” şeklinde tanımlanmaktadır. 10’uncu maddesinde, kamu idarelerinin mülkiyetlerinde, yönetimlerinde ve kullanımlarında bulunan taşınmazların mevcut kullanım şekli ile tapu kaydının birbirine uygun olmaması durumunda, tapu kayıtlarında cins tashihinin yapılması için gerekli işlemlerin yapılması gerektiği; 11’inci maddesinde, kadastro, imar, ifraz, tevhid, cins tashihi, yüzölçümü değişikliği, kat mülkiyeti tesisi, kamuya terk gibi nedenlerle taşınmazda meydana gelebilecek değişikliklerde kayıtların kapatılarak yeni kayıt tesis edilmesi gerektiği düzenleme altına alınmıştır.

Yapılan incelemeler ışığında, 31.12.2020 tarihi itibariyle taşınmazların büyük çoğunluğunun cins tashihlerinin yapılmadığı, örneğin, kaydi durumu arsa vasfında olan yerlerin fiili durumlarının yapı, tesis, bina; kaydi durumu mesken, ticari yapı olan bazı taşınmazların kaydi durumunun arsa, arazi vasfında olduğu görülmüştür.

Diğer bir husus, taşınmaz kayıt sisteminde "mevcut kullanım şekli" başlığında, taşınmazın fiili durumunun ve kullanım şeklinin, taşınmazların sınıflandırma ve kayıtların gerçeğe uygun tutulmasını sağlayacak şekilde olmamasıdır. Örneğin, mevcut kullanım şekline/fiili durumuna göre sınıflandırma yapılarak inceleme yapılmak istenildiğinde, yapı, tesis, kapalı alan gibi bina hüviyetindeki yerlerin fiili durumlarının arsa, bahçe statüsünde; mevcut durumu yol niteliğinde olan bazı taşınmazların yol dışında kullanım alanı olduğu yine bahçe, bağ ve arazi vasfındaki mevcut kullanım şekli kayıtlı taşınmazların yol, tesis ya da ağaçlandırılacak alan özelliği barındırdığı görülmüştür. Bu durum, güncelleme ve revizyon işlemlerinin eksik kalmasına, taşınmaz mahiyet ve sınıflandırmasında güçlük yaşanmasına ve kayıtların mevzuata uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulması ve denetime hazır şekilde muhafaza edilmesi esası gereği sunumunda zaafiyet oluşmasına sebebiyet vermektedir.

Kamu idaresi de bulguda belirtilen hususlara iştirak etmiş olup gerekli işlemlerin yapılacağını belirtmiştir. Bu yönde tesis edilecek işlem, sonraki denetimlerde takip edilecektir.

Sonuç olarak, mevzuat hükümleri uyarınca, tapuda kayıtlı olan taşınmazların kullanım şekilleri ile tapu bilgilerinin uyumlu hale getirilerek cins tashihlerinin yapılması, kaydi durum- mevcut durum şeklinin (fiili durum) uyumlaştırmasının sağlıklı yürütülmesi gerekir.