Karar Künyesi
Belediyenin 2021 yılı borç stok tutarının, 5393 sayılı Kanun’un 68’inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde gösterilen borçlanma sınırının üzerinde gerçekleştiği görülmüştür.
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun “Borçlanma” başlıklı 68'inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde; Belediye ve bağlı kuruluşları ile bunların sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları şirketlerin, faiz dâhil iç ve dış borç stok tutarının, en son kesinleşmiş bütçe gelirleri toplamının 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarını aşamayacağı, bu miktarın büyükşehir belediyeleri için bir buçuk kat olarak uygulanacağı hükmü yer almaktadır.
Belirtilen mevzuat hükmüne göre, en son kesinleşmiş toplam bütçe gelirlerinin o yılın 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen yeniden değerleme oranıyla arttırılan tutarı sonucunda belediyelerin borçlanma haddine ulaşılmaktadır.
Bu bağlamda, idarenin son iki yılına ilişkin bütçe gelirleri toplamı ve bu gelirler esas alınarak hesaplanan borçlanma sınırına ilişkin bilgiler aşağıdaki tablolarda gösterilmiştir:
Tablo 13: Büyükçekmece Belediyesinin Son 2 Yıllık Bütçe Gelirleri Tablosu
Gelir Türü | 2019(TL) | 2020(TL) |
Belediye Vergi, Resim, Harç vb. Gelirleri | 127.848.946,04 | 177.114.331,44 |
Teşebbüs Ve Mülkiyet Gelirleri | 12.397.511,81 | 22.405.690,10 |
Alınan Bağış, Yardım ve Özel Gelirler | 0,00 | 3.613.901,07 |
Diğer Gelirler | 74.714.182,34 | 93.355.934,52 |
Sermaye Gelirleri | 709.331,75 | 19.643.616,00 |
Alacaklardan Tahsilatlar | 0,00 | 0,00 |
TOPLAM | 215.669.971,94 | 316.133.473,13 |
Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Toplamı(-) | -306.675,6 | -5.087.102,42 |
NET TOPLAM | 215.363.296,34 | 311.046.370,71 |
Tablo 14: Yıllara Göre Borçlanma Limiti Tablosu
Yıl | En Son Kesinleşmiş Bütçe Geliri Toplamı (TL) | Yeniden Değerleme Oranı (%) | Borçlanma Haddi (TL) |
2019 | 215.363.296,34 | 22,58 | 263.992.328,65 |
2020 | 311.046.370,71 | 9,11 | 339.382.695,08 |
Yukarıdaki tabloda görülebileceği üzere, 2019 yılı en son kesinleşmiş bütçe gelirlerinin yeniden değerleme oranı ile artırılan miktarı neticesinde bulunan 263.992.328,65 TL 2020 yılı
borçlanma haddini, 2020 yılı en son kesinleşmiş bütçe gelirlerinin yeniden değerleme oranı ile artırılan miktarı neticesinde bulunan 339.382.695,08 TL 2021 yılı borçlanma haddini göstermektedir.
Büyükçekmece Belediyesi ilgili birimlerinden elde edilen verilere dayanılarak yapılan hesaplama sonucunda, aşağıdaki tablolarda görüleceği üzere; Belediyenin 2021 yılı borç stoku tutarı, borçlanma haddinin 147.909.133,44 TL üzerinde gerçekleşmiştir.
Tablo 15: 2021 Yılı Borçlanma Limitini Gösterir Tablo
Yeniden Değerleme Oranı | En Son Kesinleşmiş Bütçe Geliri (TL) | Yeniden Değerleme Oranı ile Hesaplanan Tutar (TL) | Toplam Borç Stoku (TL) | Borçlanma Limit Aşımı (TL) |
%9,11 | 311.046.370,71 | 339.382.695,08 | 487.291.828,52 | 147.909.133,44 |
Tablo 16: Borç Stokunu Oluşturan Kalemler
Hesap Kodu | Hesap Bakiyesi (TL) |
300-Banka Kredileri Hesabı | 51.926.440,32 |
303-Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı | 0,00 |
320-Bütçe Emanetleri Hesabı | 291.715.613,15 |
360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı | 72.194.870,48 |
361-Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı | 69.137.331,13 |
368-Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı | 385.604,96 |
381-Gider Tahakkukları Hesabı | 0,00 |
400-Banka Kredileri Hesabı (Uzun Vadeli) | 0,00 |
438-Kamuya Olan Ertelenmiş Veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı (Uzun Vadeli) | 0,00 |
481-Gider Tahakkukları Hesabı (Uzun Vadeli) | 1.931.968,48 |
Toplam Borç Stoku | 487.291.828,52 |
5393 sayılı Kanun esasında belediyelerin borçlanma yetkisinin yöntemini gösteren ve hâlihazırda yürürlükte olan 21.02.2005 tarihli ve B050MAH0740001/45201 sayılı İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü (Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü) Yazısında;
“……….
Borçlanma talebinde bulunan belediyeler toplam borç stoklarını hesaplamak veya tespit etmek amacıyla; Hazine Müsteşarlığı, Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü, ilgili Sosyal Sigortalar Kurumu İl müdürlüğü, İller Bankası Genel Müdürlüğü, ilgili vergi dairesi müdürlüğü ve ilgili TEDAŞ biriminden alacakları yapılandırılmış, kesinleşmiş veya diğer şekilde borç durumuna ilişkin belgelere göre gerekli hesaplamayı yaparak borçlanma talep
dosyasına ekleyeceklerdir. Bu belgelere ilave olarak, belediyenin piyasaya ve personeline borcunun olup olmadığı, varsa borç miktarı belediye başkanı tarafından imzalanmak suretiyle ayrıca borçlanma talep dosyasına eklenecektir.
……….” denilmektedir.
Netice olarak; 5393 sayılı Kanun’un borçlanmayı düzenleyen 68’inci maddesi ve mezkûr Genelge hükümleri etrafında, belediyelerin finansal/mali, faaliyet/piyasa ve kurum ve kişilere olan tüm yükümlülükleri, borçlanma yoluyla elde edilip edilmediğine bakılmaksızın bütünsel olarak borç tanımı içerisinde değerlendirilmiş ve herhangi bir istisna düzenlemesine yer verilmeden borç stoku tutarı içerisine dâhil edilmiştir.
Söz konusu mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar çerçevesinde; Belediyenin 2021 yılı borçlanma haddi ve mevcut borç stoku değerlendirildiğinde, borç stokunun borçlanma haddini aştığı görülmüştür.
Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından, borçlanma sınırlarına riayet etme noktasında gerekli hassasiyetin gösterileceği ifade edilmiştir.
Sonuç olarak, İdarece mevzuatında belirtilen borçlanma sınırına riayet edilmesi ve mevcut borç stoku borçlanma sınırının altına çekilene kadar yeni bir borçlanmaya gidilmemesi gerekmektedir.