SASKİ su ve kanalizasyon harcamalarına katılma payı hesaplamasının mevzuata uygun yapılmadığı ve katılma payına tabi gayrimenkul listesinin tapu dairesine bildirilme yükümlülüğünün yerine getirilmediği tespit edilmiştir.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 90’ıncı maddesinde; su tesisleri ile kanalizasyon harcamalarına katılma paylarının hizmetten faydalanan gayrimenkul sahipleri arasında, ilgili gayrimenkullerin vergi değerlerinin toplamına oranlanması suretiyle dağıtılacağı ifade edilmiştir. Aynı Kanun’un 93’üncü maddesine göre paylar, ilan ve tebliğ edildiği yılı takip eden yıldan itibaren iki yılda ve dört eşit taksitte ya da peşin tahsil olunabilir. Kanun’un 89’uncu maddesine göre de peşin ödeme halinde % 25 indirim uygulanması gerekmektedir.

Anılan Kanun ve Kanun’un verdiği yetki çerçevesinde çıkarılan “2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanununun Harcamalara Katılma Payları İle İlgili Hükümlerinin Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik”in 16’ncı maddesinde, harcama katılma payının bina ve arsalarda vergi değerinin % 2’sini geçemeyeceği belirtilmiştir.

Harcamalara katılma payları, SASKİ tarafından çıkarılan “Tarifeler ve Abone Hizmetleri Yönetmeliği”nin 19’uncu maddesinde taşınmazın metrekare büyüklüğüne göre belirlenmiştir. Bu düzenleme, anılan Kanun ve ilgili Yönetmelik’te, katılma paylarının vergi değeri dikkate alınarak gayrimenkul sahipleri arasında dağıtılacağı hükmüne aykırılık teşkil etmektedir. Bu nedenle hesaplama yönteminin mevzuata uygun olmadığı, ayrıca emlak vergisi değeri dikkate alınmadığı için mevzuatta katılım payı için emlak vergi değerinin % 2’si olarak belirlenen üst limit kontrolünün yapılmasında sakınca yaratabileceği değerlendirilmektedir.

Yine SASKİ Tarifeler ve Abone Hizmetleri Yönetmeliği’nin 19’uncu maddesinde, katılma paylarının abonelik esnasında peşin tahsil edilmesi durumunda % 25 indirimli olarak hesaplanacağı ifade edilmiştir. Ancak % 25 indirim sadece peşin ödemeler için geçerli olduğundan hesaplamaların indirim oranı dikkate alınmadan yapılması, ödemenin peşin yapılması halinde indirimin uygulanması gerekir. Aksi halde taksitli ve peşin ödeme yapanlar arasında bir eşitsizlik söz konusu olmaktadır.

Kaldı ki tüm ödemeler peşin yapılmamaktadır. 2022 yılında katılım payı ödeyen 41.063 abonenin 770 tanesi taksitli ödeme yapmış, 935 abone ise hiç ödeme yapmamıştır. Dolayısıyla taksitli ödeme yapması gereken 1.705 abone söz konusudur.

Diğer taraftan 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 93’üncü maddesine göre, satış, hibe ve trampa halinde tapu dairesinin payın tahsilini sağlamak üzere, belediyeyi haberdar etmesi ve pay ödenmedikçe intikal işlemi yapılmamasını teminen harcamalara katılma payına tabi gayrimenkullerin listesi ilgili tapu dairesine bildirilmelidir. Bu işlem mevzuata göre satış, hibe ve trampa gibi devir hallerinde ferağ sırasında o tarihe kadar ödenmemiş taksitlerin de peşin olarak tahsil edilmesine imkân sağlayacaktır.

Ancak İdare tarafından tapu dairesine bir bildirim yapılmamıştır. Bu durum da mevzuatın tahsil güvencesini sağlamak üzere getirdiği hükme aykırılık teşkil etmektedir.

Kamu idaresi katılım paylarının tahakkuk ve tahsilatının, su/atıksu abonelik işlemleri esnasında, abonelik talep edilen yerin m² si ile tespit edilen birim fiyatın çarpımı neticesinde hesaplanmakta olduğunu ve genel olarak peşin ödendiğini, SASKİ Genel Kurulu tarafından genel uygulamaya göre birim fiyat belirlenerek, abone tarafından taksit talep edilmesi halinde

%25 indirim yapılmamış birim fiyat üzerinden tahakkuk ve tahsilatın gerçekleştirilmesinin Abone Bilgi Yönetim Sisteminde sağlandığını ifade etmiştir. Ancak bulguda belirtildiği üzere payın indirim oranı dikkate alınmadan belirlenmesi, peşin ödeme halinde belirlenen bedel üzerinden indirim uygulanmasının daha doğru olacağı, aksi halde taksit talep eden mükellefe ek bir bedel çıkarıldığı gibi bir algı söz konusu olabileceği değerlendirilmektedir.

Yapılan açıklamalar uyarınca, katılma payının hesaplanmasında mevzuata uygun hareket edilmesi ve tapu dairesine bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmesi gerekmektedir.