Alt işverenler tarafından çalıştırılanlar da dâhil olmak üzere işçilere ödenecek olan kıdem tazminatları nedeniyle, faaliyet dönemine tekabül eden tutarlara ilişkin karşılık ayrılmadığı ve 372/472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesaplarının kullanılmadığı görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 372-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının niteliğini açıklayan 281’nci maddesinde;

“(1) Bu hesap, belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan ve faaliyet dönemi içinde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatları karşılıklarının izlenmesi için kullanılır.”,

372-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının işleyişini açıklayan 282’nci maddesinde;

“(1) Hesaba ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir.

1. Alacak

   
   

   1. Vadeleri bir yılın altına düşen ve faaliyet dönemi içerisinde ödenmesi öngörülen kıdem tazminatı tutarları bu hesaba alacak, 472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına borç kaydedilir.

2. Borç

   
   

   1. Ödenen tazminatlar bu hesaba borç, ödemenin şekline göre ilgili hesaplara alacak; diğer taraftan 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.”,

472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının niteliğini açıklayan 330’uncu maddesinde;

“(1) Bu hesap, ilgili mevzuatı uyarınca belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan uzun vadeli kıdem tazminatları karşılıklarının izlenmesi için kullanılır.”,

472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının işleyişini açıklayan 331’inci maddesinde;

“(1) Hesaba ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir.

1. Alacak

   
   

   1. Hesaplanan kıdem tazminatı karşılık tutarları bu hesaba alacak, 630-Giderler Hesabına borç kaydedilir.

2. Borç

   
   

   1. Vadeleri bir yılın altına düşen kıdem tazminatı karşılıkları bu hesaba borç, 372- Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına alacak kaydedilir.” hükümleri yer almaktadır.

      4857 sayılı İş Kanunu’nun “Bazı kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanların kıdem tazminatı” başlıklı 112’nci maddesinin ikinci fıkrasında;

      “4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında alt işverenler tarafından çalıştırılan işçilerin kıdem tazminatları;

      1. Alt işverenlerinin değişip değişmediğine bakılmaksızın aralıksız olarak aynı kamu kurum veya kuruluşuna ait işyerlerinde çalışmış olanların bu şekilde çalışmış oldukları sürelere ilişkin kıdem tazminatına esas hizmet süreleri, aynı kamu kurum veya kuruluşuna ait işyerlerinde geçen toplam çalışma süreleri esas alınarak tespit olunur. Bunlardan son alt işverenleri ile yapılmış olan iş sözleşmeleri 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesine göre kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona ermiş olanların kıdem tazminatları ilgili kamu kurum veya kuruluşları tarafından,

      2. Aynı alt işveren tarafından ve aynı iş sözleşmesi çerçevesinde farklı kamu kurum veya kuruluşlarında çalıştırılmış olan işçilerden iş sözleşmeleri 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesine göre kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona ermiş olanlara, 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında farklı kamu kurum

ve kuruluşuna ait işyerlerinde geçen hizmet sürelerinin toplamı esas alınarak çalıştırıldığı son kamu kurum veya kuruluşu tarafından,

işçinin banka hesabına yatırılmak suretiyle ödenir.” denilerek kamu idarelerinde hizmet alımları kapsamında çalışan taşeron işçilerin kıdem tazminatlarının ödenmesi yükümlülüğü de idarelere verilmiştir.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre, 372 ve 472 No’lu hesaplar, belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan ve faaliyet dönemi içinde veya uzun vadede ödeneceği öngörülen kıdem tazminatları karşılıklarının izlenmesi için kullanılmaktadır. Kıdem tazminatı karşılıklarının ilk ayrıldığında 472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına kaydedilmesi, vadeleri bir yılın altına düşen ve faaliyet dönemi içerisinde ödenmesi öngörülen tutarların 372-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına aktarılması gerekmektedir.

Yapılan incelemelerde, 630.01.03.02 Gider kodundan yılı içinde, 54.173,81 TL ihbar ve kıdem tazminatı ödemesi yapıldığı halde, önceki dönemlerde karşılık ayrılmadığı ve söz konusu hesaplara kaydedilmediği görülmüştür. Kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılmasındaki amaç, dönemsellik ilkesi gereği giderlerin ait oldukları yılda muhasebeleştirilmesinin sağlanmasıdır. Bu tutarların karşılık ayrılmadan ödendiği yılda tamamının gider kaydedilmesi halinde, dönem faaliyet giderlerinin gerçeği yansıtmamasına sebep olacaktır.

Sonuç olarak, İş Kanunu kapsamında çalışan işçilerin çalışma süreleri dikkate alınarak 372/472 Kıdem Tazminatı Karşılığı hesaplarında gerekli kıdem karşılıklarının tahakkuk olarak yer alması gerekir.

Kamu idaresi cevabında; “2019 yılı bütçesinde kıdem tazminatı karşılığı ayrılmıştır.” denilmektedir.

Sonuç olarak idare tarafından bulguya verilen cevapta işçilerin kıdem tazminatı için bütçe ayrıldığı söylense de, bulgumuzda değinilen husus işçilere ödenecek olan kıdem tazminatlarının 372/472-Kıdem Tazminatı hesaplarında izlenmediği yönündedir.

Bu itibarla idare tarafından bulgumuzda yer verilen hususlar karşılanmamış olup İş Kanunu kapsamında çalışan işçilerin çalışma süreleri dikkate alınarak 372/472-Kıdem Tazminatı Karşılığı hesaplarında gerekli kıdem tazminatı karşılıklarının tahakkuk olarak yer alması gerektiği yönündeki değerlendirmemiz devam etmektedir.