İzmir Ulaşım Merkezi (İZUM) ile ESHOT Genel Müdürlüğünün toplu ulaşım sisteminin etkin şekilde yürütülmesi açısından yeterli işbirliği içerisinde olmadığı, Tam Adaptif

Trafik Yönetim Denetim ve Bilgilendirme Sistemi verilerinden etkin şekilde yararlanılmadığı görülmüştür.

Akıllı kent çalışmalarının önemli bir parçasını Akıllı Trafik Sistemi oluşturmaktadır. Bu amaçla 29.08.2014 tarihinde 53.974.890,00 TL bedelle Tam Adaptif Trafik Yönetim Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Yapılması işi ihale edilerek 24.04.2017 tarihinde teslim alınmıştır. Çok sayıda alt bileşeni olan işin bir bölümü de Elektronik Trafik Denetleme Sistemidir.

Belediye tarafından ihale edilen ve kabulü yapılan Tam Adaptif Trafik Yönetim Denetim ve Bilgilendirme Sistemi halen İzmir Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanlığına bağlı olarak kullanılmaktadır. İZUM tarafından bir merkezden idare edilen bu yapı, şehrin tamamına yakınından gelen verilerden yararlanmakta ve İzmir ulaşım yönetiminde etkin bir fonksiyon üstlenmektedir.

İzmir toplu ulaşım sistemi otobüs, metro, vapur, tramvay, izban gibi çok aktörlü bir yapıya sahip olup bunun en yoğun ve önemli kısmını tekerlekli toplu ulaşım sistemi oluşturmakta ve bu hizmet ağırlıklı olarak Belediye otobüsleri aracılığı ile verilmektedir.

Bu kapsamda, otobüsle toplu taşıma hizmeti veren en önemli kuruluş ESHOT Genel Müdürlüğüdür. 1800’ü aşkın araçla toplu taşıma hizmeti veren bu kurumun yukarıda bahsi geçen İZUM ile çok yakından işbirliği içerisinde olması ve şehrin her bölgesinden gelen verilerden yararlanabilmesi gerekmektedir.

Zira etkin bir toplu ulaşım sisteminin işlemesi, gerekli verilerin elde edilmesine, işlenmesine ve yönetsel/denetsel olarak bu verilerden yararlanılmasına bağlıdır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun “Dış denetim” başlıklı 68’inci maddesinde bu denetimin kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli olarak kullanılıp kullanılmadığının belirlenmesi, faaliyet sonuçlarının ölçülmesi ve performans bakımından değerlendirilmesi suretiyle yapılacağı belirtilmiştir.

Aynı Kanun’un “Üst yöneticiler” başlıklı 11’inci maddesinde üst yöneticilerin diğer sorumluluklarının yanında kaynakları etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi ve izlenmesinden sorumlu oldukları ifade edilmiştir.

Bu doğrultuda, Tam Adaptif Trafik Yönetim Denetim ve Bilgilendirme Sistemi ile İZUM bünyesinde yapılan inceleme ve yerinde denetim sonucunda, ESHOT Genel Müdürlüğü ile İZUM’un yeterli işbirliği ve paylaşım içinde olmadığı tespit edilmiştir.

Oysa, İZUM tarafından elde edilen görüntü, hız bilgisi gibi datalar yolu ile toplu ulaşım sisteminde faaliyet gösteren ESHOT Genel Müdürlüğü otobüslerinin daha etkin yönetim ve denetiminin sağlanması mümkün olabilecektir.

Bu konuda İzmir Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde farklı noktalarda hizmet veren 100 farklı otobüsün, bir aylık takip dataları İZUM’dan alınarak örnekleme yapılmış ve 24 farklı plaka ve 39 farklı şoför personel tarafından 47 otobüsün trafik ihlali yaptığı tespit edilmiştir. Bu veri gerek ilgili personelin eğitim ihtiyacının tespitinde, gerekse ulaşım riskinin azaltılması için alınacak tedbirlerin hayata geçirilmesinde kullanılabilir. Bu örnek bile iki birimin işbirliğinin ne kadar gerekli olduğunu göstermesi açısından önemlidir.

Kamu İdaresi cevabında, bulgu konusu tespitlere katılındığını ve bu çerçevede, İZUM’un yönetiminden sorumlu İzmir Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Dairesi Başkanlığı ile görüşmelerin sürdüğünü ve taleplerin yazı ile iletildiğini ifade etmiştir. Ancak belirlenen periyotlarda, gerekli raporların ESHOT Genel Müdürlüğü ile paylaşılmadığı ve gerekli düzenlemelerin yapılmadığı anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, İZUM ile ESHOT Genel Müdürlüğünün işbirliği alanlarının tespit edilerek, bir protokol çerçevesinde toplu ulaşım sisteminin daha etkin şekilde yerine getirilmesine katkı sağlamaları gerektiği değerlendirilmektedir.