2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanun’da yazılı hükümlere göre yürütüleceği ifade edilmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Meclisin görev ve yetkileri” başlıklı 18’inci maddesinin (e) bendinde belediye meclisinin taşınmaz malların üç yıldan fazla süreyle kiralanmasına karar vermeye yetkili olduğu, “Encümenin görev ve yetkileri” başlıklı 34’üncü maddesinde ise belediye encümeninin taşınmazların üç yıllık süreyi geçmemek üzere kiralanmasına karar vermeye yetkili olduğu düzenlenmiştir.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 26’ncı maddesinde büyükşehir belediyelerinin, mülkiyeti veya tasarrufundaki hafriyat sahalarını, toplu ulaşım hizmetlerini, sosyal tesisler, büfe, otopark ve çay bahçelerini 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye veya bağlı kuruluşlarının %50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu şirketlerin % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere, belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesi için devredebileceği hükme bağlanmıştır.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Ecrimisil ve tahliye” başlıklı 75’inci maddesinde;

“Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları, özel bütçeli idarelerin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallar ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, idarelerin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.

…

Kira sözleşmesinin bitim tarihinden itibaren, işgalin devam etmesi halinde, sözleşmede hüküm varsa ona göre hareket edilir. Aksi halde ecrimisil alınır.

İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edilir.” hükmü bulunmaktadır.

Aktarılan mevzuat hükümlerinden anlaşıldığı üzere belediyeler taşınmazlarını, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na uygun olarak, ihaleye çıkmak suretiyle kiraya vermek durumundadır. Kiralama işlemine karar vermeye, taşınmazın kiralanacağı süreye göre belediye meclisi ya da belediye encümeni yetkili kılınmıştır. Ayrıca 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesi kapsamında belediyeye ait sosyal tesislerin 2886 sayılı Kanun’a tabi olmaksızın,

%50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere devredilebilmesi sadece büyükşehir belediyeleri için öngörülmüştür. Büyükşehir sınırlarındaki ilçe belediyelerinin bu maddeye dayanarak mülkiyetlerindeki gayrimenkulleri ihale yapmaksızın kendi şirketlerine kiralamasına cevaz veren bir düzenleme bulunmamaktadır. Büyükşehir sınırlarındaki ilçe belediyelerinin sosyal tesis işletilmesi ya da benzeri amaçlarla, taşınmazlarını ihale yapılmaksızın belediye şirketine kullandırması belediye şirketini fuzuli şagil konumuna getirmektedir. Bu durum da 2886 sayılı Kanun’un 75’inci maddesindeki hükümlerin tesis edilmesini gerekmektedir.

Yapılan incelemede, Bayraklı Belediyesine ait 14 taşınmazın, belediye şirketi olan Baybel Genel Personel Hizmetleri Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye ihale yapılmaksızın ecrimisil alınarak sosyal tesis işletilmesi ya da benzeri amaçlarla kullandırılmakta olduğu tespit edilmiştir.

Sonuç olarak Belediyenin; belediye şirketinin en son ecrimisil tarihinden bu yana söz konusu taşınmaz ve tesislerin kullanımlarına dair 2886 sayılı Kanun’un 75’inci maddesi uyarınca işlem tesis etmesi ve belirtilen gayrimenkuller ve üzerlerindeki tesisleri 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında ihaleye çıkarak en yüksek bedeli teklif eden istekliye kiralaması gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; özetle, kamuya terk edilmiş alanlarda tespit edilen işgallere ecrimisil uygulaması yapıldığı, belediye şirketlerinin belediye taşınmazlarını işgali üzerine, fuzuli şagilden, ecrimisil alındığı ve bütçeye gelir kaydı yapıldığı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak kamu idaresi cevabında belediye şirketlerinin belediye taşınmazlarını işgali üzerine, fuzuli şagilden, ecrimisil alındığı ve bütçeye gelir kaydı yapıldığı ifade edilerek bulgu konusu hususun tam olarak anlaşılamadığı görülmüştür.

Bulgu konusu yapılan husus fuzuli şagil durumunda olan belediye şirketinden ecrimisil alınmaması değil, ecrimisilin bir kiralama yöntemi gibi kullanılmasıdır. Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca işgal edilmiş belediye taşınmazlarının 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında ihaleye çıkılarak en yüksek bedeli teklif eden istekliye kiralanması

gerekmektedir. Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.