Belediyece, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında ihale edilerek kiraya verilen taşınmazların kiracılarından mevzuatta yeri olmayan tellaliye harcı ve diğer hizmet gelirleri adı altında bedeller tahsil edildiği görülmüştür.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında ihale edilerek taşınmaz kiralanması durumunda üzerine ihale kalan kiracıdan, 2886 sayılı Kanun’un “Kesin teminat” başlıklı 54’üncü maddesine göre % 6 oranında kesin teminat alınacağı ve 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun ilgili maddelerine göre ihale kararı için ve yapılan sözleşmeler için Damga Vergisi kesileceği hüküm altına alınmıştır.

Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan bazı hizmetler karşılığında, hizmeti alanlardan tahsil edilen ödemelere harç adı verilmektedir. Harçlar da vergiler gibi kanunla konulup kanunla değiştirilmekte ancak vergilerden farklı olarak “karşılıklı” ve “belirli bir hizmet bedeli” olma özelliklerini ihtiva etmektedir.

Belediye gelirleri açısından harçlar önemli bir yer teşkil etmektedir. 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nda, belediyeler tarafından yerine getirilmesi gereken birçok hizmet karşılığında hizmetten yararlananlardan harç bedeli alınması gerektiği hüküm altına alınmış, Kanun’un “İkinci Kısmı” tamamen harçlara ayrılmıştır. Bu kısımda hangi hizmet için hangi usul ve tutarda harç alınacağı detaylı bir şekilde anlatılmıştır.

2464 sayılı Kanun’un 97’nci maddesinde belediyelerin, bu Kanun’da harç veya katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı olarak ifa edecekleri her türlü hizmet için belediye meclislerince düzenlenecek tarifelere göre ücret almaya yetkili olduğu belirtilmiştir.

Anayasa’nın 73’üncü maddesinde vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin kanunla konulacağı, kanunla değiştirilip kaldırılabileceği hüküm altına alınmıştır. Bu hükme uygun olarak belediyeler tarafından bazı hizmetler için alınacak harçlar 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nda düzenlenmiştir. Söz konusu hizmetlerin sunulması sonrasında bahsedilen

harçların ilgili kişilerden alınmaması mevzuata aykırı olduğu gibi, Kanun’da belirtilen hizmetler veya bu hizmetlerin bazı unsurları için kanunla öngörülen gelirler dışında ayrıca ücret talep edilmesi de hukuka aykırıdır.

Yapılan incelemede, Belediye tarafından 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında ihale edilmek suretiyle kiraya verilen taşınmazların, ihale üzerinde kalan kiracılarından, sözleşme aşamasında tellaliye harcı ve diğer hizmet gelirleri adı altında bedeller talep ve tahsil edildiği tespit edilmiştir.

Belediye tarafından ancak harç ve katılma payı konusu olmayan hizmetler için -zorunlu olmamak ve ilgililerin talebi doğrultusunda ifa edilmek şartıyla- ücret talep edilebilir. Harç konusu olan hizmetler için ayrıca ücret talep edilmesi, bir de bu ücretin ödenmesinin zorunlu tutulması, ilgililer açısından kanuni dayanağı olmayan bir mali yükümlülük ihdası anlamına gelecektir.

Kamu idaresi göndermiş olduğu cevapta söz konusu bulguyu kabul etmiştir.

Bu itibarla, taşınmaz kiralamalarında kesin teminat ve damga vergisi dışında başka ücretler tahsil edilmesi Anayasa, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’na aykırılık teşkil etmektedir.