Kurumun asli geliri niteliğinde olan 2022 yılı su ve atık su tarifelerinin Kanun ve Yönetmelik hükümlerine uygun olarak tespit edilmediği, yapılan hesaplamalarda gerçek maliyet değerlerinin kullanılmadığı görülmüştür.

Bütün büyükşehir su ve kanalizasyon idareleri için uygulanan 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un “Tarife tespit esasları” başlıklı 23’üncü maddesinde su satışı ile kanalizasyon sistemi bulunan yerlerdeki kullanılmış suların uzaklaştırılması giderleri için ayrı ayrı tarifeler yapılacağı, söz konusu tarifelerde yönetim ve işletme giderleri ile amortismanları doğrudan gider yazılan (aktifleştirilemeyen) yenileme, ıslah ve tevsi masrafları ve bir kar oranının esas alınacağı hüküm altına alınmıştır.

Kanun’un verdiği yetkiye istinaden çıkarılan Tarifeler Yönetmeliği’nin “Tarife tespit esasları” başlıklı 8’inci maddesinde; su satış tarifesi ile kullanılmış suların uzaklaştırılması tarifesinin belirlenmesinde rol oynayan iki ana faktörden birincisinin, yönetim ve işletme giderleri ile amortismanlar, aktifleştirilemeyen yenileme, ıslah ve tevsi masrafları ve en az %10 karlılık oranının esas alınacağı, söz konusu yönetim ve işletme giderlerine yönelik ise; enerji, malzeme ve personel giderleri ile çeşitli giderler olarak; kiralar, haberleşme giderleri, vergi ve harçlar, mahkeme giderleri, sigorta, eğitim ve yönetim, temsil giderleri, her türlü taşıma harcamaları, güvenlikle ilgili giderler, bakım onarım, imalat giderleri, tevsi, ıslah, atıksu tasfiye

giderleri gibi masraf kalemlerinin maliyete dahil edileceği belirtilmiştir.

Anılan Yönetmelik’in “Su tarifeleri” başlıklı 9’uncu maddesinde ise; abone türlerine uygulanacak su satış tarifelerinin, 8’inci madde de belirtilen yönetim ve işletme giderleri ile amortisman giderlerini karşılayacak ve en az % 10 kâr sağlayabilecek düzeyde olmasının esas olduğu, Gerekli kademe aralıkları, uygulama zamanı ve tarifelerin tespitinin Genel Kurul tarafından yapılacağı ifade edilmiştir.

Kurum hesap ve işlemleri üzerinde yapılan incelemelerde, Kurum tarafından su ve atıksu tarife tespitine yönelik mevzuatın öngördüğü şekilde herhangi bir maliyet hesabının yapılmadığı, 2022 yılı ve önceki yıllarda uygulanan tarife tutarlarına yönelik maliyet hesabına dayanılmaksızın Genel Kurul Kararları ile belirlemeler yapıldığı görülmüş olup 13.09.2019 tarih ve 18 No.lu Genel Kurul Kararı ile tarife fiyatlarının aylık ÜFE oranında artırılacağı belirlenmiş ve bu durum 31.12.2022 tarihine kadar devam etmiştir. 2022 yılı Kasım ayında gerçekleşen Genel Kurul toplantısında ise 2023 yılı başından itibaren ÜFE ve TÜFE ortalamasının aylık olarak güncellemeye esas alınacağı tespit edilmiştir.

Tarife tespitinin Kanun ve Yönetmelik’te belirtildiği şekilde yapılmaması neticesinde tarifeye esas teşkil eden unsurlara göre daha yüksek tutarlı bir tarifeye sebep olunabileceği gibi tarifenin düşük belirlenmesine ve buna bağlı olarak maliyetlerin karşılanamamasına da yol açılabilir.

Şeffaflık, hukuk devletinin vazgeçilmez unsurlarındandır. Kurum tarafından su ve atıksu tarife bedellerine ilişkin gerçekçi bir maliyet hesabının yapılarak Kuruma ait internet sitesinde açıklanması ile abone konumunda olan vatandaşın faturalara yansıtılan bedellere ilişkin maliyet ve kâr oranlarını apaçık denetleyebilmesi ve hangi hizmetin karşılığında ne bedel ödediğini bilmesi vatandaşın Kuruma olan güvenini artırarak yükümlülüklerini yerine getirme noktasında istekli davranmasına vesile olacaktır.

Sonuç olarak, su ve atıksu tarife bedellerine ilişkin mevzuatın öngördüğü şekilde maliyet hesaplamasının yapılarak aylık ÜFE ve TÜFE ortalaması oranında güncelleme uygulamasına son verilmesi ve ilgili tarifelerin maliyet hesabı doğrultusunda güncellenmesi gerekmektedir.