Karar Künyesi
Büyükşehir Belediyesinin muhasebe kayıtları ve mali tabloların incelenmesinde, bazı maddi duran varlıklar için ya hiç amortisman ayrılmadığı, ya da amortisman ayrılan bazı varlıklar için amortismana tabi maddi varlığın kayıtlı değerinden fazla amortisman ayrıldığı görülmüştür.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 187’nci maddesinin 2’nci fıkrasının (ç) bendinde bir yıldan fazla kullanılabilen ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz kalan maddi duran varlıklar için amortisman ayrılması gerektiği belirtilmektedir.
Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün 04.11.2015 tarih ve 29522 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 47 sıra No.lu Amortisman ve Tükenme Payları Genel Tebliği’nin “Amortisman ve tükenme payına tabi duran varlıklar” başlıklı 3’üncü maddesinde, hangi duran varlıkların amortisman ve tükenme payına tabi olduğu hesap bazında ifade edilirken, hangi duran varlıkların amortismana tabi olmadığı da ayrıca belirtilmiştir.
Anılan Genel Tebliğ’in “Amortisman ve Tükenme Payı Süre ve Oranları” başlıklı 6’ncı maddesinde ise; “Amortisman ve tükenme payı süresi, duran varlıkların aktife girdiği yıldan başlar. Bu sürenin yıl olarak hesaplanması için “1” rakamı bu Tebliğ ekinde belirtilen, varlığın yararlanma süresine göre belirlenmiş orana bölünür. (Örnek: 1/0,20 = 5 yıl; 1/0,025 = 40 yıl)” denilmektedir.
Mahalli idareler detaylı hesap planı çerçevesinde 25 Hesap grubunda kayıtlı “Duran Varlıklar” için ayrılan amortismanların 257 No.lu hesapta ayrı ekonomik kodlarda tutulması öngörülmüştür. Örneğin 251.xx.02 No.lu hesapta kayıtlı “Enerji Nakil Hatları”nın 257 No.lu hesapta sadece bu varlığın amortismanının kaydedilmesi gereken 257.01.02 kodlu “Enerji Nakil Hatları” amortisman hesabı bulunmaktadır.
Yapılan incelemede, yukarıda açıklanan Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ile bahsi geçen Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği’nin söz konusu hükümlerine aykırı olarak Belediyenin maddi duran varlık grubunda kayıtlı bulunmasına
rağmen, ayrıntıları aşağıdaki tabloda gösterilen, bazı varlıklar için hiç amortisman ayrılmadığı, amortisman ayrılan bazı varlıklar için ise amortismana tabi maddi varlığın kayıtlı değerinden fazla amortisman ayrıldığı tespit edilmiştir.
Tablo 9: Hatalı Yapılan Amortisman İşlemleri
Hesap Kodu Tüm Düzeyler | Hesap Adı | Varlıkların Toplam Değeri | Amortismanların Toplam Değeri | Fark |
251.01.01.00.00 | Boru Hatları | 273.740,00 | 0,00 | 273.740,00 |
251.01.06.01.00 | Köprüler | 186.190.410,60 | 0,00 | 186.190.410,60 |
251.01.06.03.00 | Üst Geçitler | 4.680.150,36 | 0,00 | 4.680.150,36 |
251.01.08.00.00 | Sulama Kanalları | 332.031,44 | 0,00 | 332.031,44 |
251.01.16.06.00 | Yolcu Terminalleri (Otogarlar) | 0,00 | 16.988.313,53 | -16.988.313,53 |
251.01.20.01.00 | Meydanlar | 0,00 | 0,03 | -0,03 |
251.01.20.06.00 | Pazar Yeri | 36.117.911,65 | 0,00 | 36.117.911,65 |
252.01.01.02.05 | Mesleki Eğitim Merkezleri | 7.459.831,00 | 0,00 | 7.459.831,00 |
252.01.01.03.99 | Diğer | 7.595,00 | 0,00 | 7.595,00 |
252.01.01.04.03 | Kreş ve Gündüz Bakımevleri | 97.409,00 | 0,00 | 97.409,00 |
252.01.04.04.09 | Sergi ve Fuar Alanları | 5.883.725,31 | 0,00 | 5.883.725,31 |
252.01.04.04.11 | İbadet Yerleri | 128.850,06 | 0,00 | 128.850,06 |
252.01.04.04.12 | Eğitim ve Dinlenme Binaları | 1.291.835,60 | 0,00 | 1.291.835,60 |
252.01.04.05.01 | Spor Sahaları | 20.233.056,42 | 0,00 | 20.233.056,42 |
252.01.04.05.02 | Spor Salonları | 79.054.403,36 | 0,00 | 79.054.403,36 |
252.01.01.07.99 | Diğer Binalar | 28.100,00 | 0,00 | 28.100,00 |
252.01.01.09.01 | Alışveriş ve İş Merkezleri | 102.428.993,48 | 0,00 | 102.428.993,48 |
253.00.00 | TANIMSIZ | 0,00 | -70.036,93 | 70.036,93 |
253.01.03.00.00 | Görüntüleme, Bilgi Toplama ve Takip Sistemleri | 79.846,68 | 0,00 | 79.846,68 |
253.02.06.00.00 | Posta Makineleri | 5.487,00 | 0,00 | 5.487,00 |
253.03.03.00.00 | Kurtarma Amaçlı Cihaz ve Aletler | 55.564,89 | 0,00 | 55.564,89 |
253.03.05.00.00 | Tıbbi ve Biyolojik Amaçlı Kullanılan Cihazlar ve Aletler | 194.535,52 | 231.184,33 | -36.648,81 |
253.03.08.00.00 | Spor Amaçlı Kullanılan Cihaz ve Aletler | 82.212,18 | 91.042,12 | -8.829,94 |
255.00.00 | TANIMSIZ | 0,00 | -181.653,92 | 181.653,92 |
255.01.04.00.00 | Seyahat, Muhafaza ve Taşıma Amaçlı Demirbaş Niteliğindeki Taşınırlar | 29.390,07 | 33.335,99 | -3.945,92 |
255.01.05.00.00 | Hastanede Kullanılan Demirbaş Niteliğindeki Taşınırlar | 403.887,64 | 421.974,64 | -18.087,00 |
255.02.02.00.00 | Bilgisayar Çevre Birimleri | 906.225,79 | 1.000.473,90 | -94.248,11 |
255.02.06.00.00 | Aydınlatma Cihazları | 186.354,27 | 186.354,28 | -0,01 |
255.02.99.00.00 | Diğer Büro Makineleri ve Aletleri | 2.088.506,81 | 7.433.898,67 | -5.345.391,86 |
255.03.02.00.00 | Misafirhane, Konaklama ve Barınma Amaçlı Mobilyalar | 396.778,99 | 396.967,79 | -188,80 |
255.03.03.00.00 | Kafeterya ve Yemekhane Mobilyaları | 63.210,24 | 63.210,25 | -0,01 |
255.05.04.00.00 | Koruma Altına Alınan Hayvanlar | 0,00 | 84.121,25 | -84.121,25 |
255.07.01.00.00 | Kütüphane Mobilyaları | 35.517,58 | 0,00 | 35.517,58 |
255.07.02.00.00 | Basılı Yayınlar | 15.557,82 | 0,00 | 15.557,82 |
255.11.02.00.00 | Duvarda Sergilenen Süs Eşyaları | 3.085,11 | 7.159,36 | -4.074,25 |
255.11.03.00.00 | Masa ve Sehpalarda Sergilenen Süs Eşyaları | 980,98 | 0,00 | 980,98 |
255.99.03.00.00 | Sergileme ve Tanıtım Amaçlı Taşınırlar | 4.720,00 | 0,00 | 4.720,00 |
Belediyenin maddi varlıklarından bir kısmı için amortisman ayrılmaması, bir kısmı için de varlığın kayıtlı değerinden fazla amortisman ayrılması Bilançoda 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabını, Faaliyet Sonuçları Tablosunda amortisman giderleri kadar 630 Giderler Hesabını etkilemektedir.
Bu itibarla, Belediye tarafından maddi varlıklarına ilişkin olarak ilgili mevzuatları doğrultusunda envanter çalışmalarının (gereken değerleme işlemleri de dahil) yapılması, amortismana tabi olan varlıklar için amortisman tebliğleri uyarınca yılsonlarında amortisman ayrılması gerekmektedir.
Her ne kadar İdare tarafından düzeltme kaydı yapıldığı bildirilmişse de 2021 yılında yapılan işlemin, 2020 yılı mali tablolarında oluşan hatayı düzeltici etkisi bulunmamaktadır.