Belediye tarafından, 5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Hizmetlerine İlişkin Kanun gereğince hesaplanması gereken kalkınma ajansı payının muhasebe kayıtlarında yer almadığı görülmüştür.

5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Hizmetlerine İlişkin Kanun’un “Gelirler ve yönetilecek fonlar” başlıklı 19’uncu maddesinde;

“Ajansın gelirleri ve yöneteceği fonlar şunlardır:

…

d) Bir önceki yıl gerçekleşen bütçe gelirleri üzerinden, bölgedeki il özel idareleri için; borçlanma, tahsisi mahiyetteki gelirler ile genel, katma ve özel bütçeli kuruluşlardan alınan yardım kalemleri hariç tutulmak üzere yüzde bir, belediyeler için; borçlanma ve tahsisi mahiyetteki gelir kalemleri hariç tutulmak üzere yüzde bir oranında, cari yıl bütçesinden aktarılacak pay.

…

Cumhurbaşkanı, il özel idareleri için belirlenen oranı yüzde beşe kadar yükseltmeye ya da bu Kanunda belirlenen oranına kadar indirmeye, belediyeler için belirlenen oranı ise; yarısına kadar indirmeye ya da bu Kanunda belirlenen oranına kadar yükseltmeye yetkilidir.

…” hükmü yer almaktadır.

09.09.2011 tarihli ve 28049 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Belediyelerin Bütçe Gelirleri Üzerinden Kalkınma Ajanslarına Aktaracakları Payların Yeniden Belirlenmesine İlişkin Karar’ın 1’inci maddesiyle belediyelerin bütçe gelirleri üzerinden kalkınma ajanslarına aktarılacak payların oranı binde beş olarak belirlenmiştir.

Yukarıda belirtilen Kanun maddesinin son fıkrası uyarınca, kalkınma ajansı payının belediyeler tarafından haziran ayının sonuna kadar ajans hesabına aktarılması gerekmektedir.

İlgili kurumun kalkınma ajansı payını zamanında ajans hesabına göndermemesi durumunda ise, ajans payı genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamı üzerinden belediyelere verilen paylardan ilgisine göre Hazine ve Maliye Bakanlığı veya İller Bankası tarafından kesilerek ajansın hesabına aktarılacaktır.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Bilanço ilkeleri” başlıklı 8’inci maddesinin birinci fıkrasında;

“Bilanço ilkelerinin amacı, kamu idaresinin tasarrufundaki kaynaklar ile bunlarla elde edilen varlıkların muhasebe kayıtlarının yapılması, mali tablolarının hazırlanması ve raporlanması yoluyla, belli bir tarihte kamu idaresinin mali durumunun ilgililer için saydam ve gerçeğe uygun olarak yansıtılmasıdır.” hükmüne yer verilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 276’ncı maddesine göre; 363 Kamu İdareleri Payları Hesabı, bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben tahsil edilip, özel kanunları gereğince diğer kurumlara aktarılmak üzere hesaplanan tutarların izlenmesi için kullanılacaktır. Yönetmelik’in 277’nci maddesinde açıklanan hesabın işleyişi incelendiğinde; bütçe geliri olarak tahsil edilip özel kanunları gereğince başka idarelere gönderilecek pay hesaplandığında 363 Kamu İdareleri Payları Hesabına alacak kaydedileceği, karşılığında ise 630 Giderler Hesabına borç kaydedileceği, bütçe hesaplarının da kullanılacağı ve bu tutar ilgili kuruma gönderildiğinde 363 Kamu İdareleri Payları Hesabına borç kaydedileceği anlaşılmaktadır.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde, belediyelerin borçlanma ve tahsisi mahiyetindeki gelirleri hariç geçen yıl gerçekleşmiş bütçe gelirlerinin binde 5’ini cari yıl bütçesinden haziran ayının sonuna kadar kalkınma ajansına aktarması gerektiği anlaşılmaktadır. Belediyenin mali durumunun ilgililer için saydam ve gerçeğe uygun olarak yansıtılabilmesi için 5449 sayılı Kanun gereği ajansa aktarılacak olan tutar hesaplandığında 363 Kamu İdareleri Payları Hesabında izlenmelidir. Aynı zamanda, geçmiş yıl bütçe gelirlerinin kesinleşmesiyle birlikte kalkınma ajansı payının da tahakkuk edecek olması nedeniyle 630 Giderler Hesabının da kullanılması gerekmektedir.

Ancak yapılan incelemede, 5449 sayılı Kanun gereği kalkınma ajansına gönderilmesi gereken payların Belediye tarafından hesaplanarak muhasebe kayıtlarına alınmadığı ve kalkınma ajansı payının Kanun’da belirtilen tarihe kadar ilgili ajansa aktarılmadığı tespit edilmiştir. Belediye tarafından kalkınma ajansına gönderilmesi gereken 202.030,39 TL

tutarındaki payın muhasebeleştirilmemesi sonucu 363 Kamu İdareleri Payları ile 630 Giderler Hesaplarının Belediyenin yıl sonu mali tablolarında söz konusu tutar kadar eksik görünmesine neden olunmuştur.

Kamu idaresi cevabında; “5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Hizmetlerine İlişkin Kanun gereği Ankara Kalkınma Ajansı’na aktarılacak tutarlar Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği çerçevesinde kayıtları yapılmış olup kayda ilişkin belgeler sunulmuştur.” denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi tarafından kalkınma ajansına aktarılacak payın 28.05.2019 tarih ve 1434 yevmiye numaralı muhasebe işlem fişiyle muhasebe kayıtlarına alındığı belirtilmekle birlikte bu kayıtlar 2019 yılında yapıldığından denetim görüşü verilen 2018 yılı mali tablolarını etkilememektedir. Bu payın muhasebeleştirilmemesi sonucu 363 Kamu İdareleri Payları Hesabının yıl sonu mali tablolarında hatalı görünmesine neden olunmuştur.