Yurtdışı satın alımlarının gerçekleştirilmesi amacıyla açılan akreditiflerden bazılarının bedellerinin ödendiği ve teslim işlemleri yapıldığı halde muhasebe işlemlerinin

tamamlanmamasının ve kur güncellemelerinin Akreditif Hesabına yansıtılmamasının mali tablo hatasına neden olduğu görülmüştür.

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 108’inci maddesinde; “Akreditif karşılığı açtırılan kredilerden yapılan mahsuplar bir taraftan bu hesaba alacak, 630 Giderler Hesabı veya varlığa dönüştürülecek bir harcama unsuru ise ilgili varlık hesabına borç; diğer taraftan 835 Gider Yansıtma Hesabına alacak, 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç kaydedilir.” düzenlemesi yapılmıştır.

Bu düzenlemeye göre; yurtdışından gerçekleştirilen satın almaların tamamlanmasının ardından, alıma ilişkin kanıtlayıcı belgeler mahsup için muhasebe birimine gönderilmelidir. Muhasebe birimi de kendisine gönderilen mahsup belgelerine dayanarak; ilgili işlemi 164 Akreditifler Hesabına alacak, 630 Giderler veya ilgili varlık hesabına borç kaydedecektir. Aynı zamanda bu tutarın, 830 ve 835 Bütçe Hesaplarına sırasıyla borç ve alacak olarak kaydının yapılması gerekmektedir.

Üniversitede 2022 yılı itibarıyla ilgili yıl ve önceki yıllarda yürütülen projeler kapsamında yapılan satın alımlar için açılmış aşağıda gösterilen akreditiflerden harcama ve satın almalar yapıldığı halde hem çıkış kayıtları ve yapılan alımların hem de kur güncellemelerinin 31.12.2022 tarihi itibarıyla mali tablolara yansıtılmadığı tespit edilmiştir.

‌Tablo 6: 2022 Yıl Sonu İtibarıyla Açık Duran Akreditifler

Sarf malzemesi, duran varlık ve hizmet alımlarının tamamlanmasına rağmen 164 Akreditifler Hesabının kapatılmaması; 150 Stoklar Hesabının, 25 Duran Varlık Hesap Grubunun ve 630 Giderler Hesabının kapatılmayan akreditif kadar eksik, 164 Akreditifler Hesabının ise bu tutarlar kadar fazla raporlanmasına neden olmaktadır.

Bununla birlikte söz konusu akreditiflerin kısa vadede kapatılarak alımların zamanında tamamlanmaması halinde, teknik şartnamede özellikleri belirtilen ve teslim alınması

kararlaştırılan cihazların teslim veya kesin kabulün yapıldığı tarihte İdarenin ihtiyacını karşılamaması, mevcut cihazlarla entegre olamaması, yazılımların güncel olmaması gibi karşılaşılması muhtemel hususlar, hukuki anlaşmazlıklara sebep olup İdareyi ilave külfet ve zaman kaybına uğratmaktadır.

Akreditif Hesabının kısa vadeli kullanılarak mal ve hizmet alımlarının teslimini takiben kapatılması, yapılan alımların ilgili varlık, stok, gider hesabı ile ilişkilendirilerek muhasebeleştirilmesi gerekmektedir. Dönemsellik ilkesi gereğince yıl sonunda çeşitli sebeplerle kapatılamayan akreditiflere konu dövizin Türk Lirası karşılığı güncel tutarının mali tablolarda gerçeği gösterecek şekilde değerlemesinin yapılması gerekmektedir.