Şirketin hizmet alımı kapsamında çalıştırdığı işçilere ödenmiş olan ve yüklenici şirketlere rücu hakkı bulunan kıdem tazminatı tutarlarının, ticari faaliyet konusu dışındaki aktif nitelikli bir hesaba alacak kaydedilmesi gerekirken hatalı olarak 320- Satıcılar hesabının borcuna kaydedildiği görülmüştür.

26.12.1992 tarih ve 21447 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Hazine ve Maliye Bakanlığı 1 Sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde, 320- Satıcılar Hesabı:

“İşletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan senetsiz borçların izlendiği hesaptır. Ortaklar, ana kuruluş, iştirakler ve bağlı ortaklıklara olan senetsiz ticari borçların bilanço dipnotlarında gösterilmesi gerekir.” şeklinde tarif edilmiştir.

Görüleceği üzere Tebliğ’in ilgili açıklamalarına göre bu hesap işletmenin faaliyet konusu ile ilgili borçlarının izlendiği hesap olarak tasnif edilmektedir. Yani şirketin borçlu olduğu durumlarda bu hesaba kayıt yapılacaktır.

Nitekim hesabın işleyişine ilişkin açıklamada: “Senetsiz borcun doğması ile bu hesaba alacak, ödenmesi halinde borç kaydedilir.” denilmektedir. Açıklamadan anlaşıldığı üzere bu hesap niteliği itibariyle alacak kalanı veren pasif nitelikli bir hesaptır.

Ancak şirketin yıllar itibariyle hizmet alımı usulüyle çalıştırmış olduğu güvenlik, temizlik, şoför vb. personellerinin iş akitleri sona erdiği zaman asıl işverenin de alt işverenle birlikte sorumlu olması sebebiyle ilgililere kıdem tazminatı ödemek zorunda kaldığı ve taşeron firma adına ödemelerin yapıldığı görülmüştür. Alt işveren adına yapılan bu ödemelerin ilgililerine rücu edilmesi gerekmektedir ve bu sebeple rücu davaları açılmalıdır.

Alt işveren adına yapılan kıdem tazminatı ödemeleri borç değil, alt işverenlerden rücu davası ile alınması gereken alacaklardır. Bu alacakların muhasebe kayıtlarında aktif nitelikli hesaplarda izlenerek takip edilmesi gerekmektedir.

Tebliğ’de 136- Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabı ile ilgili “ticari olmayıp yukarıda sayılan hesaplardan herhangi birine dahil edilemeyen alacakların izlendiği hesaptır.” ve “işleyişine ilişkin: “İşletme lehine doğan alacaklar bu hesaba borç; tahsilatlar alacak kaydedilir.” denilerek şirketin ticari ilişkiden kaynaklanmayan alacaklarının bu hesaba kaydedilerek takip edilmesinin gerektiği ifade edilmiştir.

Yıl içerisinde Şirket tarafından alt işverenler adına 232.352,49 TL tutarında kıdem tazminatı ödendiği ve 320- Satıcılar Hesabına borç kaydı yapılarak bu hesabın bakiyesinin olması gerekenden eksik görünmesine sebebiyet verildiği görülmüştür. Ancak bu tutarlarla birlikte önceki yıllarda ödenen kıdem tazminatlarının 136- Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabına aktarılması doğru olacaktır.

Yukarıda anlatıldığı gerekçelerle 136- Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabı ve 320- Satıcılar Hesabının 232.352,49 TL tutarında hatalı göründüğü değerlendirilmektedir.