Kadrolu işçilere yıllık ücretli izinlerinin kullandırılmadığı ve biriken izinlerinin emeklilikte toplu izin ücreti olarak ödendiği tespit edilmiştir.

1982 Anayasası’nın “Çalışma şartları ve dinlenme hakkı” başlıklı 50’nci maddesinde

“…

Dinlenmek, çalışanların hakkıdır. Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir.” hükmüne yer verilmiştir.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 53’üncü maddesinde işçilere yıllık izin verileceği, yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemeyeceği ve yıllık izin sürelerinin iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabileceği, 56’ncı maddesinde yıllık izinin 53’üncü maddede gösterilen süreler içinde işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesinin zorunlu olduğu belirtilmiştir.

Mezkur Kanun’un 60’ıncı maddesinde; yıllık ücretli izinlerin yürütülen işlerin niteliğine

göre yıl boyunca hangi dönemlerde kullanılacağı, izinlerin ne suretle ve kimler tarafından verileceği veya sıraya bağlı tutulacağı, yıllık izinin faydalı olması için işveren tarafından alınması gereken tedbirler hüküm altına alınmıştır.

Anayasal bir hak olan “Dinlenme Hakkının” nasıl kullanılacağı, süresi, işverenin sorumlulukları vb. hususlar 4857 sayılı Kanunda ve Kanuna dayanılarak çıkarılan Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nde düzenlenmiştir.

Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nin “İzin Kullanma Dönemleri” başlıklı 5’inci maddesinde “İşveren veya işveren vekilleri, bu Yönetmeliğin 15 inci maddesinde belirtilen izin kurulu veya 18 inci maddeye dayanılarak bunun yerine geçenlere danışmak suretiyle işyerinde yürütülen işlerin nitelik ve özelliklerine göre, yıllık ücretli izinlerin, her yılın belli bir döneminde veya dönemlerinde verileceğini tayin edebilir. Bunu işyerinde ilan eder.” hükmü ile,

“Yıllık ücretli iznin uygulanması” başlıklı 6’ncı maddesinde ise; “Bu iznin 53 üncü maddede gösterilen süreler içinde işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesi zorunludur.

Ancak, 53 üncü maddede öngörülen izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler halinde kullanılabilir. ” hükümlerine yer verilmiştir.

Aşağıdaki tabloda toplam 110 işçi içerisinden 10 işçinin hizmet süreleri ve kullanmadıkları izinleri gösterilmiştir.

Tablo 8: İşçilerin Ücretli İzin Süreleri Tablosu

Belirtilen mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar çerçevesinde dinlenmenin çalışanın hakkı olduğu, bu hakkın çalışanlar tarafından kullanmasının asıl olduğu, bu kapsamda işverenlerin çalışanlarına kazanmış oldukları izin sürelerini kullandırması ve takibinin

gerçekleştirilmesi gerektiği görülmektedir.

Yıllık izin hakkı esasında bir mali hak değil, çalışanların dinlenmesi ve işyerindeki veriminde düşüş yaşanmaması için tanınan bir sosyal haktır. Ancak kurum kayıtlarında yapılan incelemelerde bazı işçiler tarafından bu iznin kullanılmadığı ve emeklilik için biriktirilen kıdem tazminatı benzeri bir hak olarak görüldüğü, her yıl düzenli olarak emekli olan çalışanlara bu rakamların tazminat olarak ödendiği, 2018 yılı içerisinde emekli olan 4 personele toplam 37.813,21 TL’lik bir izin hakkı ödemesi yapıldığı, idare tarafından 2018 yılı sonu itibariyle kullanılmayan izin hakkı süreleri hesaba alındığında ileriki yıllarda bahse konu işçiler emekli olunca ödenecek yaklaşık 4.800 gün yıllık izin hakkı olduğu ve yılı içindeki rakamlarla yaklaşık

985.000 TL ye tekabül ettiği tespit edilmiştir.

Anayasal bir hak olan ve kanunla kullanılması esas tutulan dinlenme hakkının çalışanlar tarafından kullanılmasının takibinin yapılarak, kadrolu işçilerin yıllık ücretli izin hakkının kullandırılması suretiyle kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılması sağlanmalıdır.

Kamu idaresi cevabında; "Bulguda belirtildiği gibi işçi personele iş akışı aksatılmadan yıllık ücretli izinlerinin kullandırılması yönünde planlamalar yapılmış olup, tüm işçi personele ücretli izinlerinin kullandırılması sağlanacaktır." denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu İdaresi tarafından bulgu konusu hususa iştirak edilerek iş planlaması doğrultusunda kadrolu işçilere yıllık izinlerinin kullandırılacağı belirtilmiş olup birden fazla yıl alacak olan bu iş ve işlemler devam eden denetim dönemlerinde takip edilecektir.