Karar Künyesi
775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun “Fonların teşkili ve kullanılması” başlıklı 12’nci maddesinde; belirtilen kaynaklardan sağlanacak gelirlerin, belediyeler tarafından açılacak özel hesaplarda toplanacağı, 13’üncü maddesinde ise bu fonlarda toplanan paraların nerelerde kullanılması gerektiği açıklanmıştır.
Anılan Kanun’un 13’üncü maddesinde aynen;
“Buna göre 12’nci madde gereğince teşkil edilen fonda toplanan paralar, belediyelerce, Toplu Konut İdaresi Başkanlığının izni alınmak şartıyla:
Bu kanundaki amaçlarda kullanılmak üzere arsa sağlanmasında, Toplu Konut
İdaresi Başkanlığınca onanan plan ve projelere göre halk konutu, nüve konut veya geçici misafir konutu yapılmasında,
Islah olunacak gecekondu bölgeleri ile yeniden tesis edilecek önleme bölgelerinin yol, meydan, kanalizasyon, su, elektrik ve benzerleri gibi kamu hizmet ve tesislerinin Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca onanan projelerine göre yapılmasında veya onarılmasında,
Kendi bütçe imkânlarıyla karşılanamayan ve fakat bu kanun gereğince yapılması gereken tespit, harita alımı, plan ve projelendirme hizmetlerinde kullanılır.” hükmü yer
almaktadır.
Yukarıda mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere ilgili fonda biriken paralar 775 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesinde açıklanan yerlerde kullanılabilecek, bunun dışındaki yerlerde kullanılması mümkün olmayacaktır.
4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un “Taksitle ödeme, satış bedelinden pay verilmesi, belediyelere devir” başlıklı 5’inci maddesinde;
“…
Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki Hazineye ait taşınmazların satış bedellerinin tahsil edilen kısmından öncelikle yerinde muhafaza edilemeyen yapıların tasfiyesinde kullanılmak şartıyla % 10'u, ilgili belediyelerin 20.7.1966 tarihli ve 775 sayılı Kanun hükümlerine göre oluşturulan fon hesabına aktarılır. Kalan kısmından ise ilgili belediyeye % 30, varsa büyükşehir belediyesine % 10 oranında pay verilir. … Bu paylar tahsilini takip eden ayın yirmisine kadar ilgili idarelerin hesaplarına aktarılır.” hükmü yer almaktadır.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Belli bir amaca tahsisli gelirler ve alınan paylar” başlıklı 18’inci maddesinin ikinci fıkrasında; 775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun 12’nci maddesi gereği kurulan fonda toplanacak paraların gelir bütçesinin ilgili bölümüne gelir kaydedileceği, diğer taraftan gider bütçesinin ilgili tertibine tahsis amacı doğrultusunda kullanılmak üzere ödenek konulacağı ve bu fondan yapılan harcamalarda 775 sayılı Kanun’da belirtilen usul ve esaslar uygulanacağı belirtilmiştir.
Yapılan inceleme neticesinde, Belediye tarafından 4706 sayılı Kanun’un 5’inci maddesi kapsamında 775 sayılı Kanun uyarınca oluşturulan fon hesabına aktarılması öngörülen, Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki hazineye ait taşınmazların satış bedellerinin tahsil edilen kısmının % 10'una isabet eden tutarların 600.05.02.08.99 Mahalli İdarelere Ait Paylar ekonomik koduna alacak kaydı yapıldığı, diğer taraftan söz konusu tutarların münhasıran bu fon için açılmış bir banka hesabına borç kaydedilerek muhasebeleştirildiği görülmüştür. Ancak 2018 yılı içerinde toplam 141.399,32 TL borç kaydı yapılan fon hesabından yıl içerisinde 128.391,95 TL de harcama yapıldığı tespit edilmiştir. Fon için açılmış banka hesabının yıl sonu itibariyle bakiyesi 13.007,37 TL’dir.
Sonuç olarak bahsedilen banka hesabının hareketleri üzerinde yapılan incelemede,
biriken tutarların Belediyenin diğer banka hesaplarına virman yapıldığı, buradan da 775 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesine aykırı olarak, fon hesabının amacı dışında kullanıldığı tespit edilmiştir.
Kamu idaresi cevabında; “775 Sayılı Kanun kapsamında belediyemiz fon hesabına yatırılmış olan tutar, personel maaşları, vergi, sgk vb gibi ödemeleri nakit ihtiyaçlarımız nedeniyle Belediyemiz hizmetlerinde kullanılmış olup, Belediyemiz tarafından Kanun gereğince uygulama yapılacak bölgeler için gerekli imar planı veya imar uygulamaları yapılması durumunda kullanılan tutar Belediyemiz Cari Hesabından Fon Hesabına tekrar aktarılacaktır.” denilmektedir.
Sonuç olarak kamu idaresi cevabında, fon hesabına yatırılmış olan tutarların, nakit ihtiyacı nedeniyle Belediye hizmetlerinde kullanıldığı ancak Kanun gereğince uygulama yapılacak bölgeler için gerekli imar planı veya imar uygulamalarının yapılması durumunda kullanılan bu tutarların fon hesabına tekrar aktarılacağı ifade edilmiş ise de, bulguda da aktarıldığı üzere söz konusu fona aktarılan bu tutarların tahsis amacı dışında kullanılması mümkün bulunmamaktadır. Bu nedenle söz konusu hatanın tekrar etmemesini takip için konu izlenecektir.