İdarenin taşınmazları için yapılan değer arttırıcı nitelikteki bakım ve onarım giderleri, ilgili Tebliğ'de belirtilen limitin üstünde olmasına rağmen varlığın kayıtlı değerine eklenmemiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin atıf yaptığı Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 27’nci maddesinde; maddi duran varlıklar için sonradan yapılan ve o varlığın değerini, kullanım süresini, ürün ve hizmet kalitesini, sağlanan faydayı artıran veya üretilen mal veya hizmetlerin üretim maliyetini azaltan her türlü maliyetin, ilgili maddi duran varlığın kayıtlı değerine ilave edilip amortisman hesaplamasında dikkate alınması gerektiği ve bunların dışında maddi duran varlıklar için yapılan her türlü normal bakım ve onarım harcamalarının gider olarak kaydedileceği ifade edilmiştir.

47 sıra no.lu Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği’nin “Amortisman ve Tükenme Payı Süre ve Oranları” başlıklı 6’ncı maddesinde;

“Amortisman ve tükenme payı süresi, duran varlıkların aktife girdiği yıldan başlar. Bu sürenin yıl olarak hesaplanması için “1” rakamı bu Tebliğ ekinde belirtilen, varlığın yararlanma süresine göre belirlenmiş orana bölünür. (Örnek: 1/0,20 = 5 yıl; 1/0,025 = 40 yıl)

1. Ancak, maliyet bedeli, 28/12/2006 tarihli ve 2006/11545 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Taşınır Mal Yönetmeliğinin eki listede yer alan dayanıklı taşınırların her biri için 14.000 TL’yi, 13/9/2006 tarihli ve 2006/10970 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelikte yer alan taşınmazlar için 34.000 TL’yi aşmayan duran varlıklar ile tutarına bakılmaksızın Maddi Olmayan Duran Varlıklar ve Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar hesap gruplarında izlenen varlıklar için amortisman oranı % 100 olarak belirlenmiştir. Diğer bir ifadeyle maliyet bedeli bu tutarlara kadar olan duran varlıklar, hesaplara alındığı yılın sonunda tamamen amorti edilir.

2. Hesaplarda kayıtlı duran varlıklar için yapılan harcamalardan yukarıda belirtilen limitleri aşanlar değer artırıcı harcama olarak kabul edilir.” denilmektedir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerine göre, duran varlıklar için yapılan harcamalardan Tebliğ’de belirlenen limitleri aşanlar değer artırıcı harcama olarak kabul

edilecek ve varlığın kayıtlı değerine eklenerek ilgili maddi duran varlık hesabında muhasebeleştirilecektir.

İdarenin hesap ve işlemleri incelendiğinde; duran varlıklar için yapılan değer arttırıcı nitelikteki bakım ve onarım giderlerinin toplam 646.809,34 TL olduğu, bu tutarın Tebliğ'de belirlenen limitin üzerinde olmasına rağmen varlığın kayıtlı değerine eklenmediği, söz konusu harcamaların doğrudan gider olarak muhasebeleştirildiği tespit edilmiştir.

Denetim tespitine binaen İdare tarafından, 2020 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na göre 55.000,00 TL üzerindeki gayrımenkul bakım onarım giderlerinin mal ve hizmet alım giderleri yerine sermaye giderlerinden bütçe ödeneği alması gerektiği, İdare taşınmazları için yapılan bu harcamaların değer artırıcı çalışma olmadığı, binaların çalışmasının devamını sağlamak ve koruyucu nitelikteki bakım onarım olduğu ve bu nedenle sermaye giderleri yerine mal ve hizmet alım giderleri bütçe tertibinin kullanıldığı ifade edilmiştir.

İdare tarafından, her ne kadar bütçe tertiplerinden bahsedilmiş olsa da, söz konusu değerlendirmenin bulguda belirtilen husus ile ilgisi bulunmamaktadır. Zira bulguda, maddi duran varlıklar için yapılan ve o varlığın değerini, kullanım süresini, sağlanan faydayı artıran her türlü maliyetin ilgili maddi duran varlığın kayıtlı değerine ilave edilmesi gerektiği ifade edilmiştir.

Ayrıca İdare tarafından, söz konusu harcamaların değer artırıcı nitelikte olmadığı, binaların çalışmasının devamını sağlayıcı ve koruyucu nitelikte olduğu ifade edilmiş olsa da, 47 sıra no.lu Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği’nde duran varlıklar için 34.000,00 TL’yi aşan her harcamanın değer artırıcı harcama olarak kabul edileceği ifade edilmiştir.

Netice olarak, İdarenin envanterinde kayıtlı taşınmazlar için yapılan değer arttırıcı harcamaların varlığın kayıtlı değerine eklenmemesi nedeniyle, İdarenin 2020 yılı mali tablolarında 252-Binalar Hesabı 646.809,34 TL eksik tutarla, 630-Giderler Hesabı ise bu tutar kadar fazla olarak yer almıştır.