İdare tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 19’uncu maddesine göre açık ihale usulüyle ihale edilen “Aydın İli Genelinde Yol Yapım, Bakım, Onarım ve Altyapı İşleri Yapım İşi” ve “Aydın İli Muhtelif Cadde, Bulvar ve Mahalle Yollarında Alt Yapı ve Üst Yapı Yapım İşi”nde kesin proje olmadan ihaleye çıkıldığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde, projeler;

“Ön proje: Belli bir yapının kesin ihtiyaç programına göre; gerekli arazi ve zemin araştırmaları yapılmadan, bilgilerin halihazır haritalardan alındığı, çevresel etki değerlendirme ve fizibilite raporları dahil elde edilen verilere dayanılarak hazırlanan plân, kesit, görünüş ve profillerin belirtildiği bir veya birkaç çözümü içeren projeyi,

Kesin proje: Belli bir yapının onaylanmış ön projesine göre; mümkün olan arazi ve zemin araştırmaları yapılmış olan, yapı elemanlarının ölçülendirilip boyutlandırıldığı, inşaat sistem ve gereçleri ile teknik özelliklerinin belirtildiği projeyi,

Uygulama projesi: Belli bir yapının onaylanmış kesin projesine göre yapının her türlü ayrıntısının belirtildiği proje” şeklinde tanımlanmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinde;

“Yapım işlerinde arsa temin edilmeden, mülkiyet, kamulaştırma ve gerekli hallerde imar işlemleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamaz. İhale konusu yapım işinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenemediği durumlarda ön veya kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. Uygulama projesi bulunan yapım işlerinde anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale yapılması zorunludur. Ancak, doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan yapım işlerinde ön veya kesin proje üzerinden, her türlü onarım işleri ile işin yapımı sırasında belli aşamalarda arazi ve zemin etütleri gerekmesi veya uygulamada imar ve güzergâh değişikliklerinin muhtemel olması nedenleriyle ihaleden önce uygulama projesi yapılamayan, bina işleri hariç, yapım işlerinde ise kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. Bu işlerin uygulama projesi yapılabilen kısımlar için anahtar teslimi götürü bedel, uygulama projesi yapılamayan kısımlarda ise her bir kalem iş için birim fiyat teklif almak suretiyle ihale yapılabilir” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan mevzuat hükümlerinden yapım işlerinde uygulama projesi üzerinden ihaleye çıkılmasının genel kural olduğu, işin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve mali özelliklerin gerekli netlikte belirlenemediği, doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmaması, işin yapımı sırasında arazi ve zemin etütleri gerekmesi veya imar ve güzergah değişiklikleri muhtemel olması hallerinde kesin proje üzerinden ihaleye çıkılması gerektiği görülmektedir.

Yapılan incelemede, İdarece açık ihale usulü ile ihale edilen söz konusu yapım işlerine ilişkin ihale onay belgelerinde kesin proje üzerinden birim fiyat teklif alınmak suretiyle ihale gerçekleştirileceği belirtilmesine rağmen, ihale dokümanı kapsamında isteklilere herhangi bir proje verilmediği tespit edilmiştir.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden de görüleceği üzere yapım işi ihalelerinde uygulama projeleri üzerinden ihaleye çıkılması esas olmakla birlikte yine mevzuatta belirlenen hallerde kesin proje üzerinden ihalelerin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla herhangi bir proje olmadan ihaleye çıkılması mümkün görülmemektedir.

Kamu İdaresince gönderilen cevapta özetle; söz konusu yapım işlerinin ihale dosyalarında işler kapsamında yapılacak çalışmalar için uygulama projesi hazırlanması mümkün olmadığından işlerin teklif birim fiyat usulü ile ihale edildiği, ihale dosyaları kapsamında yer alan mahal listeleri, çalışma mahal ismini, güzergâhını ve sınırlarını gösteren harita çıktıları, sathi kaplama yapılacak yollar için itiner evrağı (hangi imalatın yapılacağını ve km uzunlukları gösterir şekilde), ızgara ve boru proje detayı, poz tarifleri, özel teknik şartname, analiz formatı, birim fiyat teklif cetveli ve diğer dosya dokümanlardan ihtiyaçların hangi miktarda ne olduğunun anlaşılır şekilde görüldüğü ve ihale dosyasında ihaleye katılımı ve katılımcıların teklif vermesine engel bir düzenleme bulunmadığı ifade edilmiştir.

Cevapta da görüleceğe üzere, kesin projelerin hazırlanmadığı İdarece kabul edilmiştir. İdarece, istekliler tarafından satın alınan ihale dosyası kapsamında yer alan belge ve bilgilerin isteklilerin teklif vermesi için yeterli olduğu ifade edilmiştir. Ancak, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri dikkate alındığında, proje hazırlanmadan ihaleye çıkılabilmesi mümkün değildir.

Sonuç olarak, ihale edilen yapım işlerinde mevzuatın öngördüğü şekilde projelerin hazırlanarak ihale dokümanına dahil edilmesi ve bu suretle ihaleye çıkılmamasının sağlanması gerekmektedir.