06.08.2011 tarih ve 28017 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ticari Araçlarda Reklam Bulundurulması Hakkında Yönetmelik’in “Kapsam” başlıklı 2’inci maddesinde, Yönetmelik hükümlerinin belediye ve mücavir alan sınırları içinde umum servis aracı, personel servis aracı ile okul taşıtı hariç olmak üzere ticari amaçla yük ve yolcu taşımacılığı yapılan taksi, taksi dolmuş, minibüs, otobüs ve kamyonetler ile kiralık otomobil cinsi motorlu araçları ve bu araçlarla çekilen hafif römorkları kapsayacağı ifade edilmiştir.

Adı geçen Yönetmelik’in 5’inci maddesinde ticari araçlara reklam uygulanabilmesi için ilgili belediyeden “Ticari Araç Reklam Yetki Belgesi” alınması gerektiği, 7’nci maddesinde ise yetki belgesine sahip reklamcı ile ticari araçlarında reklam bulunduracak araç sahipleri veya işletenleri arasında yapılacak sözleşme ile ilgili belediyeye müracaat edilerek reklam bulundurulacak her bir ticari araç için ayrı ayrı düzenlenmek üzere “Ticari Araç Reklam İzin Belgesi”nin alınması gerektiği hüküm altına alınmıştır. İlgili belediye ise 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu kapsamında bulunan alanlarda Büyükşehir Belediyesini ifade etmektedir.

Mezkûr Yönetmelik’in “Yetki ve izin belgesinin basımı, kullanıma sunulması ve ücretlerinin belirlenmesi” başlıklı 10’uncu maddesinde ise bu belgelerin verilmesinde belediyelerce alınacak ücretlerin 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 97’nci maddesine dayanılarak ilgili belediyesince belirleneceği ifade edilmiştir.

2464 sayılı Kanun’un “Ücrete tabi işler” başlıklı 97’inci maddesinde;

“Belediyeler bu Kanunda harç veya katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı olarak ifa edecekleri her türlü hizmet için belediye meclislerince düzenlenecek tarifelere göre ücret almaya yetkilidir. Belediye’ye tekel olarak verilmiş işler kendi özel hükümlerine tabidir.” hükmü yer almaktadır.

Yukarıdaki hükümlerden de anlaşılacağı üzere ticari araçlarda reklam bulundurulabilmesi için öncelikle reklamcı tarafından ilgili belediyeye müracaat edilerek ticari araç reklam yetki belgesinin alınması, daha sonra da bu belgeye sahip reklamcının her bir ticari araç için ayrı ayrı düzenlenecek ticari araç reklam izin belgesini alması, idarenin de bu belgelerin verilmesi esnasında 2464 sayılı Kanun’un 97’nci maddesi hükmüne istinaden Belediye Meclisince belirlenecek ücreti tahsil etmesi gerekmektedir.

2017 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da yer alan söz konusu bulguya ilişkin olarak İdare tarafından yapılan çalışmaların incelenmesi neticesinde, Belediye Meclisi tarafından ticari araç reklam yetki belgesi düzenlenmesi karşılığında alınacak ücret belirlenmiş olmasına rağmen (Aralık/2018), reklam bulundurulacak her bir araç için alınması gereken ticari araç reklam izin belgesine yönelik herhangi bir ücretin belirlenmediği tespit edilmiştir.

Sonuç olarak ücrete tabi işler kapsamında değerlendirilen, İdare açısından gelir getirici niteliğe haiz ve uygulama alanı oldukça geniş olan bu hizmete yönelik olarak verilen izin belgelerine ilişkin ücretlerin belirlenmesi gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “13/07/2018 tarihli ve 1264 sayılı meclis kararı ile alınan kararda ücret tarifesi belirtilmiş olup; ilgi karar tarihinden itibaren bulgu doğrultusunda yetki belgesi ücreti alınmaktadır.” denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi cevabında meclis kararı ile ücret tarifesinin belirlendiği ve bu tarihten itibaren yetki belgesi ücreti alındığı ifade edilmiştir.

Bulgumuzda da ifade edildiği üzere ticari araçlarda reklam bulundurulması karşılığında düzenlenmesi gereken iki tür belge vardır. Bunlardan ilki reklamcı tarafından ilgili belediyeye müracaat edilerek alınan Ticari Araç Reklam İzin Belgesi, diğeri ise her bir ticari araç için ayrı ayrı düzenlenmesi gereken Ticari Araç Reklam İzin Belgesi’dir. Düzenlenen bu belgeler karşılığında ise ilgililerden, 2464 sayılı Kanun uyarınca Belediye Meclisi tarafından ücret tarifesinde belirlenen tutarın tahsili gerekmektedir. Büyükşehir Belediyesi Meclisi tarafından belirlenen ücret tarifesi incelendiğinde yalnızca yetki belgesine yönelik düzenlemelerin yapıldığı ancak reklam bulundurulacak her bir ticari araç için ayrı ayrı

düzenlenmesi gereken “Ticari Araç Reklam İzin Belgesi”ne yönelik herhangi bir ücretin belirlenmediği görülmüştür.

Sonuç olarak ticari araçlarda reklam bulundurulabilmesi amacıyla düzenlenen Ticari Araç Reklam İzin Belgesi verilmesi karşılığında tahsil edilmesi gereken tutarlara, ücret tarifesinde yer verilmesi gerekmektedir.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.