Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere ve imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapılar için İdare tarafından İmar Kanunu’nun 42’nci maddesi uyarınca uygulanan idari para cezasının eksik hesaplandığı tespit edilmiştir.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun 2’nci maddesinde, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde yapılacak planlar ile inşa edilecek resmi ve özel bütün yapıların İmar Kanunu hükümlerine tabi olduğu, 20’nci maddesinde ise yapıların imar planı, yönetmelik, ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.

Adı geçen Kanun’un 42’nci maddesinin 2’nci fıkrasının (a) bendinde ise yapı sınıfları ve yapı grupları esas alınarak ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere ve imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapılar için uygulanacak idari müeyyideler düzenlenmiştir. Buna göre yapı sınıfları ve yapı grupları esas alınarak söz konusu yapılar mevzuata aykırı yapılan yapının her bir metrekaresi için belirlenen tutarlarda idari para cezası uygulanacaktır. Bulunacak bu idari para cezası tutarı aynı fıkranın (b) bendinde yer alan oranlarda artırılacaktır. Aynı maddenin 2’nci fıkrasının (ç) bendinde ise, mevzuata aykırılığa konu alan üzerinden hesaplanacak tutarın, yukarı belirtilen idari para cezasına ilave edileceği düzenlenmiştir. 3194 sayılı Kanun’un 2’nci fıkrasının (ç) bendi hükmü şu şekildedir:

“ç) (Ek:25/3/2020-7226/39 md.) Bu fıkra uyarınca idari para cezası verilmesini gerektiren aykırılığa konu alan ile bu alanın bulunduğu arsa veya arazinin emlak vergisine esas asgari metrekare birim değerinin çarpımı ile bulunan bedel kadar idari para cezası yukarıdaki bentlere göre aykırılıktan sorumlu olan yapı sahibine ve yapı müteahhidine verilen para cezalarına ayrıca ilave edilir. Bu fıkraya göre verilen idari para cezasının ilgilisine tebliğinden itibaren bir ay içinde aykırılığın giderilmesi ve yapının mevzuata uygun hale getirilmesi halinde bu bent uyarınca ilave edilen para cezası tahsil edilmez.”

Madde hükmünden anlaşılacağı üzere, idari para cezası hesaplanırken yukarıdaki bent uyarınca aykırılığa konu alan ile bu alanın bulunduğu arsa veya arazinin emlak vergisine esas asgari metrekare birim değerinin çarpımı ile bulunan bedel de hesaplanarak ilgilisine tebliğ edilmeli ve bir ay içinde aykırılığın giderilmemesi ve yapının mevzuata uygun hale getirilmemesi halinde bu tutarın da tahsil edilmesi gerekmektedir. Yapılacak tebligatta, bir ay içinde aykırılığın giderilmesi ve yapının mevzuata uygun hale getirilmesi halinde bu bent uyarınca hesaplanan tutarın tahsil edilmeyeceği belirtilmelidir.

Yapılan incelemede; İdare tarafından ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere ve imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapılar için uygulanan idari para cezası hesaplanırken 3194 sayılı Kanun’un 2’nci fıkrasının (ç) bendinde belirtilen tutarın hesaplanmadığı ve ilgilere tebliğ edilmediği görülmüştür.

Kamu idaresi cevabında, imar para cezaları hesaplanırken aykırılığa konu olan alanın bulunduğu arsa veya arazinin emlak vergisine esas asgari metrekare değerinin de imar para cezaları hesaplamalarına katılması uygulamasına başlandığını belirtmiş, ancak geçmiş işlemlere yönelik herhangi bir tahakkuk ve tahsilat belgesi sunulmamıştır.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar çerçevesinde, imar para cezasının hesabında, 3194 sayılı Kanun’un 2’nci fıkrasının (ç) bendinde belirtilen tutarın da hesaplanarak ilgilere tebliğ edilmesi, tebliğden itibaren bir ay içinde mevzuata aykırılığın giderilmemesi halinde tebliğ edilen tutarın da tahsil edilmesi gerekmektedir.