İdare tarafından parasal limit dahilinde yapılan alımlarda yasaklılık teyidinin yapılmadığı ve alımların EKAP’a kaydedilmediği; parasal limitlerin altında kalmak amacıyla mal ve hizmet alımlarının kısımlara bölünerek doğrudan temin yöntemi ile gerçekleştirildiği; doğrudan temin yöntemi ile yapılan ve gerçekleşmesi belli süreyi gerektiren işlerde sözleşme yapılmadığı ve doğrudan temin usulü ile gerçekleştirilen alımlarda ihale kararına ilişkin damga vergisi tahsil edildiği görülmüştür.

  1. Parasal Limit Dahilinde Yapılan Alımlarda Yasaklılık Teyidi Yapılmaması ve Alımların EKAP’a Kaydedilmemesi

    Parasal limitler dâhilinde yapılan doğrudan temin alımlarında, alım yapılacak kişilerin yasaklılık kontrollerinin yapılmadığı ve yapılan alımların Elektronik Kamu Alımları Platformu’na (EKAP) kaydedilmediği görülmüştür.


    Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Teyit İşlemleri” başlıklı 30.5.4’üncü maddesinde 4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesi uyarınca doğrudan temin yoluyla alım yapılması halinde alım yapılacak kişi ya da firmanın ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının teyit ettirilmeyeceği; ancak anılan Kanun’un 22’nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen parasal limit dâhilinde yapılan alımlarda, alım yapılacak gerçek veya tüzel kişinin Kamu İhale Kurumunun internet sayfasındaki yasaklılar listesinde bulunup bulunmadığının kontrol edilmesi ve yasaklı olduğunun belirlenmesi durumunda, söz konusu kişiden alım yapılmaması gerektiği belirtilmiştir.

    Aynı Tebliğ’in EKAP üzerinden yapılacak diğer işlemleri düzenleyen “Doğrudan Temin Kayıt Formu” başlıklı 30.9.2’nci maddesinde ise, doğrudan temin yoluyla yapılan alımların, takip eden ayın onuncu gününe kadar “Doğrudan Temin Kayıt Formu” doldurularak Elektronik Kamu Alımları Platformu üzerinde kayıt altına alınacağı ifade edilmiştir.

    Yapılan incelemelerde, İdarenin bazı harcama birimleri tarafından 22/d kapsamında alım yapılan gerçek veya tüzel kişilerin Kamu İhale Kurumu’nun internet sayfasındaki yasaklılar listesinde bulunup bulunulmadığının kontrol edilmediği ve alım yapıldıktan sonra ise söz konusu alıma ilişkin bilgilerin EKAP’a kaydedilmediği tespit edilmiştir.

    Alım yapılacak kişilerin yasaklılık kontrollerinin yapılmaması ihale yasaklısı olan bir kişiden alım yapılma riskini meydana getirmekte, doğrudan temin yoluyla yapılan alımların EKAP’a kaydedilmemesi ise, Kamu İhale Kurumu’nun doğrudan temin alımlarına ilişkin derlemiş olduğu istatistiklerde eksikliğe neden olmaktadır.

    Parasal limitler dahilinde yapılan doğrudan temin alımlarında, alım yapılacak kişilerin yasaklılık kontrollerinin yapılması ve yapılan alımların EKAP’a kaydedilmesi gerekmektedir.

  2. Parasal Limitlerin Altında Kalmak Amacıyla Mal ve Hizmet Alımlarının Kısımlara Bölünerek Doğrudan Temin Yöntemi ile Gerçekleştirilmesi

    İdare tarafından gerçekleştirilen bazı mal ve hizmet alımlarının parasal limitlerin altında kalmak amacıyla, kısımlara bölünerek, açık ihale usulü yerine doğrudan temin yöntemiyle gerçekleştirildiği görülmüştür.

    4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde; İdarelerin, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında


    karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu; eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin kısımlara bölünemeyeceği hükmüne yer verilmiştir.

    Kanun’un “Doğrudan Temin” başlıklı 22’nci maddesinin birinci fıkrasında ise; büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin on beş milyar, diğer idarelerin beş milyar Türk Lirasını aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlarını ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temini usulüyle gerçekleştirebilecekleri belirtilmiştir.

    Kanun’da yer alan eşik değerler ve parasal limitlerin 01.02.2022 tarihinden itibaren uygulanması ile ilgili olarak, 20.01.2022 tarihli ve 31725 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2022/1 numaralı Kamu İhale Tebliğinde, büyükşehir sınırı dâhilinde bulunan idareler için doğrudan temin limiti 218.395 TL olarak belirlenmiştir. Buna göre büyükşehir sınırı dâhilinde bulunan idareler, 218.395 TL altındaki ihtiyaçları için ilan yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temin usulüne başvurabileceklerdir.

    İdare tarafından 2022 yılı içerisinde doğrudan temin 22/d usulü ile yapılan alımların incelenmesi neticesinde; Park ve Bahçeler Müdürlüğü tarafından Behice Boran Parkı ve Avukat Doğa Tokuçoğlu Parkı için yapılan 6 adet mal ve hizmet alımının aynı mahiyette ve birbirini tamamlayan işler olduğu; ancak söz konusu mal ve hizmet alımlarının, parasal sınırların altında kalacak şekilde kısımlara bölünmek suretiyle, doğrudan temin usulüyle gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.

    Saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği ve mevzuata uygun işlem yapılması için aynı nitelikte olan ve bütünlük sağlayan işlerin ihale yöntemiyle karşılanması ve doğrudan temin sınırlarının altında kalmak amacıyla aynı nitelikteki işlerin kısımlara bölünmemesi gerekmektedir.

  3. Doğrudan Temin Yöntemi ile Yapılan ve Gerçekleşmesi Belli Süreyi Gerektiren İşlerde Sözleşme Yapılmaması

    İdarenin yapmış olduğu bazı doğrudan temin alımlarının belli bir süreyi içermesine rağmen sözleşme yapılmadığı görülmüştür.

    Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Doğrudan Temine İlişkin Açıklamalar” başlıklı 22’nci maddesinin 22.1.1.3’üncü alt maddesinde; doğrudan temin kapsamında alımı yapılacak malın


    teslimi veya hizmetin ya da yapım işinin belli bir süreyi gerektirmesi durumunda, alımın bir sözleşmeye bağlanması zorunlu olup bir defada yapılacak alımlarda sözleşme yapılması idarelerin takdirinde olduğu hükmüne yer verilmiştir.

    Buna göre doğrudan temin yöntemi ile yapılan alımlarda sözleşme düzenlenmesi idarenin takdirinde olan ve zorunluluk arz etmeyen bir husus olup gerçekleşmesi belli bir süreyi gerektiren alımlarda ise sözleşme düzenlenmesi gerekmektedir.

    Yapılan incelemeler neticesinde, Fen İşleri Müdürlüğü ile Park ve Bahçeler Müdürlüğünün doğrudan temin yöntemiyle yapmış olduğu bazı yapım işlerinin ve mal alımlarının gerçekleştirilmesi belli bir süreyi gerektirmesine rağmen sözleşme yapılmaksızın alımın gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.

    Sözleşme yapılması hukuki uyuşmazlıkların çözümünde, tarafların hak ve yükümlülüklerinin belirlenmesinde önem arz ettiğinden, işin tamamlanmasının belli bir süreyi gerektirdiği durumlarda sözleşme düzenlenmesi gerekmektedir.

  4. Doğrudan Temin Usulü ile Gerçekleştirilen Alımlarda İhale Kararına İlişkin Damga Vergisi Tahsil Edilmesi

İhale komisyonu kurulmadan doğrudan temin usulü ile gerçekleştirilen alımlarda isteklilerden ihale kararına ilişkin damga vergisi tahsil edildiği görülmüştür.

488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (1) Sayılı Tablonun “II. Kararlar ve Mazbatalar” başlıklı bölümünde, ihale kanunlarına tabi olan veya olmayan resmi daire ve kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların her türlü ihale kararlarının damga vergisine tabi olduğu düzenlenmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Uygulanacak İhale Usulleri” başlıklı 18’inci maddesinde; Kanun kapsamında uygulanacak ihale usullerinin açık ihale, belli istekliler arasında ihale ve pazarlık usulünün olduğu belirtilmiş; 15.08.2003 tarih ve 25200 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 4964 sayılı Kanun ile 4734 sayılı Kanun’un 18’inci maddesinde yapılan değişiklikle “doğrudan temin” usulü ihale usulleri arasından çıkarılmıştır.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, ihale komisyonu kararlarının vergiyi doğuran bir olay olduğu ve damga vergisine tabi olduğu, 4734 sayılı Kanun’nun 18’inci maddesinde yapılan değişiklikle “doğrudan temin” usulünün ihale usulleri arasından çıkarıldığı, dolayısıyla ihale komisyonu kurulmadan doğrudan temin usulü ile


gerçekleştirilen alımlarda isteklilerden ihale kararına ilişkin damga vergisinin tahsil edilmemesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede, İdare tarafından ihale komisyonu kurulmadan doğrudan temin usulü ile gerçekleştirilen alımlarda, düzenlenen piyasa fiyat araştırma tutanaklarına bağlı olarak damga vergisi tahsil edildiği tespit edilmiştir.

İdare tarafından ihale komisyonu kurularak bir ihale kararı alınmadığı takdirde doğrudan temin usulü ile gerçekleştirilen alımlarda ihale kararına ilişkin damga vergisi tahsil edilmemesi gerekmektedir.


Kararla ilgili sorunuz mu var?