MASKİ tarafından 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci maddesinin (b) bendinde öngörülen şartlar oluşmadığı halde pazarlık usulü ile ihaleye çıkıldığı görülmüştür.

Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinin dördüncü fıkrasında;

“Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir. Diğer ihale usulleri Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilir” hükmü yer almaktadır.

Anılan hükme göre, açık ihale usulü ile belli istekliler arasında ihale usulü, temel ihale usullerinden olup, pazarlık usulü istisnai bir ihale usulüdür ve sadece Kanun'da belirtilen özel hallerde kullanılmalıdır.

Kanun’un pazarlık usulü ile ihaleye çıkılabilmesinin şartlarını düzenleyen 21’inci maddesinin (b) bendinde ise;

“Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi

olarak yapılmasının zorunlu olması”

Denilmek suretiyle, bu bent gereğince pazarlık usulü ile ihaleye çıkılmasında özel haller sayılmıştır.

Hükümden de anlaşılacağı üzere, önceden beklenen ve bilinen olaylar ile yine önceden öngörülebilir ihtiyaçların 4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin (b) fıkrası kapsamında değerlendirilme imkânı bulunmamaktadır.

Bir durumun, 4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin (b) bendi açısından, “idarece öngörülemeyen olay” içerisinde değerlendirilebilmesi için; durumun idare tarafından “öngörülemez”, “olağan dışı” ve “idarenin iradesinden bağımsız” nitelikte olması ve ihaleye çıkılabilmesi için diğer şartların yanında ihalenin ivedi olarak yapılmasının da zorunlu olması gerekmektedir.

Bununla beraber, ihalenin ivedi olarak yapılması şartı tek başına yeterli olmayıp ivedilik Kanun’da belirtilen doğal afet, salgın hastalık, can veya mal kaybı gibi ani ve beklenmeyen ve idarenin önceden öngöremediği gibi özel şartlara bağlanmıştır.

Bir işin acilen yapımına idarece karar verildiği durumlarda mevzuatta belirtilen diğer şartlar mevcut değil ise, pazarlık usulü ile ihaleye çıkılması mümkün bulunmamaktadır.

Anılan Kanun'un 21’inci maddesi (b) bendi kapsamında ihale edilen işe ilişkin bilgilere aşağıdaki tabloda yer verilmiştir:

Tablo 10:Pazarlık Usulüyle İhale Edilen İşe İlişkin Bilgileri İçeren Tablo

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinde de belirtildiği üzere pazarlık usulünün ivedi ihtiyaçların giderilmesi amacıyla kullanılması öngörülmüştür. Ancak 180 gün (süre uzatımı ile birlikte 390 gün) gibi uzun süreli bir işin ivediliği olmadığı açıktır. Bunun yanında söz konusu işin kapsamına geçmiş yıllarda açık ihale usulü ile ihalesi gerçekleştirilen ancak yapılan iş artışları sonucunda %20’lik sınıra (4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 24’üncü maddesi uyarınca birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım işleri sözleşmelerinde ise % 20 'sine kadar oran dahilinde iş artışı

yapılabilir.) ulaşması nedeniyle tamamlanamayan işler de dahil edilmiştir. Söz konusu işlerde

%20’lik sınıra ulaşılmasının sebebinin yaklaşık maliyet tespitinde yapılan hatalar (miktar hesaplaması ve işin yapılmasında gerekli olacak pozlara yaklaşık maliyet tespit cetvelinde yer verilmemesi gibi hatalar) olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla pazarlık usulü ile ihale edilen bu işte İdare tarafından önceden öngörülemeyen bir durum da söz konusu değildir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci maddesinin (b) bendine göre gerekli şartlar oluşmadığı halde istisnai bir ihale usulü olan pazarlık usulü tercih edilerek ihale edilmesi anılan madde hükümleri yanında Kanun’un 5’inci maddesinin birinci ve dördüncü fıkralarında yer alan ihale ilkelerine de aykırılık teşkil etmektedir.

Söz konusu işlerin istisnai bir ihale usulü olan pazarlık usulüne göre ihale edilebilme şartları oluşmadığından, temel ihale usullerinden biri esas alınarak ihale edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.