İdare tarafından satılan taşınmazların muhasebeden çıkışları kayıtlı değeri üzerinden yapılmamakta, satış değeri üzerinden yapılmaktadır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nde 250-Arazi ve Arsalar Hesabının işleyişinin açıklandığı 189’uncu maddesine göre:

Satılan arsa ve arazilerin, bir taraftan kayıtlı değeri bu hesaba, satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumlu fark 600-Gelirler Hesabına alacak, satış bedeli 100-Kasa Hesabı veya 102-Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara, satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumsuz fark 630-Giderler Hesabına borç; diğer taraftan satış bedeli 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedilmektedir.

Diğer yandan, taksitle satılan arsa ve arazilerin, kayıtlı değeri bu hesaba, satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumlu fark 600-Gelirler Hesabına alacak, satış bedelinden doğan alacaklar ilgisine göre 127-Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı veya 227-Diğer Faaliyet Alacakları Hesabına, satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumsuz fark 630-Giderler Hesabına borç kaydedilmektedir.

Yönetmelik’te taşınmaz satışına ilişkin olarak 250-Arazi ve Arsaların Hesabı için yapılan düzenlemelerin benzeri 252-Binalar Hesabı, 253-Tesis Makine ve Cihazlar Hesabı, 254-Taşıtlar Hesabı ve 255-Demirbaşlar Hesabı için de yapılmıştır.

İdarenin 2019 yılı muhasebe işlemlerinin incelenmesi neticesinde; 20 adet arsanın 28.303.828,22 TL’ye satışının yapıldığı ve söz konusu arsaların 250-Arazi ve Arsalar Hesabından çıkışlarının ise satış bedelleri ile yapıldığı tespit edilmiştir. Oysa ki, Yönetmelik’te de öngörüldüğü üzere, satış işlemi sonucunda 250-Arazi ve Arsalar Hesabından yapılacak çıkış taşınmazın kayıtlı değeri ile olmalı, satış tutarı ile kayıtlı tutar arasındaki fark gelir ya da gider hesapları ile ilişkilendirilmelidir. Yukarıda belirtilen hatalı kayıtlar sonucunda Belediyenin arsa satışlarından ne kadar kâr veya ne kadar zarar ettiği muhasebe sisteminden anlaşılamamaktadır. Bunun sonucunda 600-Gelirler Hesabı veya 630-Giderler Hesabı kullanılmadığı için belediyenin faaliyet sonuçları tablosunun hatalı bilgi içermesine yol açılmıştır.

Yukarıda yer alan denetim tespitine binaen, İdare tarafından; bulguda belirtilen şekilde işlem tesis edileceği ifade edilmiştir.

Netice olarak; arsanın kayıtlı değerinden yüksek yapılan bir çıkış işlemi 250-Arazi ve Arsalar Hesabının olması gerekenden daha az görünmesine, arsanın kayıtlı değerinden düşük yapılan bir çıkış işlemi ise 250-Arazi ve Arsalar Hesabının olması gerekenden yüksek görünmesine yol açacak; bu durumda mali tablolarda hatalı bilgi oluşacaktır.