Sosyal Tesisler İktisadi İşletmesinde yapılan denetim ve incelemelerde, ihtiyaç duyulan mal ve hizmet alımlarının Kamu İhale Kanunu hükümlerine uygun olarak yapılmadığı tespit edilmiştir.

Kamu İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinin (a) bendinde özel bütçeli idarelerin de bu Kanun’a tabi olduğu belirtildikten sonra (d) bendinde diğerleriyle beraber özel bütçeli idarelerin de doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketlerin de bu Kanun’a tabi oldukları ifade edilmiştir.

Dolayısıyla özel bütçeli idare olan üniversitenin sermayesinin tamamına sahip olarak kurmuş olduğu işletme de anılan Kanun’a tabi olup her türlü kaynaktan karşılanan mal veya hizmet alımları ile yapım işleri ihaleleri bu Kanun hükümlerine göre yürütmelidir. Aynı zamanda Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılan başvuru üzerine Kamu İhale Kurulu tarafından alınan 12.09.2010 tarihli ve 2009/DK. D-139 sayılı Karara göre de sosyal tesisler Kamu İhale Kanunu kapsamında bulunmaktadırlar.

Yukarıda açıklandığı üzere Sosyal Tesisler İktisadi İşletmesini de kapsamına alan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile idarelerce mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalelerinde uygulanacak ihale usulleri belirlenmiş, bunlardan açık ihale usulü ile belli istekliler arasında ihale usulünün temel ihale usulü olduğu ancak belirli şartların gerçekleşmesi halinde pazarlık usulü ile ihale yapılabileceği düzenlenmiştir.

Öte yandan, 4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesinin (d) bendinde, tutarı maddede belirtilen eşik değeri aşmayan ihtiyaçların doğrudan temin ile karşılanmasına imkân verilmiştir. Sosyal Tesisler İktisadi İşletmesi, 2020 yılı içinde çoğunluğu gıda olmak üzere yaklaşık 1.850.000,00 TL mal alımında bulunmuştur. Bu ürünler İşletme için birbirine benzer, süreklilik arz eden, çoğunluğu önceden öngörülebilen ve yıl boyunca alım tutarı yaklaşık olarak belirlenebilecek olan gıda ürünlerinden oluşmaktadır. İşletme bu durumu göz önünde bulundurarak alımlarını başta açık ihale olmak üzere Kamu İhale Kanun’daki usullere göre

yapması gerekmektedir.

Kamu İdaresi cevabında, iktisadi işletmenin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun “İstisna” hükümlerini düzenleyen 3/g maddesi kapsamında olduğu, ESOGÜ Sosyal Tesisler İktisadi İşletmesi Yürütme Kurulunun, 24.11.2020 tarih ve 28 nolu kararı ile kabul ettiği "Mal ve Hizmet Alımları Hakkındaki Talimatname'ye göre mal ve hizmet alımı yapıldığı belirtilmiştir. İktisadi işletme 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 3/g maddesi kapsamında değildir. Bu madde özellikle Kamu İktisadi Teşekküllerine (KİT) ve ürettiği ürünlere ilişkin alınacak hammadde ve malzeme alımında uygulanacak bir istisna hükmüdür.

Sonuç olarak, Sosyal Tesisler İktisadi İşletmesinin mal ve hizmet alımlarını 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda yer alan hükümler çerçevesinde yapılmasının faydalı olacağı değerlendirilmektedir.