İdare tarafından ortak hizmet projesi protokolü kapsamında bir derneğe verilmek üzere taşınmaz kiralandığı ve söz konusu taşınmazın bedelsiz olarak bu derneğin kullanımına bırakıldığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Bütçelerden yardım yapılması” başlıklı 29’uncu maddesinde;

“Gerçek veya tüzel kişilere kanuni dayanağı olmadan kamu kaynağı kullandırılamaz, yardımda bulunulamaz veya menfaat sağlanamaz. Ancak, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapılabilir.”

Hükmü yer almaktadır.

6360 sayılı Kanun’un 19’uncu maddesinin ikinci fıkrasında ise;

“5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi ile 5253 sayılı Dernekler Kanununun 10 uncu maddesi; belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler için uygulanmaz.”

Denilmektedir.

6360 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesi ile birlikte belediyelerin dernek, vakıf, birlik vb. kuruluşlara yardım yapmasının ve kaynak aktarmasının önüne geçilmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde; belediyelerin, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebileceği, diğer dernek ve vakıflar ile mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması kaydı ile ortak hizmet projesi gerçekleştirilebileceği hüküm altına alınmıştır.

Aynı fıkranın (d) bendinde aynen;

“Kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebilir veya süresi yirmibeş yılı geçmemek üzere tahsis edebilir. Bu taşınmazlar aynı kuruluşlara kiraya da verilebilir. Bu taşınmazların, tahsis amacı dışında kullanılması hâlinde, tahsis işlemi iptal edilir. Tahsis süresi sonunda, aynı esaslara göre yeniden tahsis mümkündür.”

Hükmü yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere, belediyeler, kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak belediye meclis kararı ile ancak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edebilmektedirler.

Kamu kurum ve kuruluşları dışında kalan gerçek ve tüzel kişilere, derneklere, sivil toplum kuruluşlarına veya meslek kuruluşlarına süresi ne olursa olsun taşınmaz tahsis edilmesi mümkün değildir.

Yapılan incelemede, 06.01.2017 tarihli ve 11 sayılı Belediye Meclis Kararı ile bir

Dernek ile Belediye arasında ortak hizmet projesi yürütülmesi hususunda Belediye Başkanına yetki verildiği, Belediye başkanının bu yetkisini kullanarak Kâğıthane Belediyesi adına söz konusu dernekle 07.02.2017 tarihinde ortak hizmet projesi protokolü imzaladığı, bu kapsamda 2017 yılında İdare tarafından 10 yıllığına 6 katlı bir taşınmaz kiralandığı ve Derneğe tahsis edildiği, bu taşınmazın İdarece katlanılan 2022 yılı aylık kira bedelinin ise 198.000,00 TL olduğu görülmüştür.

Belediyelerin kamuya yararlı derneklerle 5393 sayılı Kanunun 75’inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi hükmü uyarınca ortak hizmet projeleri yürütebileceği, ancak aynı bent hükmüne dayanılarak taşınmaz tahsis edemeyeceği açıktır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 75/c ve 14'üncü madde hükümleri ile 4706 sayılı Hazineye ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kapsamında Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Ek 4'üncü maddesine yer verilerek İdare tarafından gerçekleştirilen tüm iş ve işlemlerin genel kanun ve yönetmelik çerçevesi içinde yürütüldüğü belirtilmiştir.

Öncelikle İdarenin bahsetmiş olduğu genel kanun ve yönetmelik ile hangi düzenlemeleri kastettiği anlaşılamamıştır.

Ancak bulguda açıklandığı üzere kamu kurum ve kuruluşları dışında kalan gerçek ve tüzel kişilere, derneklere, sivil toplum kuruluşlarına veya meslek kuruluşlarına süresi ne olursa olsun taşınmaz tahsis edilmesi mümkün değildir.

4706 sayılı Hazineye ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kapsamında Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Ek 4'üncü maddesi ve bu maddeye dayanılarak çıkarılan Kamu Taşınmazları Üzerinde Eğitim ve Yurt Faaliyetleri İçin Üst Hakkı Tesis Edilmesine İlişkin Yönetmelik'te ise belirli şartların sağlanması sonucunda kamu kurumlarının kendi mülkiyetinde bulunan taşınmazları, hazineye ait taşınmazlar ve devletin hüküm ve tasarrufu altında yer alan alanlar hakkında irtifak hakkı tesis edilebileceği düzenlenmiştir. İdare tarafından bu düzenlemeler çerçevesinde yürütülen bir işlem bulunmamaktadır. Kaldı söz konusu taşınmaz İdarenin kendi mülkiyetinde dahi değildir.

Sonuç olarak; İdarenin kendi mülkiyetinde bulunmayan bir taşınmazı kiralayarak dernek veya vakıflara tahsis etmesi veya bu taşınmaz üzerinde irtifak hakkı tesis etmesi hususunun herhangi bir mevzuatla uyarlılığı bulunmamaktadır.