Şirket tarafından Büyükşehir Belediye Meclisi Kararı ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı onayının alınmadan borçlanıldığı ile vadeli çek ve finansal kiralama gibi yöntemlerle borçlanmaya gidildiği görülmüştür.

1. Borçlanmalarda Büyükşehir Belediye Meclisi Kararı ile Bakanlık Görüşünün Alınmaması

   Şirket tarafından 2022 yılı içinde altı yönetim kurulu kararıyla toplamda 74.550.000,00 TL borçlanma yapıldığı, ancak borçlanmaya ilişkin olarak belediye meclis kararı ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı onayının alınmadığı görülmüştür.

   5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Borçlanma” başlıklı 68’inci maddesinin (e) bendinde; “Belediye ve bağlı kuruluşları ile bunların sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları şirketler, en son kesinleşmiş bütçe gelirlerinin, 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarının yılı içinde toplam yüzde onunu geçmeyen iç borçlanmayı belediye meclisinin kararı; yüzde onunu geçen iç borçlanma için ise meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının onayı ile yapabilir.” denilmektedir.

   5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun “Diğer hükümler” başlıklı 28’inci maddesinde, Belediye Kanunu ve diğer ilgili kanunların bu kanuna aykırı olmayan hükümlerinin ilgisine göre büyükşehir ve ilçe belediyeleri hakkında da uygulanacağı ifade edilmiş olup 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 68’inci maddesinin, büyükşehir belediyeleri içinde uygulanması gerekmektedir.

   1 Ocak-31 Aralık 2021 tarihleri arasında Şirketin brüt hasılatı 125.929.724,55 TL olup bu tutar 2021 yılı yeniden değerleme oranı olan %36,20 ile çarpıldığında 171.516.284,84 TL olmaktadır. Yapılan borçlanma toplamda 74.550.000,00 TL olarak Şirketin brüt hasılatının 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan tutarın

   %10’unu geçmektedir. Bu sebeple yapılan yüzde onu geçmeyen iç borçlanmada büyükşehir belediye meclisinin kararı alınması; yüzde onu geçen iç borçlanma için ise büyükşehir belediye meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği

   Bakanlığının onayının alınması gerekmektedir.

   
   

   Oysa Şirket tarafından alınan yönetim kurulu kararlarıyla 15.02.2022 tarihinde İzenerji AŞ’den 8.500.000,00 TL, 01.03.2022 tarihinde İzdeniz AŞ’den 3.950.000,00 TL, 30.05.2022

   tarihinde İzmir Metro İşletmeciliği Taşımacılık AŞ’den 37.500.000,00 TL, 19.09.2022 tarihinde İzenerji AŞ’den 1.600.000,00 TL, 28.09.2022 tarihinde Egeşehir Yapı Planlama Müşavirlik ve Teknoloji AŞ’den 10.000.000,00 TL, 19.10.2022 tarihinde İzdeniz AŞ’den 13.000.000,00 TL borçlanmaya gidilmiştir.

   Sonuç olarak, İzmir Büyükşehir Belediyesinin %98,79 ortağı olduğu Şirketin borçlanmalarında 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 68’inci maddesinde belirtilen usullerin uygulanması gerekmektedir.

2. Şirket Tarafından Belediye Mevzuatı Hükümlerine Uyulmadan Ticari Yöntemlerle Borçlanılması

Şirket tarafından vadeli çek yöntemiyle borçlanmaya gidildiği ve bu borçlanmaların yapılmasında belediye mevzuatı hükümlerine uyulmadığı görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Borçlanma” başlıklı 68 inci maddesinin e bendinde; “Belediye ve bağlı kuruluşları ile bunların sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları şirketler, en son kesinleşmiş bütçe gelirlerinin, 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarının yılı içinde toplam yüzde onunu geçmeyen iç borçlanmayı belediye meclisinin kararı; yüzde onunu geçen iç borçlanma için ise meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının onayı ile yapabilir.” denilmektedir.

5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun “Diğer hükümler” başlıklı 28’inci maddesinde Belediye Kanunu ve diğer ilgili kanunların bu kanuna aykırı olmayan hükümlerinin ilgisine göre büyükşehir ve ilçe belediyeleri hakkında da uygulanacağı ifade edilmiş olup 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 68’inci maddesinin büyükşehir belediyeleri içinde uygulanması gerekmektedir.

Yapılan incelemelerde, Şirket tarafından yıl içerisinde bir çok kez çek keşide edilerek ödeme yapıldığı görülmüştür. Tüm bu işlemler bir Şirket için borçlandırıcı işlemlerden olup belirtilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere Belediye ve bağlı kuruluşları ile bunların sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları şirketlerin borçlanmasına

mevzuat gereği uyulması gereken prosedürler bulunmaktadır. Ancak Şirketin bu prosedürlere aykırı olarak ticari yöntemlerle borçlandığı görülmüştür.

Sonuç olarak, İzmir Büyükşehir Belediyesinin sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip olduğu Şirketin, borçlanmasına ilişkin işlemlerde belirtilen mevzuat hükümlerine uyulması gerekmektedir.