Şirketin faaliyetlerinde kullanmak üzere almış olduğu bazı yazılım harcamalarını hatalı muhasebeleştirdiği görülmüştür.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Defter tutma yükümlülüğü” başlıklı 64'üncü maddesinde, her tacirin, ticari defterlerini işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutmak ve bu amaçla defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorunda olduğu; böylece işletme faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesinin bu defterlerden izlenebileceği belirtilmiştir. Ancak, Kanun'un defter tutma, envanter, mali tabloların düzenlenmesi, saklama ve ibraz hükümlerinin VUK ile diğer vergi kanunlarının aynı hususları düzenleyen hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmeyeceği de hüküm altına alınmıştır.

1 Sıra No.Lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin “V-Tekdüzen Hesap

Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları” bölümünde yer alan “Hesap Planı Açıklamaları” başlıklı (C) bendinde de;

“…

180. Gelecek Aylara Ait Giderler

Bu hesap, peşin ödenen ve cari dönem içinde ilgili gider hesaplarına kaydedilmemesi gereken, gelecek döneme ait giderleri izlemek için kullanılır.

İşleyişi :

Gelecek aylarda ilgili gider ve maliyet hesaplarına borç kaydedilecek peşin olarak ödenen giderler, bu hesabın borcuna kaydedilir. Gelecek aylarda bu hesaba alacak verilmek suretiyle ilgili gider hesabına aktarılır.

…

26. Maddi Olmayan Duran Varlıklar

Herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan ve işletmenin belli bir şekilde yararlandığı veya yararlanmayı beklediği aktifleştirilen giderler ile belli koşullar altında hukuken himaye gören haklar ve şerefiyelerin izlendiği hesap grubudur.

260. Haklar

İmtiyaz, patent, lisans, ticari marka ve ünvan gibi bir bedel ödenerek elde edilen bazı hukuki tasarruflar ile kamu otoritelerinin işletmeye belirli alanlarda tanıdığı kullanma, yararlanma gibi yetkiler dolayısıyla yapılan harcamaları kapsar.

İşleyişi:

Edinilen haklar, maliyet bedelleri ile bu hesaba borç kaydedilir. Yararlanma süreleri içerisinde, yararlanma sürelerinin belli olmaması durumunda, 5 yıllık sürede eşit taksitlerle itfa olunarak yok edilir.

…

280. Gelecek Yıllara Ait Giderler

Bu hesap, peşin ödenen ve cari dönem içinde ilgili gider hesaplarına kaydedilmemesi

gereken, gelecek yıllara ait giderleri izlemek için kullanılır.

İşleyişi:

Gelecek yıllarla ilgili gider ve maliyet hesaplarına borç kaydedilecek olan peşin ödenen giderler bu hesabın borcuna kaydedilir. ilgili hesap dönemlerinde bu hesabın alacağı karşılığında dönen varlıklardaki "Gelecek Aylara Ait Giderler" hesabına gerekli aktarmalar yapılır.” hükümlerine yer verilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca, peşin ödenen ve yılı içerisinde gider hesaplarına kaydedilmesi gereken giderlerin 180-Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabına, cari yılı aşanların ise 280-Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabına kaydedilmesi gerekmektedir. Herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan ve Şirketin belli bir şekilde yararlandığı veya yararlanmayı beklediği aktifleştirilen giderler içinse, Maddi Olmayan Varlıklar Hesap Grubundan uygun olan hesabın kullanılması gerekmektedir. Buna göre, Şirketin bir imtiyaz, patent, lisans, ticari marka ve unvan gibi hukuki tasarrufa sahip olduğu varlıklarının 260-Haklar Hesabında takip edilmesi gerektiği, kullanım süreleri belli ise bu süre içerisinde, belli olmayanlarının ise 5 yıl içerisinde eşit taksitler halinde amortisman itfalarının yapılması gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Yapılan incelemede; Şirketin faaliyetlerinde kullanmak üzere almış olduğu bazı yazılımlarını 260-Haklar Hesabı yerine 180-Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı ile-280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabında takip ettiği tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, Şirket tarafından; İstanbul İmar İnşaat A.Ş. tarafından alınan söz konusu yazılımların, 12.05.2022 tarihli fatura ile satın alınan 30.780,00.TL’lik güncelleme bedelinin sehven 180-Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı ile-280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesaba alınmış olması dışında olanların tamamının satın alma yoluyla değil kiralama yoluyla edinildiği, dolayısıyla lisans satın alınma sayılamayacakları için haklar kaspsamında da düşünülemeyecekleri, bu sebeple de 260-Haklar Hesabı yerine 180- Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı ile-280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabında takip edilerek dönemsel olarak giderleştirilmeleri gerektiği belirtilerek sehven hatalı hesapta muhasebeleştirilen programın da 2023 itibariyle kiralama yoluyla edinildiğ ifade edilmiştir.

Ancak, 1 Sıra No.Lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin konuyla ilgili düzenlemelerinde, 260-Haklar Hesabına, edilnilen hakların maliyet bedeli ile kaydedileceği belirtilmiştir. Dolayısıyla hakların satın alma yada kiralama şeklinde edinilmiş olmasının önemi

bulunmamaktadır. Her halukarda söz konusu yazılımlar için yapılan giderlerin, maddi olmayan varlıklar kapsamında değerlendirerek, 260-Haklar Hesabına kaydedilmesi gerekmektedir.

Netice olarak; Şirketin faaliyetlerinde kullanmak için edindiği yazılımları maddi olmayan varlıklar kapsamında değerlendirerek 260-Haklar Hesabında takip etmesi ve meri mevzuatında belirtilen süreler içerisinde amortisman itfalarını yapması gerekmektedir.