İlçe sınırlarında faaliyet yürüten ve çevre temizlik vergisi ödeme yükümlülüğü olan işyerlerinin tümü için tahakkuk kayıtlarının yapılmamış olduğu, tahakkuk kaydı yapılanlar için ise tahsilat oranının düşük gerçekleştiği görülmüştür.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “4.Çevre temizlik vergisi” başlıklı mükerrer 44'üncü maddesinde;

“Belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyelerin çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan konut, iş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binalar çevre temizlik vergisine tabidir.

…

Verginin mükellefi, binaları kullananlardır. Mükellefiyet binanın kullanımı ile başlar.

…

Su tüketim miktarı esas alınmak suretiyle hesaplanan çevre temizlik vergisi, su faturasında ayrıca gösterilmek suretiyle tahakkuk etmiş sayılır. Bu suretle tahakkuk eden vergi, su tüketim bedeli ile birlikte belediyelerce tahsil edilir. Su ve kanalizasyon hizmetleri ayrı bir kanunla düzenlenmiş bulunan büyük şehir belediye sınırları ve mücavir alanlardaki çevre temizlik vergisi ise 20.11.1981 tarihli ve 2560 sayılı Kanun hükümlerine göre kurulan su ve kanalizasyon idarelerince tahsil edilir.

İş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisi, belediyelerce binaların tarifedeki derecelere intibak ettirilmesi üzerine her yılın Ocak ayında yıllık tutarı itibarıyla tahakkuk etmiş sayılır. Tahakkuk eden vergi, bir defaya mahsus olmak üzere, belediyelerin ilan mahallerinde bir ay süreyle topluca ilan edilir. İş yeri ve diğer şekilde kullanılan binalarla ilgili olarak tahakkuk eden bu vergi, her yıl, emlak vergisinin taksit sürelerinde ödenir.” hükümleri yer almıştır.

2022 yılı itibarıyla 2502 ruhsatlı işyeri bulunmasına rağmen, çevre temizlik vergisi beyanı bulunan işyeri sayısı sadece 1582 olarak gerçekleşmiştir. Beyanı bulunan mükellef sayısının toplam ruhsatlı işyeri sayısına oranı %63,2 olup kalan %36,8’lik orana tekabül eden kalan 920 işyeri ise çevre temizlik vergisi ödememekte ve bu işyerlerine söz konusu vergi tahakkuk ettirilmemektedir.

2022 yılı çevre temizlik vergisi tahakkuk ve tahsilat verileri aşağıdadır.

Tablo 11: 2022 Yılı Çevre Temizlik Vergisi Tahakkuk, Tahsilat Tutarları

Yukarıdaki bilgiler değerlendirildiğinde, 2022 yılında ruhsatlı işyerlerinin %63’ünün çevre temizlik vergisi beyanına karşın, tahakkuku gerçekleşenlerin de yalnızca %54’ü oranında tahsilat gerçekleşmiştir.

Diğer yandan 5018 sayılı Kanun hükümlerine göre, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanılması esastır. 5018 sayılı Kanun'a ve 5393 sayılı Kanun'a göre kamu görevlilerinin kamu alacağının tarh, tahakkuk ve tahsil yönünden dolayı önemli görev ve sorumlulukları bulunmaktadır.

Bu nedenle, söz konusu çevre temizlik vergisinin beyan ve tahakkuk ettirilmesiyle ilgili işlemler için kapsamlı bir çalışma yapılması gerekmektedir.