Ankara Halk Ekmek ve Un Fabrikası’nın mali işlem ve kayıtlarının incelenmesi neticesinde, satış sözleşmesi gereğince her ay Şirket’e ödenmesi gereken komisyon bedellerinin yüklenici tarafından süresinde ödenmediği, buna karşın Şirket tarafından temerrüde düşen yüklenici firmaya gecikme faizi uygulanmadığı tespit edilmiştir.

Şirket ile yüklenici firma arasında 01.03.2020 tarihinde imzalanan sözleşmeye göre, yüklenici firma Şirket adına fason olarak beypazarı kurusu üretimini gerçekleştirecek, üretilen ürünlerin satışı da yine yüklenici tarafından Halk Ekmek Büfelerinde yapılacaktır.

Sözleşmenin “Sözleşmenin Süresi ve Teminatı” başlıklı 6’ncı ve “Sözleşme Konusu İşin Ödeme Şekli” başlıklı 7’nci maddesine göre, beypazarı kurusu komisyon bedeli olarak ilk dört ay için KDV hariç 11.000,00 TL'nin, kalan sekiz ay için ise KDV hariç 6.000,00 TL'nin ödemenin ait olduğu ayı izleyen ayın 15’ine kadar gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Yüklenicinin sözleşme kurallarına uymadığının tespit edilmesi, işin sözleşme süresi içinde bırakılması veya üst üste iki ay komisyon bedelinin ödenmemesi halinde yüklenici teminatın irat kaydedileceği hüküm altına alınmıştır.

Şirket ile Yüklenici arasında 27.11.2020 tarihinde yapılan ek protokol ile sadece Ankara Halk Ekmek Satış büfelerinde satışı yapılan beypazarı kurusu ürününün Şirkete ait satış noktalarında da satılmasına, karşılığında yüklenicinin kalan üç aylık komisyon bedelini aylık 1.000,00 TL artırımlı olarak ödemesine karar verilmiştir.

Yüklenici firmaya ait cari hesabın incelenmesi neticesinde komisyon ödemelerinin düzenli şekilde gerçekleştirilmediği, tabloda görüleceği üzere kasım ayına kadar sadece bir kez ödemenin yapıldığı, bu tarih itibariyle borç tutarının 66.080,00 TL’ye kadar çıktığı görülmektedir.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Ticari İşlerde Faiz” başlıklı 8’inci maddesi uyarınca ticari işlerde sözleşmenin tarafları, gecikme faizi alınmasını ve uygulanacak faiz oranını sözleşmede serbestçe belirleyebilirler. Taraflar, sözleşmede temerrüt faizi oranını belirlememişlerse, 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun’un 2'nci maddesinin ilk fıkrasına göre; temerrüde düşen borçlu, geçmiş günler için 1’inci maddede belirlenen kanuni faiz orana göre temerrüt faizi ödemeye mecburdur. Bununla birlikte, 3095 sayılı Kanun, bazı şartlarda daha yüksek orandan temerrüt faizi talep edilebilmesine imkân tanımaktadır. Mezkûr Kanun’un 2’nci maddesine göre, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın önceki yılın 31 Aralık günü kısa vadeli avanslar için uyguladığı faiz oranı, 1’inci maddeyle belirlenen orandan fazla ise, bu oran üzerinden gecikme faizin hesaplanması gerektiği belirtilmektedir.

Yüklenici ile yapılan sözleşmede temerrüde düşülmesi halinde uygulanacak gecikme faizine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Bu yüzden yukarıda belirtildiği üzere, 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin hükümlerin uygulanarak, yükleniciye sözleşmede belirtilen sürelerde yapmadığı ödemeler için gecikme faizinin uygulanması gerekmektedir.

Tablo 4:Yüklenici Firmaya Ait Cari Hesap Detayı

Şirket yetkilileri, yüklenici firmanın Şirkete olan borçlarını süresinde olmasa bile ödediğini, pandeminin yarattığı olumsuz koşulların dikkate alınarak üretici kesimin

desteklenmesi amacıyla gecikme faizi uygulanmadığını belirtmektedir. Ayrıca, normalleşme süreciyle birlikte bulgu doğrultusunda hareket edileceği belirtilmektedir.

Yükleniciyle yapılan sözleşme gereğince ödemelerin aylık olarak yapılması gerekmektedir. Yüklenicinin aylık ödemelerinde gecikme yaşanması durumunda sözleşme hükümleri ile genel mevzuat hükümlerinin uygulanarak, gecikme fazi hesaplnması gerekmektedir.