Belediye tarafından tahsis edilen taşınmazların envanterinin hatalı yapıldığı, diğer kamu idarelerine tahsis edilen taşınmazların kayıtlı değerleri ile mali tablolarda yer alan tahsisli taşınmazlara ilişkin tutarlar arasında uyumsuzluk olduğu görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Hesap grubuna ilişkin işlemler” başlıklı 187’nci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin 1 numaralı alt bendinde; kamu idaresinin mülkiyetinde olan taşınmazlardan diğer kamu idarelerine tahsis edilenler ve kamu idarelerince tahsisli olarak kullanılan taşınmazların yardımcı hesaplar itibarıyla izleneceği, taşınmazların tahsisinin kaldırılmasına karar verilmesi halinde ise taşınmazı tahsis eden idare ile taşınmazın tahsis edildiği idarenin muhasebe hizmetlerini yürüten muhasebe birimleri tarafından tahsise ilişkin muhasebe kayıtlarının kapatılacağı ifade edilmiştir.

Söz konusu Yönetmelik’in 250- Arsa ve Araziler Hesabı, 251- Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ile 252- Binalar Hesabının işleyişine ilişkin 189, 191 ve 193’üncü maddelerine göre, İdareye tahsis edilen taşınmazların ilgili varlık hesabına borç, 500- Net Değer Hesabına alacak; İdarenin tahsis ettiği taşınmazların ise ilgili varlık hesabına alacak, 500- Net Değer Hesabına borç kaydı yapılarak muhasebeleştirileceği belirtilmiştir. Ayrıca, taşınmaz üzerindeki tahsisin kaldırılması durumunda, tahsise verilme ya da alınma sırasında İdare tarafından yapılan kayıtların tam tersinin yapılması gerekmektedir.

Mahalli İdareler Detaylı Hesap Planında, tahsis edilen taşınmazların muhasebe kayıtlarında kullanılacak hesaplar ve alt kodları belirtilmiştir. Buna göre, Belediyenin tahsis ettiği taşınmazlar için Yönetmelik gereği yapılacak kayıtlarda; 250.02, 251.02 ve 252.02- Kamu İdaresinin Tahsis Ettiği Taşınmazlar hesapları ile 500.11- Tahsis Edilen Taşınmazlar Hesabının kullanılması gerektiği düzenlenmiştir. Ayrıca, tahsis edilen taşınmazların birikmiş amortismanlarının 500.13 Tahsis Edilen Taşınmazlar İçin Ayrılmış Amortisman Tutarları Hesabına kaydedilmesi gerekmektedir.

Bu nedenle, 250/251/252.02 Kamu İdaresinin Tahsis Ettiği Taşınmazlar Hesabı ile

500.11 Tahsis Edilen Taşınmaz Hesabının birbirleri ile uyumlu olması gerekmektedir.

‌Yapılan incelemede, ayrıntısı aşağıdaki tabloda görüleceği üzere tahsis edilen taşınmazların varlık hesaplarındaki değerleri ile net değer hesabında yer alan değerleri arasında tutarsızlık olduğu aynı zamanda bu değerlerin taşınmaz tahsis listesinde yer alan kayıtlı değerler ile de farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Dolayısıyla, taşınmaz tahsislerine ilişkin envanter işlemlerinin hatalı ve eksik yapıldığı değerlendirilmektedir. Aynı zamanda 500.13 Tahsis Edilen Taşınmazlar İçin Ayrılmış Amortisman Tutarları Hesabının kullanılmadığı görülmüştür.

Tablo 8: Tahsis Edilen Taşınmazların Kesin Mizan ve Tahsis Formlarındaki Değerlerinin Karşılaştırılması

Yukarıdaki tablodan anlaşılacağı üzere, İdarece diğer kamu idarelerine tahsis edilen taşınmazların hem varlık hesaplarındaki kayıtlı tutarları hem net değer hesabındaki kayıtlı tutarları hem de tahsis formundaki kayıtlı tutarları arasında uyumsuzluk olduğu açık bir şekilde görünmektedir. Tahsis işlemlerine ilişkin muhasebe kayıtlarında hataların bulunması, İdarenin başka kurumlara tahsis ettiği taşınmazların kullanım hakkının İdarede bulunmadığı halde kullanımındaymış gibi görünmesine neden olmaktadır.

Yukarıda yer alan düzenlemeler ve açıklamalar çerçevesinde, mali tabloların gerçek durumu yansıtabilmesi için, tahsis edilen taşınmazlarla ilgili muhasebe kayıtlarının Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ile Mahalli İdareler Detaylı Hesap Planına uygun olarak yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.