Belediye şirketinde işçi statüsüne geçiş işlemlerinde; güvenlik soruşturmaları olumsuz

olan işçilerin başkanlık oluru ile işe başlatılması, personel giderleri için belirlenen üst sınırın aşılmasına rağmen hizmet alım ihalesi kapsamında olmayan işçilerin başkanlık oluru ile işe başlatılması ve geçiş sürecinde mevcut ücretlerin arttırılması hususlarında mevzuata aykırılıklar tespit edilmiştir.

375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin geçici 24’üncü maddesinde, belediyeler ile bağlı kuruluşlarında 4734 sayılı Kanun ve diğer mevzuat hükümleri uyarınca personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında yükleniciler tarafından 04.12.2017 tarihi itibarıyla çalıştırılmakta olanlardan 657 sayılı Kanun’un 48’ inci maddesinin (A) bendinin (1), (4), (5), (6), (7) ve (8) numaralı alt bentlerinde belirtilen şartları taşıyan ve herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazanmamış olanların, belediye şirketlerinde işçi statüsünde çalıştırılmak üzere yazılı olarak başvurabilecekleri hükmüne yer verilmiştir.

Aynı maddenin devamında belediye şirketlerinde işçi statüsünde çalışanların istihdam sürelerinin, hiçbir şekilde sosyal güvenlik kurumlarından emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazandıkları tarihi geçemeyeceği belirtilmiştir.

Bu hükümlere istinaden geçiş işlemlerine ilişkin süreci yürütmek üzere Seferihisar Belediyesi bünyesinde oluşturulan komisyonun yapmış olduğu çalışmalar sonucunda, 04.12.2017 tarihi itibari ile Belediye bünyesinde personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım ihaleleri kapsamında çalışan ve başvuruda bulunan kişilerden 267 tanesinin belediye şirketlerinde işçi statüsünde çalıştırılmalarına karar verilmiştir. Bunun yanında toplam 13 çalışan; 6 tanesi emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazandıkları gerekçesiyle; 3 tanesi 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48’inci maddesi hükmüne istinaden 1 yıldan fazla hürriyeti bağlayıcı ceza almaları gerekçesiyle; 4 tanesi ise güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda gelen bilgilerin değerlendirilmesinin olumsuz olması gerekçesiyle olmak üzere, belediye şirketlerinde işçi statüsüne geçirilmemiştir.

Söz konusu geçiş işlemlerine ilişkin mevzuata aykırı bir husus bulunmamakla birlikte bu tarihten sonra 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin geçici 24’üncü maddesi hükümlerine aykırı olarak aşağıda belirtilen hususlara rastlanmıştır.

1. Güvenlik Soruşturmaları Sonucunda Gelen Bilgilerin İncelenmesi Neticesinde Komisyon Kararı İle Belediye Şirketlerinde İşçi Statüsüne Geçirilmeyen 4 Kişiden 3 Tanesinin Sonradan Verilen Başkan Oluru İle Belediye Şirketinde İşe Başlatılması

   375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin geçici 24’üncü maddesinde personel

   
   

   çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında yükleniciler tarafından 04.12.2017 tarihi itibarıyla çalıştırılmakta olanlardan 657 sayılı Kanun’un 48’inci maddesinin (A) bendinin (1), (4), (5), (6), (7) ve (8) numaralı alt bentlerinde belirtilen şartları taşıyanların belediye şirketinde istihdam edilebilmeleri mümkündür.

   Bu kapsamda geçiş işlemleri sırasında 657 sayılı Kanun’un 48’inci maddesi gereğince yapılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda gelen bilgilerin değerlendirilmesi neticesinde, tespit komisyonu tarafından 4 kişinin belediye şirketinde istihdam edilmemelerine karar verilmiş bulunmaktadır.

   “Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımı Sözleşmeleri Kapsamında Çalıştırılmakta Olan İşçilerin Sürekli İşçi Kadrolarına veya Mahalli İdare Şirketlerinde İşçi Statüsüne Geçirilmesine İlişkin 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 23 ve Geçici 24’üncü Maddelerinin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar”ın 36’ncı maddesinde, tespit komisyonunun kararlarına karşı Valilik bünyesinde oluşturulacak “itiraz komisyonu”na başvurulabileceği bu komisyonun vereceği kararların ise kesin olduğu belirtilmektedir.

   Söz konusu 4 işçiden 3 tanesi itiraz komisyonun olumlu yönde bir kararı veya mahkeme kararı olmaksızın 01.04.2018 tarihinde Belediye Başkanı oluru ile belediye şirketinde işe başlatılmıştır. Söz konusu kişilerin herhangi bir mahkeme kararı veya itiraz komisyonu kararı olmaksızın Belediye şirketi bünyesinde işe başlatılabilmeleri mümkün görülmemektedir.

2. 04.12.2017 Tarihinde Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alım Sözleşmeleri Kapsamında Bulunmayan Kişilerin Başkan Oluru İle Belediye Şirketinde İşe Başlatılması

   375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin geçici 24’üncü maddesinde belediyeler ile bağlı kuruluşlarında sadece 4734 sayılı Kanun ve diğer mevzuat hükümleri uyarınca personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında yükleniciler tarafından 04.12.2017 tarihi itibarıyla çalıştırılmakta olanların belediye şirketlerinde işçi statüsüne geçirilebilecekleri belirtilmektedir.

   İl Özel İdareleri, Belediyeler ve Bağlı Kuruluşları İle Bunların Üyesi Olduğu Mahalli İdare Birliklerinin Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmetlerinin Gördürülmesine İlişkin Usul ve Esaslar’ın 5’inci maddesinde İdarelerin, şirket personeli de dâhil yıllık toplam personel giderlerinin, idarenin gerçekleşen en son yıl bütçe gelirleri toplamının yüzde kırkını aşamayacağı belirtilmiştir.

   
   

   Doğrudan hizmet alım sözleşmesi kapsamında çalışan işçi sayısının ise, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin geçici 24’üncü maddesine göre işçi statüsünde geçişe esas sözleşme kapsamında o iş için öngörülen işçi sayısını aşamayacağı belirtilmiş olup, ancak yukarıda belirtilen oranın altında kalan idarelerin şirketleri, bu oranın aşılmaması kaydıyla, işten ayrılanların yerine ve iş artışının zorunlu olduğu durumlarda idarenin talebi üzerine yeni işçi alımı yapabilecektir.

   375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 23 ve Geçici 24‘üncü Maddelerinin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar gereğince oluşturulan komisyonun yapmış olduğu çalışmalar sonucunda 04.12.2017 tarihi itibari ile Belediye bünyesinde personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım ihaleleri kapsamında çalışan ve başvuruda bulunan kişilerden 267 tanesinin Belediye şirketlerinde işçi statüsünde çalıştırılmalarına karar verilmiştir.

   Söz konusu 267 kişinin Belediye şirketinde çalışmaya başlamasından sonra herhangi bir gerekçe belirtilmeksizin Belediye Başkanı tarafından verilen olurlar kapsamında çeşitli tarihlerde 136 kişi daha Belediye şirketi bünyesinde çalıştırılmaya başlanmıştır.

   375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin geçici 24’üncü maddesine göre sadece personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında yükleniciler tarafından 04.12.2017 tarihi itibarıyla çalıştırılmakta olanlar belediye şirketlerinde işçi statüsünde çalıştırılabileceklerdir. Yeni işçi alımları ise ancak işten ayrılmaların olması durumu ile iş artışının zorunlu olduğu durumlarda yapılabilecektir. İş artışının zorunlu olduğu durumlar ise belediyenin hizmet alanının genişlemesi, kanunlarla belediyeye yeni görevler verilmesi veya yeni hizmet alanlarının ortaya çıkması gibi iş artışını zorunlu kılacak durumlarda mümkündür. Bu halde dahi yeni işçi istihdamının İl Özel İdareleri, Belediyeler ve Bağlı Kuruluşları İle Bunların Üyesi Olduğu Mahalli İdare Birliklerinin Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmetlerinin Gördürülmesine İlişkin Usul ve Esaslar’ın 5’inci maddesinde belirtilen %40’lık limit dikkate alınarak yapılması gerekmektedir.

   Belediyenin şirket personeli de dâhil yıllık toplam personel giderleri, İdarenin gerçekleşen 2018 bütçe gelirleri toplamının yeniden değerleme oranında artırılması sonucu bulunacak miktarının % 50,81’ine ulaşmış olup Usul ve Esaslar’da belirtilen oran aşılmış bulunmaktadır.

   Uygulamada iş artışına yol açabilecek herhangi bir gerekçe belirtilmeden, işten ayrılma durumları gözetilmeden ve Usul ve Esaslar’la belirlenen limit dikkate alınmadan geçiş kapsamında bulunmayan 136 kişi Belediye şirketi bünyesinde sonradan çalıştırılmaya

   
   

   başlanmış olup bu hususun yukarıda belirtilen hükümlere aykırı olduğu değerlendirilmektedir.

   
   

3. Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımı Kapsamında İstihdam Edilen İşçilerden Bazılarının Geçiş İşlemlerinin Sözleşmelerinde Öngörülen Ücretlerin Artırılması Suretiyle Yapılması

375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin geçici 24’üncü maddesinde; şirketlerde işçi statüsüne geçirilenlerden, geçiş işlemi yapılırken mevcut işyerinin girdiği işkolunda kurulu işyerinden bildirilenlerin ücreti ile diğer mali ve sosyal haklarının, bu madde kapsamındaki şirketlerde geçişten önce alt işveren işçilerini kapsayan, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu iş sözleşmesinin bitimine kadar bu toplu iş sözleşmesinin uygulanması suretiyle oluşan ücret ile diğer mali ve sosyal haklardan fazla olamayacağı belirtilmiştir. Bu hükümlere göre işçilerin geçişten önce tabi oldukları sözleşmeler kapsamında almakta oldukları ücretlerinde artış yapılması mümkün görülmemektedir.

Kurum bünyesinde daha önce personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı kapsamında çalıştırılan işçilerin almış oldukları ücretler, geçiş süreci kapsamında yapılan sözleşmede genel olarak değiştirilmemekle birlikte toplam 4 kişinin ücreti çeşitli oranlarda artırılmıştır.

Tablo 18: Ücret Artışı Yapılan İşçilere İlişkin Liste

Yukarıda yer alan tablodan da görüleceği üzere, bazı işçiler personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları kapsamında çalışırken almış oldukları ücretlerin üzerinde ücretlerle Belediye şirketlerine işçi statüsüne geçirilmiştir. Bu işçilerin ücretleri %75’e varan oranlarda artırılmış olup bu uygulama 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin geçici 24’üncü maddesi hükümleri ile bağdaşmamaktadır.