Üniversite Kampüs alanı içerisinde yer alan fakülte ve yüksekokullarda bulunan 24 adet kantin yerinin 10 yıllığına kiralanması için açılan ihale süreçlerinde mevzuat ile uyumlu olmayan bazı uygulamalar tespit edilmiştir.

19.06.2007 tarih ve 26557 sayılı Resmi Gazete' de yayımlanarak yürürlüğe giren Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik'in "Tahsisli ve kiralanmış yerlerdeki işlemler " başlıklı 70'inci maddesinin beşinci fıkrasında, "Bakanlık, bu taşınmazların üçüncü kişilere kiraya verilmesine ilişkin olarak adına tahsis yapılan İdarelerle protokol yapmaya yetkilidir" denilmektedir. Bu yetkiye istinaden, Sivas Defterdarlığı ile Cumhuriyet Üniversitesi arasında 19.07.2010 tarihinde bir protokol imzalanmış olup iş bu protokol 11.05.2015 tarihinde revize edilmiştir. Protokol doğrultusunda Hazine tarafından tahsis edilen taşınmazlar, Üniversite tarafından kiraya verilmektedir.

Kampüs alanı içerisinde yer alan fakülte ve yüksekokullarda bulunan toplam 788 m2 alana sahip 24 adet kantin yerinin, 10 yıllığına kiralanmasına ilişkin olarak İdare, 300 sıra nolu Milli Emlak Genel Tebliğinin ‘’V. Kira Bedelinin Tespiti’’ başlığında düzenlenen ‘’Tahmini kira bedeli, idarece tespit edilir veya ettirilir. Tespitte rayiç bedel esas alınır. Bedelin İdarece doğrudan tespit edilmesi halinde de ilgili kuruluş ve bilirkişilerden yararlanabilir.’’ hükmü doğrultusunda Sivas Ticaret ve Sanayi Odasından 23.08.2021 tarih ve 68149 sayılı yazı ile belirlenen alanların yıllık kira rayiç bedellerinin tespitinde yardımcı olmak üzere yaklaşık fiyatın oluşumuna ilişkin bilgi talep etmiştir.

Sivas Ticaret ve Sanayi Odası’nın 26.08.2021 tarih ve 8260 sayılı cevabi yazısıyla, 24 adet kantinin her biri için ayrı ayrı yıllık tahmini kira bedelleri hesaplanarak toplam 1.200.000 TL/Yıl olarak belirlenen rayiç bedel İdareye bildirilmiştir.

İdarenin cevaben yazısında da ifade edildiği üzere, rayiç bedel, Üniversite bünyesinde oluşturulan Tahmini Bedel Tespit Komisyonu tarafından 27.08.2021 tarihinde yeniden değerlendirilerek herhangi bir gerekçe belirtilmeden, Ticaret ve Sanayi Odasının bildirdiği rayiç bedelin 700.000 TL/Yıl altında 500.000 TL/Yıl olarak tespit edilmiş ve ilgili daire başkanlığına bildirilmiştir. Bu bedel tespit raporunda, bedel tespit raporunun üst yazısının olmadığı fark edilmiş olup üst yazı 06.09.2021 tarih ve 71751 sayılı yazı imzalatılarak sonradan dosyaya eklenmiştir. 02.09.2021 tarih ve 70904 sayılı Rektörlük onayı ile Fakülte ve Yüksekokul kantinlerinin 2886 sayılı Kanunun 51/g maddesi ve 300 Sıra Sayılı Milli Emlak Genel Tebliği uyarınca 500.000 TL/Yıl tahmini kira bedeli üzerinden ihale edilmesine karar verilmiştir.

İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı’nca yıllık kira tutarının tespiti için oluşturulan Komisyonun görevlendirilmesi, 06.09.2021 tarih ve 71751 sayılı yazı ile olmuştur. Yıllık rayiç bedelinin 500.000 TL/yıl olarak belirlendiği ihaleye çıkılmasına ilişkin Rektörlük onayı ise 02.09.2021 tarihlidir. Bu ise komisyonun oluşturulup rayiç bedel daha tespit edilmeden 4 gün öncesi olan 02.09.2021 tarihinde ihaleye çıkılması için Rektörlük onayının alındığını göstermektedir.

Buradan da görüleceği üzere, ihale sürecinde önce bedel tespit komisyonu oluşturularak dayanakları ile birlikte belli esaslar içinde tespit edilmesi gereken rayiç bedelin, hiçbir hesaplama esasına dayanmadan 500.000 TL/Yıl üzerinden Makam onayına sunulması bu aşamadaki işlemlerin ihale sürecine uygun bir şekilde devam etmediğini göstermektedir.

İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı’nca, rayiç bedel komisyonunun oluşturulduğu 06.09.2021 tarihinde, 2 şirkete ihaleye davet yazısı ve kira şartnamesi gönderilmiş olup buradan da görüleceği üzere ihaleye ilişkin işlem süreçleri, hayatın olağan akışına uygun olmayacak şekilde devam etmiştir.

Davet edilen 2 şirket 08.09.2021 tarihinde yapılan ihaleye katılmamıştır. Akabinde, 14.09.2021 tarih ve 75626 sayılı Rektörlük onayı ile tahmini kira bedeli gene bir esasa dayanmadan, 500.000 TL/Yıl’dan, 300.000 TL/Yıla düşürülerek yeniden ihaleye çıkılmasına karar verilmiştir. Alınan Rektörlük onayı üzerine ilk ihalede davet yazısı gönderilmeyen 3 kişi- şirket, 15.09.2021 tarihinde ihaleye davet edilmiş olup aynı gün bu isteklilerden alınan fiyat teklifleri ise sırasıyla; 260.000 TL/Yıl, 275.000 TL/Yıl ve 300.000 TL/Yıl olarak gerçekleşmiştir.

İhale sonrası sözkonusu kantinlerin 10 yıl süreyle, ilk yıl kira tutarı 300.000 TL/Yıl üzerinden E.U. adlı kişiye kiraya verilmesine ilişkin alınan 15.09.2021 tarihli İhale Komisyon Kararı, Rektörlük Makam onayı ile de kesinleşmiştir.

Sayıştay 2016 yılı Denetim Raporunda yer alan, ‘’ Tamamı Cumhuriyet Üniversitesi Vakfına ait şirketlere kiralanan 30 adet taşınmaza ilişkin, kira taksitlerinin üst üste en az iki dönemde de ödenmediği halde Yönetmelik ve sözleşme hükümlerine aykırı şekilde herhangi bir işlem yapılmadığı’’ tespiti sonrasında Üniversiteye tahsisli taşınmazların Cumhuriyet Üniversitesi Vakfı iştirak şirketleri ile olan sözleşmelerinin peyderpey feshedildiği tespit edilmiştir.

Cumhuriyet Üniversitesi Vakfı’nın iştiraki olan X. Şirketi’nde vakfa ait olan 40 pay, Vakıf Yönetim Kurulu’nun 20.08.2021 tarihli toplantısında alınan 8-10 nolu karar ile E.U.’ya devredilerek, Sivas 3. Noterliğinin 14.09.2021 tarih ve 18903 sayılı yevmiyesi ile de onaylanmıştır.

Bu değişiklik ile Şirketteki Cumhuriyet Üniversitesi Vakfına ait 40 paya tekabül eden

4.000 TL’lik kısım ile iki ortağa ait toplam 60 paya tekabül eden 6.000 TL tutarındaki paylar Üniversitenin 24 adet kantinini 10 yıllığına kiralayan E.U. adlı kişiye devredilmiştir. Böylece, Sivas İ.G.Ticaret Sanayi Limited Şirketi’nin 14.09.2021 tarihinde Sivas 3. Noterliğince onaylanan 18902 yevmiye kayıtlı işlemle ortaklık yapısı değişmiştir. Böylece Şirketin tümü

E.U. adlı şahsa geçmiştir. Kısa süre içinde gerçekleşen vakıf iştiraki şirketteki hisse değişiklikleri sonrasında, birinci ihalede katılımcıların teklif vermemesi ve sonraki ikinci

ihalede de hiçbir gerekçe olmadan kira tutarının 500.000 TL/Yıl’dan, 300.000 TL/Yıl’a düşürülerek sonuçlandırılması ayrıca dikkat çeken bir husus olarak görülmektedir.

Üniversite Kampüs alanı içerisinde yer alan fakülte ve yüksekokullarda bulunan kantin yerlerinin 10 yıllığına kiralanmasına ilişkin yürütülen ihale sürecinde yukarıda da detaylı olarak ifade edilen gerek kira rayicinin belirlenmesi ve onaya sunulmasındaki tarihler arasında görülen uyumsuzluk gerekse rayiç bedelin herhangi bir detaylı gerekçeye dayandırılmadan ilk ihaleden sonra %40 gibi bir oranda 300.000 TL/Yıl’a düşürülerek sonuçlandırılmasının nedeni anlaşılamamıştır. Buna ilişkin herhangi bir belge ve bilgiye de ihale dosyasında rastlanılmamıştır.

İlk yıl kira bedeli, takip eden yıllarda Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan TÜFE oranında artırılacak olması açısından da ayrıca önem kazanmaktadır. Pandemi salgını sonrası üniversitenin yüz yüze eğitime bağladığı bir dönemde kantinlerin ortalama metrekare kira tutarının, ihale sürecinde 634,5 TL/m2’den, 380,7 TL/m2 ‘ye indirilerek sonuçlandırılması sonraki yıllarda İdarenin kira gelirlerini de olumsuz olarak etkileyecektir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun "Hesap verme sorumluluğu" başlıklı 8'inci maddesinde "Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır" denilmektedir.

İdarenin, 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre yaptığı ihalede, olağan işlem sürecine uygun olmayan uygulamalardan kaçınmasının yanı sıra kira rayiç bedelinin haddi layık olarak tespitine ilişkin hususlarda özenli hareket etmesi gerekmektedir.