Kamu idaresinin mülkiyetinde bulunan veya kamu idaresine tahsis edilmiş olan taşınmazlar üzerinden alınan kira gelirlerinin tahsilat oranının %73,17 gibi bir oranda olduğu ve kira bedellerini zamanında ödemeyen kiracıların sözleşmelerinin iptali için yasal yollara başvurulmadığı görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 38’inci maddesinde; belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etmek üst yöneticinin yani belediye başkanının görevleri arasında sayılmaktadır. 5018 sayılı Kanun 11 ve 60’ıncı maddeler de ise; üst yöneticilerin bu görevi mali hizmetler birimi aracılığıyla yerine getireceği belirtilmekte ve 61’inci madde de, muhasebe yetkilisinin gelirlerin ve alacakların takibi ve tahsili hususunda doğrudan sorumlu olduğu hüküm altına alınmaktadır.

İdarenin 2018 yılı bütçe gelir kesin hesap cetvelinde, taşınmaz kira gelirlerinin bir önceki yıldan devreden ve yılı içinde tahakkuk eden toplam tutarının 4.997.748,65 TL olmasına rağmen tahsilat tutarının 3.656.840,23 TL olarak gerçekleşmesi, kamu gelirlerinin etkin ve verimli olarak toplanamadığı anlamına gelmektedir. Mali hizmetler birimi tarafından kira borcu belli bir meblağın üstünde olan kira borçluları, haklarında icra takibi yapılmak üzere hukuk birimine sevk edilmektedir. Ancak icra ve sonrasında uygulanması muhtemel olan haciz yaptırımı, borçluların ödemelerini düzenli yapmasını teşvik etmemektedir. Dolayısıyla, sözleşmede ve mevzuatta öngörülen yaptırımların uygulanması gerekmektedir.

Kamu idaresi ile kiracılar arasında yapılan sözleşmede kira borcunun ifasıyla ilgili hükümler mevcuttur. Sözleşmenin 23’üncü maddesinde kira bedelini 2 ay ödemeyen kiracının sözleşmesinin tek taraflı olarak feshedileceği, 11’inci maddesinde ise sözleşmenin bu sebeple feshedilmesi durumunda kesin teminatının gelir kaydedilip cari yıl kira bedelinin yüzde yirmi beşinin tazminat olarak tahsil edileceği hüküm altına alınmıştır.

Sözleşme hükümleri, meri mevzuat ve fiili durum birlikte değerlendirildiğinde idarenin alacaklarını tahsil etmek hususunda etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun davranması gerekmektedir. İdarenin şimdiye kadar borçlulara esneklik gösterdiği, tahsilat oranlarından anlaşılmaktadır. Ancak borçlarını ödememeyi olağan hale getiren kiracılar için

sözleşmede öngörülen yaptırımların uygulanması, kamu idaresinin ve sorumluların görevleri gereğidir.

Kamu idaresi cevabında; "Taşınmaz kira gelirlerinin tahsil edilmesi yönünde çalışmalara daha fazla önem verilecek olup, tahsil etmek hususunda etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun davranılacak, sözleşmede öngörülen yaptırımların uygulanması sağlanacaktır." denilmektedir.

Sonuç olarak Kurumca konu ile ilgili çalışmalara devam edileceği ifade edilmiş olup, sonraki yıl denetimlerinde izlenmesi uygun olacaktır.