İşyeri çalışma ruhsatı harcından muaf işyerlerine ilişkin mükelleflerin adı-soyadı, adresi, iş yeri açma tarihi, işyeri unvanı gibi açıklayıcı bilgilere sahip olmayan Belediyenin, bu mükelleflere ait ilan ve reklam vergisi, çevre temizlik vergisi ve emlak vergisi yükümlülüklerinin yerine getirilip getirilmediğinin kontrolünü yapamadığı tespit edilmiştir.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “İşyeri açma izin harcı” başlıklı 81’inci maddesinde;“Belediye sınırları veya mücavir alanlar içinde bir işyerinin açılması ‘İşyeri Açma İzni Harcına’ tabidir.” denilmektedir.

Konuya ilişkin olarak İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik 14/07/2005 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe girmiştir.

Belediye sınırları veya mücavir alanlar içinde yeni bir işyeri açacak olan veya mevcut işyerindeki faaliyet türünü değiştirmek isteyen gerçek veya tüzel kişiler, işyerini faaliyete geçirmeden önce belediyeye, işyerine ait bilgileri içeren bir beyanname vermeye ve hesaplanacak harç miktarını ödemeye mecburdurlar.

İşyeri açma izni harcı, Belediye Gelirleri Kanunu’nun 96’ncı maddesi gereğince Bakanlar Kurulunca gösterilen esaslar içinde, aynı Kanun’un 84’üncü maddesinde belirtilen tarifeye göre hesaplanır.

İlgili Yönetmelik’in “İşyeri açılması” başlıklı 6’ncı maddesinde;

“Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz. İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır.” denilmektedir.

Ancak, aşağıda belirtilen kanuni düzenlemeler ile belirli meslek grupları için belediyelerden işyeri açma izni alma şartının kaldırıldığı tespit edilmiştir. Bunlar için işyeri açma izni bazen farklı kamu kurumları ya da meslek odaları tarafından verilebilmektedir.

Denetim sırasında ilçe sınırları içerisinde yer alan eczacılar, avukatlık büroları, serbest mali müşavirlerin büroları, optisyenler, mimarlık-mühendislik büroları, veterinerlik işyerleri, noterler, özel eğitim kurumları ve özel muayenehaneler gibi iş yeri çalışma ruhsatı harcından muaf işyerlerine ilişkin mükelleflerin adı-soyadı, adresi, iş yeri açma tarihi, işyeri unvanı gibi açıklayıcı bilgileri içeren liste o ilin Vergi Dairesi Başkanlığından istenilmiştir.

Gelen cevabi yazıda Konyaaltı Belediyesi sınırları içerisinde işyeri çalışma ruhsatı harcından muaf olup aktif olarak çalışan 1443 adet iş yeri bilgisi bildirilmiştir. Buradan alınan veriler ile ilçe belediyesinden alınan veriler ışığında, söz konusu iş yerleri için ilan ve reklam vergisi, çevre temizlik vergisi ve emlak vergisi açısından mükellefiyet tespiti yapılıp yapılmadığı karşılaştırılmıştır.

Sahada yapılan çalışmalar neticesince; 31.12.2023 tarihi itibariyle 428 adet işyerine ait 361.941,52 TL ilan ve reklam vergisi, 1.037.006,17 TL çevre temizlik vergisi olmak üzere toplam 1.398.947,69 TL yeni vergi tahakkuku yapılmıştır.

Ancak Belediye alanın genişliği, personel sayısının yetersizliği ve iş yeri sayısının fazlalığı nedeniyle saha çalışmaları 2024 yılında da devam edecektir. Dolayısıyla 1443 adet iş yerinin tamamındaki kontrollerin bitirilmesiyle tahakkuk tutarlarının yükseleceği açıktır.

Belediye cevabında; Belediye bünyesinde kurulmuş olan ekip tarafından kontrol işlemleri ile vergi tahakkuk tahsilat işlemlerinin devam ettiğini ifade etmiştir.

Belediye sınırları içinde yer alan işyerleri için muafiyet veya istisna söz konusu ise ruhsat veren kamu kurumlarının ve meslek odalarının ilgili belediyelere bildirim yapmaları ve/veya belediyelerce ilgili kurumlardan bu sorgulamaların tetkikinin sağlanması etkin bir mükellefiyet tesisi için önem arz etmektedir. Bunun için; ilgili kurum ve kuruluşlardan sözü edilen mükellefiyetlerin belediyelerce düzenli olarak sorgulanması, diğer kurumlardan verilen işyeri açma ruhsatlarının belediyelere bildirilme zorunluluğu yönünde kanuni bir düzenleme yapılması gerekmektedir.