İdarenin yaptığı ihalelerde; ihale üzerinde kalan istekli ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin geçici teminat olarak verdiği teminat mektuplarının muhasebe birimine gönderilmediği, dolayısıyla söz konusu geçici teminatların muhasebe kayıtlarına alınmadığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 34 üncü maddesinde; ihale üzerinde kalan istekli ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekliye ait teminat mektuplarının ihaleden sonra saymanlık ya da muhasebe müdürlüklerine teslim edilmesi gerektiği ifade edilmiştir.

Ayrıca Merkezî Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 459’uncu maddesinde; muhasebe birimlerine teminat ve depozito olarak teslim edilen teminat ve garanti mektuplarının 910- Alınan Teminat Mektupları Hesabına borç kaydı, 911-Alınan Teminat Mektupları Emanetleri Hesabına ise alacak kaydı yapılması gerektiği belirtilmiştir.

Yukarıdaki mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, ihale üzerinde kalan istekli ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin geçici teminat olarak verdiği teminat mektuplarının muhasebe birimine gönderilmesi ve söz konusu muhasebe birimince kayıtlara alınması gerektiği düşünülmektedir.

Kamu idaresi cevabında, 2020 yılı içerisinde yapılan ihalelere ilişkin geçici teminatların ya mektup cinsinden alınmış olduğundan ya da İdarenin saymanlık hesabına nakit olarak yatırıldığından bahsedilmiştir. 2021 yılı için ise e- ihale uygulamasına geçildiğinden dolayı e- geçici teminat alındığından bahsedilmiş olup söz konusu e-geçici teminatların fiziki bir mektup olmadığından dolayı saymanlık ya da muhasebe müdürlüklerine bildirilmediği ifade edilmiştir. Bu bağlamda, e-geçici teminatların muhasebeleştirilmesinin teknik olarak mümkün olması halinde muhasebe kayıtlarına alınacağı belirtilmiştir.

Bilindiği üzere, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin, hesap ve kayıt düzeninde saydamlık, hesap verilebilirlik ve tekdüzenin sağlanması, işlemlerinin kayıt dışında kalmasının önlenmesi, faaliyetlerinin gerçek mahiyetlerine uygun olarak sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesini sağlamak amacıyla Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği yayımlanmıştır. Söz konusu Yönetmelik’ in 12 nci maddesinde, nazım hesaplardan bahsedilmiş ve nazım hesaplara muhasebenin bilgi verme ve izleme görevi yüklenmiştir. Bu doğrultuda, muhasebe disiplini altında toplanması istenen işlemler ile gelecekte doğması muhtemel hak ve yükümlülüklere ilişkin işlemleri izlemek üzere nazım hesapların kullanılacağı belirtilmiştir. Öte

yandan yine aynı Yönetmelik’ in 16 ncı maddesinde aynen; “(1)Bir ekonomik değer; yaratıldığında, başka bir şekle dönüştürüldüğünde, mübadeleye konu edildiğinde, el değiştirdiğinde veya yok olduğunda muhasebeleştirilir.” denilerek muhasebe işlemlerinin kayıt zamanı hüküm altına alınmıştır.

Yapılan açıklamalardan ve mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, ekonomik değer yaratıldığında, başka bir şekle dönüştürüldüğünde, mübadeleye konu edildiğinde, el değiştirdiğinde veya yok olduğunda muhasebeleştirilmelidir. Bu minvalde, nazım hesapların muhasebenin bilgi verme ve izleme görevini teminen, e-geçici teminatlar için de çalıştırılmalıdır. Kamu idaresi tarafından söz konusu muhasebe işlemlerinin yerine getirilmesi sağlamak için gerekli çalışmaların yapılması gerekmektedir.