Şirketin çok yüksek tutarlarda vergi ve sosyal güvenlik prim borcunun bulunduğu, Şirketin gelirleri dikkate alındığında bu borcun geri döndürülemez mahiyette olduğu tespit edilmiştir.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 18’inci maddesinin ikinci fıkrasında; “Her tacirin, ticaretine ait bütün işlerinde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmesi gerekir.” hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm, tacirin öngörülü, konusunu bilen, hukuki ve fiili durumları kavrayabilme özelliklerine sahip olmasını gerektirmektedir. Basiretli iş adamı kavramı iyi niyeti de içine almakla birlikte, iyi niyetten de öte tedbirli bir hareketi, vasat bir şahıstan daha fazla özen gösterme gereğini, ticari hayatın gereklerini ve teamüllerini iyi bilmeyi ve gelecekteki şartları tahmini de ifade etmekte ve şirket menfaatlerini her şeyin üstünde tutma zorunluluğunu gerektirmektedir.

Belediye şirketi olan SASAY’ın bu kadar borç yükü altında olmasının, profesyonel yönetim anlayışı ile Türk Ticaret Kanunu’nun basiretli bir tüccar gibi hareket edilmesi hükümlerine uygun olmamaktadır.

SASAY’ın mali durumuna ilişkin yapılan incelemede özellikle yıllık geliri ile kıyaslandığında yüksek tutar ve oranlarda devlet kurumlarına borçlu olduğu görülmektedir. Şirketin devlet kurumlarına olan vergi ve SGK borcu toplamı 2023 yılı sonu itibari ile 430.903.070,48 TL’dir. Bu borcun 7.841.699,52 TL’si 360 Hesabı vergilerden, 18.875.865,00 TL si 361 Hesabı SGK primlerinden, 243.804.015,79 TL’si 368-Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Hesabı SGK prim ve vergi borçlarından, 5.620.188,32 TL’si 369 Hesabı Diğer Yükümlülüklerden ve 154.761.301,85’si 438 Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı SGK prim ve vergi borçlarından oluşmaktadır.

Şirketin son 3 yılda ödenmeyen toplam SGK prim borcu 292.577.490,05 TL’dir. Bu tutarın 39.790.638,61 TL’si 2021 yılı, 72.029.508,04 TL’si 2022 yılı ve 180.757.343,40 TL’si

2023 yılı prim borcudur. Şirket ödemediği dolayısıyla kurumlar vergisi için gider yazamadığı

SGK prim borçları nedeni ile 2020 yılında 9.947.659,65 TL, 2022 yılında 18.007.377,01 TL ve 2023 yılında 45.189.335,85 TL olmak üzere son 3 yılda toplam 73.144.372,51 TL fazladan kurumlar vergisi ödediği tespit edilmiştir. Söz konusu SGK prim borçları için ayrıca gecikme cezası da ödenecektir.

Devlet kurumlarına olan yüksek borçların nedeninin, Sakarya Büyükşehir Belediyesinin bünyesinde sözleşmeye dayalı olarak çalıştırdığı şirket personeli için hesaplanan hakkedişleri eksik yani sadece net maaş (vergi ve SGK primi hariç) kadar hakkediş ödemesi yapmasından kaynaklandığı tespit edilmiştir. Bu uygulama ile son 3 yılda 73.144.372,51 TL fazladan kurumlar vergisi ödemesi ve ödenecek gecikme cezalarından dolayı yüksek tutarlarda kurum zararına neden olunmaktadır.

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un mükerrer 35’inci maddesinde; tüzel kişilerin mal varlığından tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan kamu alacaklarının, kanuni temsilcilerin şahsi mal varlıklarından tahsil edileceği hükme bağlanmıştır. Benzer bir düzenleme, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nda da yer almaktadır. Belediye şirketleri de dâhil olmak üzere tüm ticaret şirketleri tüzel kişiliğe sahiptir. Bu durumda, belediye şirketlerinden tahsil edilemeyen vergi, sigorta primi gibi kamu alacaklarından bu şirketlerin kanuni temsilcileri tüm mal varlığıyla sorumludur. Belediye şirketlerinde kanuni temsilci yönetim organıdır. Yönetim organı ise; anonim şirket şeklinde kurulan şirketlerde yönetim kuruludur. Kanuni temsilcilerin kamu görevlisi olması halinde de bu sorumluluk geçerlidir.

Şirket göndermiş olduğu cevapta; bulguda yer alan hususlarla ilgili gerekli çalışmaların yapılmaya başlandığını belirtmiştir.

Şirket tarafından gönderilen cevap değerlendirildiğinde; şirket tarafından bulguda yer alan hususlarla ilgili gerekli çalışmaların yapılmaya başlandığı anlaşılmaktadır.

Sonuç olarak, SASAY’ın Sakarya Büyükşehir Belediyesinden hakedişlerden doğan alacaklarını tahsil ederek, Devlete olan borçlarını zamanında ödemesi gerekmektedir.