Konya Büyükşehir Belediyesi 2020 yılı denetimi kapsamında yapılan incelemelerde, 5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Hizmetlerine İlişkin Kanun gereğince gönderilmesi gereken payın 363 Kamu İdareleri Payları Hesabında izlenmediği görülmüştür.

5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Hizmetlerine İlişkin Kanun’un “Gelirler ve yönetilecek fonlar” başlıklı 19’uncu maddesinde;

“Ajansın gelirleri ve yöneteceği fonlar şunlardır:

…

1. Bir önceki yıl gerçekleşen bütçe gelirleri üzerinden, bölgedeki il özel idareleri için; borçlanma, tahsisi mahiyetteki gelirler ile genel, katma ve özel bütçeli kuruluşlardan alınan

yardım kalemleri hariç tutulmak üzere yüzde bir, belediyeler için; borçlanma ve tahsisi mahiyetteki gelir kalemleri hariç tutulmak üzere yüzde bir oranında, cari yıl bütçesinden aktarılacak pay.

…

g) Cumhurbaşkanı, il özel idareleri için belirlenen oranı yüzde beşe kadar yükseltmeye ya da bu Kanunda belirlenen oranına kadar indirmeye, belediyeler için belirlenen oranı ise; yarısına kadar indirmeye ya da bu Kanunda belirlenen oranına kadar yükseltmeye yetkilidir.

Birinci fıkranın (d) ve (e) bentlerinde belirtilen paylar, ilgili idare ve kuruluşlar tarafından haziran ayının sonuna kadar ajans hesabına aktarılır. (d) bendinde belirtilen paylar, süresi içerisinde aktarılmadığı takdirde, bu idarelere genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden ayrılan paydan ilgisine göre Maliye Bakanlığı ve/veya İller Bankasınca kesilerek ilgili ajans hesabına aktarılır. Diğer alacakların tahsilinde, genel hükümlere göre işlem yapılır.” hükmü yer almaktadır.

09.09.2011 tarihli ve 28049 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Belediyelerin Bütçe Gelirleri Üzerinden Kalkınma Ajanslarına Aktaracakları Payların Yeniden Belirlenmesine İlişkin Karar’ın 1’inci maddesiyle belediyelerin bütçe gelirleri üzerinden kalkınma ajanslarına aktarılacak payların oranı binde beş olarak belirlenmiştir.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Bilanço ilkeleri” başlıklı 8’inci maddesinin birinci fıkrasında;

“Bilanço ilkelerinin amacı, kamu idaresinin tasarrufundaki kaynaklar ile bunlarla elde edilen varlıkların muhasebe kayıtlarının yapılması, mali tablolarının hazırlanması ve raporlanması yoluyla, belli bir tarihte kamu idaresinin mali durumunun ilgililer için saydam ve gerçeğe uygun olarak yansıtılmasıdır.” hükmüne yer verilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 276’ncı maddesine göre, 363 Kamu İdareleri Payları Hesabı, bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben tahsil edilip özel kanunları gereğince diğer kurumlara aktarılmak üzere hesaplanan tutarların izlenmesi için kullanılacaktır. Hesabın işleyişine ilişkin Yönetmelik’in 277’nci maddesine göre de, bütçe geliri olarak tahsil edilip özel kanunları gereğince başka idarelere gönderilecek payın hesaplanarak 363 Kamu İdareleri Payları Hesabına alacak, karşılığında ise 630 Giderler

Hesabına borç; bütçe hesaplarının da kullanılacağı ve bu tutar ilgili kuruma gönderildiğinde 363 Kamu İdareleri Payları Hesabına borç kaydedileceği anlaşılmaktadır.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde, belediyelerin borçlanma ve tahsisi mahiyetindeki gelirleri hariç bir önceki yıl gerçekleşmiş bütçe gelirlerinin binde beşini, cari yıl bütçesinden Haziran ayının sonuna kadar kalkınma ajansına aktarması gerektiği anlaşılmaktadır.

Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından 2020 yılında Mevlana Kalkınma Ajansına aktarılması gereken payın 6.050.363,35 TL olarak hesaplandığı, yılı içerisinde 2.050.363,35 TL' sinin ödendiği görülmüştür. Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin yukarıda yer alan hükümleri uyarınca 6.050.363,35 TL’nin 363 Kamu İdareleri Payları Hesabına alacak, 630 Giderler Hesabına borç; diğer taraftan 830 Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835 Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilmesi, ödeme durumunda ise söz konusu tutarın 363 Kamu İdareleri Payları Hesabına borç kaydedilmesi gerekmektedir. Ancak 12170 ve 14530 yevmiye numaralı ödeme emri belgelerinin incelenmesi neticesinde söz konusu bedelin, 363 Kamu İdareleri Payları Hesabı yerine 320 Bütçe Emanetleri hesabına kaydedildiği belirlenmiştir.

İdare, bulguda belirtilen tespit ve öneriler doğrultusunda işlem yapılacağını belirtmiştir. Ancak yapılacak işlem 2020 yılı içerisinde gerçekleşmediğinden 363 Kamu İdareleri Payları Hesabının, Kurumun 2020 yılı mali tablolarında 6.050.363,35 TL tutarında eksik yer almasına sebep olmuştur.

Sonuç olarak, 5449 sayılı Kanun uyarınca ajansa aktarılacak olan tutarın 363 Kamu İdareleri Hesabında izlenmesi gerekmektedir.