Kozlu Belediyesi muhasebe birimince yapılan ödemelerde gönderme emri yerine alacaklıların banka hesaplarına kurumun banka hesapları üzerinden EFT yoluyla havale yapılmak suretiyle ödemede bulunulduğu görülmüştür.

21.01.2006 tarihli ve 26056 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Muhasebe Yetkililerinin Eğitimi, Sertifika Verilmesi ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in 23/b maddesinde, giderleri ve borçları hak sahiplerine ödemek, muhasebe yetkilisinin görev ve yetkileri arasında sayılmış, yine aynı Yönetmeliğin 30’uncu maddesinde,

ödeme emirleri tutarlarının hak sahiplerinin banka hesabına aktarılacağı belirtilmiştir. 31.12.2005 tarihli ve 26040 sayılı 3. Mükerrer Resmi Gazete’ de yayımlanan Merkezî Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği’nin 8/l maddesinde ise alacakların hak sahiplerinin banka hesaplarına aktarılması suretiyle ödenmesinde, alacaklının harcama birimince onaylanmış yazılı talebinin aranacağı, hak sahipleri tarafından düzenlenen fatura üzerinde alacaklının banka hesap numarasının yer alması halinde ayrıca yazılı taleplerinin aranmayacağı belirtilmiştir. Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 56/b ve 59’uncu maddelerinde, kurumun hesaplarının bulunduğu bankalardan nakden yaptırılacak ödemeler için bu bankaların kendi çekleri; ödeme yapılacak kişilerin hesaplarına yapılacak aktarmalar için de Yönetmelik ekinde yer alan örnek: 51 numaralı “gönderme emri” nin düzenleneceği belirtilmiştir.

Söz konusu maddelerde, mahalli idarelerin elektronik ortamda banka hesaplarından havale yapabilmelerine imkan veren bir hüküm bulunmamaktadır. Oysa ki Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin banka hesabının düzenlendiği “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 18’inci maddesinin dördüncü fıkrasında, gönderme emri ve döviz gönderme emrinin elektronik ortamda düzenlenmesi ve ilgili bankaya gönderilmesi hususunda düzenlemeler yapmaya Maliye Bakanlığının yetkili olduğu belirtilmiş ve bu bağlamda merkezi yönetim için elektronik ortamda havale yapma imkanı getirilmiştir. Bu konuya ilişkin olarak 18.06.2011 tarih ve 27968 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdarelerinin Ödeme ve Tahsilât İşlemlerinin Elektronik Ortamda Gerçekleştirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelik’te; genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin nakit ihtiyaçlarının belirlenmesine, karşılanmasına, ödemelerin gerçekleştirilmesine ve tahsilâtın Tek Hazine Hesabına aktarılmasına ilişkin işlemlerin elektronik ortamda verilecek talimatlarla yapılmasına yönelik açıklamalara yer verilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin “Hüküm bulunmayan haller” başlıklı 508’inci maddesinde, hesapların niteliği ve işleyişleri hariç olmak üzere hesaba ilişkin işlemler, değerlerin alınıp verilmesi ve kaydedilmesinde kullanılacak alındı, defter ve belge örnekleri, yönetim dönemi işlemleri, değerlerin yıl sonu sayımları, muhasebe yetkilileri ve veznedarlar arasındaki devir işlemleri gibi hususlarda bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde Genel Bütçe Muhasebe Yönetmeliği hükümlerinin uygulanacağı hükmü getirilmiştir. Bu hükümden yola çıkarak Maliye Bakanlığının merkezi yönetim için belirlemiş olduğu esas ve usullere uyulmak suretiyle, mahalli idarelerin de banka hesaplarından elektronik ortamda havale yapabilecekleri sonucuna varmak mümkünse de; Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdarelerinin Ödeme ve Tahsilât İşlemlerinin Elektronik Ortamda Gerçekleştirilmesine İlişkin

Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine göre kurumlar yönetmelikte belirtilen sistemleri kurmak ve banka tarafından üretilen ve kullanıcıların KEÖS’e (Kamu Elektronik Ödeme Sistemi) erişebilmeleri için gerekli olan elektronik yetki belgesi almak, tahsilat ve ödeme hesaplarını ayrı hesaplarda izlemek gibi bazı yükümlülükleri yerine getirmek durumundadırlar.

Oysaki Belediyenin muhasebe biriminde; yukarıda zikredilen yönetmelik hükümleri yerine getirilmeden internet bankacılığı kullanılmak suretiyle kurumun banka hesapları üzerinden EFT yoluyla havale yapıldığı anlaşılmıştır. Söz konusu işlemlerde, gönderme emrinin bankaya gönderilmeden düzenlenip muhasebe işlem fişlerinin eklerine konduğu ve ödeme tutarlarında herhangi bir sınırlama olmaksızın ödemelerin EFT yoluyla gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.

Muhasebe birimince yapılan EFT işlemi kurum açısından bazı kolaylıklar sağlasa da aynı zamanda bu işlem büyük güvenlik riski taşımaktadır. Bu sebeple kurum bütçesinden elektronik ortamda gerçekleştirilecek işlemlerin, kurumun ödeme sistemi Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdarelerinin Ödeme ve Tahsilât İşlemlerinin Elektronik Ortamda Gerçekleştirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmeliğe uygun yapılandırılarak gerçekleştirilmesi daha doğru olacaktır. Bunun dışında elektronik havale yoluyla kurum personeli tarafından yapılacak işlemlerin daha düşük rakamlardaki ödemelerle ve günlük işlem adedi ile sınırlandırılması, büyük miktarlardaki ödemelerin ise gönderme emri üzerine ilgili bankanın görevlilerince alacaklıların hesaplarına aktarılması şeklinde gerçekleştirilmesi gibi alınabilecek güvenlik tedbirleri ileride kamu zararına yol açabilecek bazı problemlerin önüne geçilmesinde yardımcı olacaktır.

Kamu idaresi cevabında; “Gerekli uyarı ve tavsiyelere uyulacaktır.” denilmektedir.

Sonuç olarak Bulguda belirtilen husus ile ilgili olarak kurum tarafından gerekli düzeltmelerin yapılacağı belirtilmiş olup bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.