Belediye bünyesinde yapılan bazı ihalelerde iş kapsamında ortaya çıkan malzemelerin nakledilmesinde ihale dokümanında depo yerlerinin belirlenmeyip yüklenicinin inisiyatifine bırakıldığı ve takibine ilişkin bir işlem yapılmadığı görülmüştür.

Taşkın ve Rüsubat Kontrolü Yönetmeliği’nin “Akarsu Yatakları ile Taşkın Kontrol Tesislerine Yapılan Müdahalelere İlişkin Önlemler” başlıklı 17’nci maddesinde; akarsu yataklarına hafriyat, moloz ve sanayi tesislerine ait atıklar, evsel nitelikli atıklar ve benzeri katı ve sıvı atıkların atılamayacağı, akarsu yataklarına her türlü atık malzemenin dökülmesinin önlenmesi için, mülki idare amirlerinin koordinasyonunda mahalli idareler ve diğer ilgili birimler tarafından sürekli kontrol yapılması gerektiği ifade edilmiştir.

Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nin “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Taşınmasına İlişkin Esaslar” bölümünün “Atık Taşıma ve Kabul Belgesi Alınması” başlıklı 23’üncü maddesinde ise; hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atığı üretenlerin, ürettikleri hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarını, taşıma izni alınmış nakliye araçlarıyla gerekli izinleri almış depolama sahalarına taşımak veya taşıtmakla yükümlü

olduğu ve bunların gerekli mercilere başvurarak "Atık Taşıma ve Kabul Belgesi" almak zorunda olduğu hüküm altına alınmıştır.

İnşaat Genel Teknik Şartnamesi’nin kazıların ve dolguların yapılmasıyla ilgili esasları düzenlediği bölümünde, kazıdan çıkan ve uygun olmayan malzemenin döküm sahasına taşınmasının ve bu sahanın temininin yüklenicinin sorumluluğunda olduğu, kazıdan çıkan malzemenin uzaklaştırılması ve depo edilmesi kısmında, kazıdan çıkan ve dolgu veya başka bir amaçla kullanılamayacak olan malzemenin yüklenici tarafından yapı denetim görevlisinin belirleyeceği döküm sahalarına aktarılacağı düzenlenmiştir.

Yapılan incelemede, 2019 tarihli “İnegöl, Yenişehir, Kestel, Gürsu İlçeleri Arter, cadde sokaklarında asfalt kaplama ve yama yapılması işi” ve 2015 tarihli “Osmangazi, Yıldırım, Nilüfer, Mudanya, Gürsu ve Kestel ilçeleri arter, cadde ve sokak asfalt kaplama ve yama yapılması işi” ne ait ihalelerin teknik şartnamelerinde döküm yeri belirlenmesinin yükleniciye ait olduğu ifade edilerek, bunun birim fiyata dahil olan masraflar içinde sayıldığı görülmüştür.

Mevzuat hükümlerinden de görüleceği üzere, hafriyat toprağı ile diğer atıklara ilişkin izin alma zorunluluğu, atık taşıma/kabul belgeleri gibi bir takım kontrol mekanizmaları öngörülmüştür. Bu kontrol mekanizmalarını yürüteceklerin başında belediyelerin geldiği düşünüldüğünde, ihale dokümanında hafriyat ile ilgili gerekli hükümlere yer verilmeyip yüklenici inisiyatifine bırakılmış olması eksiklik olarak değerlendirilmektedir.

Sonuç olarak, hafriyat çıkan ihalelerde ihale dokümanında depolama yerlerine ilişkin bilgilerin yer alması ve takibinin yapılması gerekmektedir.