Belediye ile sendika arasında akdedilen sosyal denge sözleşmesinde, konusu dışında bazı sosyal haklara ve tavan sınırın geçilmesine sebebiyet veren bazı mali haklara yer verildiği görülmüştür.

4688 Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu'nun “Mahalli İdarelerde Sözleşme İmzalanması” başlıklı 32'nci maddesinde: “27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15'inci maddesi hükümleri çerçevesinde sosyal denge tazminatının ödenmesine belediyelerde belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince, il özel idaresinde valinin teklifi üzerine il genel meclisince karar verilmesi halinde, sözleşme döneminde verilecek sosyal denge tazminatı tutarını belirlemek üzere ilgili mahalli idarede en çok üyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yönetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediyelerde belediye başkanı, il özel idaresinde vali arasında toplu sözleşme sürecinin tamamlanmasını izleyen üç ay içerisinde sözleşme yapılabilir. Bu sözleşme bu Kanun’un uygulanması bakımından toplu sözleşme sayılmaz ve bu kapsamda Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurulamaz.” denilmiştir.

375 sayılı KHK’nin Ek 15’inci maddesinde ise; sosyal denge tazminatının ödenebilecek aylık tutarının, 4688 sayılı Kanun’a göre yapılan Toplu Sözleşmede belirlenen tavan tutarı geçmemek üzere ilgili belediye ve il özel idaresi ile ilgili belediye ve il özel idaresinde en çok üyeye sahip kamu görevlileri sendikası arasında yapılabilecek sözleşmeyle belirleneceği belirtilmiştir.

Anılan Kanun uyarınca imzalanan, Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 Yıllarını Kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşmenin 4. Bölümünün Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme başlıklı 1’inci maddesinin birinci fıkrasında, “Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine, 4688 sayılı Kanunun 32 nci maddesinde yer alan usul ve esaslar çerçevesinde ödenebilecek sosyal denge tazminatı aylık tavan tutarı, en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) %120'sidir. Sosyal denge tazminatının verilmesi yönünde yapılabilecek sözleşmelerde, tavan tutarı aşmamak kaydıyla çeşitli adlar altında yapılan ödemeler dahil ödenebilecek tazminatın aylık tutarı, görev yapılan birim ve iş hacmi, görevin önem ve güçlüğü, görev yerinin özelliği, çalışma süresi, kadro veya görev unvanı ile derecesi gibi kriterlere göre farklı olarak belirlenebilir.” <span>denilmektedir</span>.

Yukarıda belirtilen düzenlemelerden anlaşılacağı üzere belediye başkanı ile sendika temsilcisi arasında akdedilecek sözleşmenin konusu, tavan sınır dikkate alınarak ödenecek sosyal denge tazminat tutarının çalışanlar açısından belirlenmesidir. Taraflar, tavan sınırı aşmamak kaydıyla çeşitli adlar altında yapılan ödemeler dahil ödenebilecek tazminatın aylık tutarını sadece; görev yapılan birim ve iş hacmi, görevin önem ve güçlüğü, görev yerinin özelliği, çalışma süresi, kadro veya görev unvanı ile derecesi gibi kriterlere göre farklı olarak belirleyebilme yetkisine sahiptirler.

Kurum ile yetkili sendika arasında imzalanan Toplu İş Sözleşmesinde; "8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü'nde kadın çalışanlar hafta içerisinde dönüşümlü olarak ücretli izinli sayılırlar. Çalışanlardan şehit dul ve yetimleri ile anne, baba ve kardeşleri 18 Mart Şehitler Günü'nde, malul gaziler ile eşleri ise l9 Eylül Gaziler Günü'nde izinli sayılır. Engelli çalışanlar, 3 Aralık Dünya Engelliler Gününde hafta boyunca dönüşümlü olarak birer gün izinli sayılır. Engelli personel, idari tatillerde çalıştırılamaz." şeklinde bazı düzenlemelere yer verilmiştir. Sosyal denge sözleşmesinde, sosyal denge ödemesiyle ilgili olmayan ve 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’a aykırı olarak bazı günlerin tatil edileceğine ilişkin hükümlere yer verilmesi mümkün değildir.

Bununla beraber taraflar arasında imzalanan toplu iş sözleşmesinde, sosyal denge tazminatı tüm çalışanlar açısından tavan sınırdan öngörülmüş olmasına rağmen bu ödemenin yanı sıra yakacak, eğitim, bayram yardımı gibi adlar altında tavan sınırın aşılmasına sebebiyet veren ilave ödemelere de yer verilmiştir. Tavan sınır aşılmamak kaydıyla toplu iş sözleşmesinde bu tür ödemelerin düzenlenmesi mümkündür. Ancak, yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri çerçevesinde, tavan sınırın aşılmasına sebebiyet verecek ilave ödeme kalemlerine, anılan sözleşmelerde yer verilmemesi gerekir.

Sonuç olarak, Belediye başkanı ile yetkili sendika temsilcisi arasında imzalanan sosyal denge sözleşmesinde, yetkilendirilen husus dışında ve tavan sınırın geçilmesine sebebiyet veren düzenlemeler yapmak mümkün değildir.