İdarenin yetki ve sorumluk alanı içindeki bazı iş yerleri için çevre temizlik vergisi tahakkuk ettirilmemektedir:

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “Çevre Temizlik Vergisi” başlıklı Mükerrer 44’üncü maddesinde;

“Belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyelerin çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan konut, iş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binalar çevre temizlik vergisine tabidir.

…

İş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisi, belediyelerce binaların tarifedeki derecelere intibak ettirilmesi üzerine her yılın Ocak ayında yıllık tutarı itibarıyla tahakkuk etmiş sayılır. Tahakkuk eden vergi, bir defaya mahsus olmak üzere, belediyelerin ilan mahallerinde bir ay süreyle topluca ilan edilir. İş yeri ve diğer şekilde kullanılan binalarla ilgili olarak tahakkuk eden bu vergi, her yıl, emlak vergisinin taksit sürelerinde ödenir.

…

(Değişik beşinci fıkra: 30/12/2004-5281/18 md.) İşyerleri ve diğer şekilde kullanılan binalara ait Çevre Temizlik Vergisi, aşağıdaki tarifeye göre alınır ve büyükşehirlerde % 25 artırımlı uygulanır.

…

Bu maddenin dördüncü ve beşinci fıkralarında yer alan tutarlar, her yıl yeniden değerleme oranında artırılır. Bu tutarların belirlenmesinde, vergi tutarlarının yüzde beşini aşmayan kesirleri dikkate alınmaz.

… ” denilmektedir.

Yukarıda da görüleceği üzere; 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun mükerrer 44’üncü maddesinde, belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyelerin çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan konut, iş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binaların çevre temizlik vergisine tabi olduğu, iş yerleri ve diğer şekilde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisinin maddede belirtilen tarifeye göre alınacağı ve büyükşehirlerde %25 artırımlı uygulanacağı, bu verginin belediyelerce binaların tarifedeki derecelere intibak ettirilmesi üzerine her yılın Ocak ayında yıllık tutarı itibarıyla tahakkuk etmiş sayılacağı, tahakkuk eden bu verginin her yıl emlak vergisinin taksit sürelerinde ödeneceği, bu maddede yer alan tutarların her yıl yeniden değerleme oranında artırılacağı ve bu tutarların belirlenmesinde, vergi tutarlarının yüzde beşini aşmayan kesirlerin dikkate alınmayacağı hüküm altına alınmıştır.

İdarenin hesap ve işlemlerinin denetimi kapsamında, İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığından alınan bilgi ve belgelere göre, Belediye sınırları içerisinde aktif olarak faaliyette bulunan iş yerlerinin toplam sayısı 50.302 adettir. İdarenin Ruhsat ve Denetim Biriminin kayıtlarında yer alan bilgiler ile Vergi Dairesi Başkanlığı kayıtları karşılaştırılmış,

50.302 adet iş yerinden 28.285 adedinin İdarenin ruhsat verme sorumluluğu ve yetkisi bulunmayan iş yerlerinden olduğu; geriye kalan 22.017 iş yeri için ise işyeri açma ve çalışma ruhsatı verme yetkisinin İdarede bulunduğu; söz konusu 22.017 iş yerinden sadece 18.439 adedinin işyeri açma ve çalışma ruhsatının olduğu ve bunlardan 17.190 adedi için çevre temizlik vergisi mükellefiyeti kurulduğu tespit edilmiştir.

Yukarıda belirtilen durum itibariyle; İdare tarafından işyeri açma ve çalışma ruhsatı verildiği halde çevre ve temizlik vergisi mükellefiyeti kurulmayan 1.249 adet iş yeri bulunmakta olup, toplamda ise 4.827 iş yeri için çevre temizlik vergisi mükellefiyeti kurulmamıştır. Bu durumda, İdarenin çevre temizlik vergisinden kaynaklanan gelir kaybının olduğu açıktır.

Söz konusu denetim tespitine binaen, İdare tarafından; Belediye kayıtlarında bulunan Çevre Temizlik Bildirim sayısının (1994-2019 yılları aktif –pasif) 53.680 adet, aktif olan işletmelere ait toplam Çevre Temizlik Bildirim sayısının ise 16.854 adet olduğu, ruhsata tabi olmayan (hukuk büroları, muayenehaneler, mali müşavir büroları, depo vs..) işletmelerin de Çevre Temizlik Bildirim Kayıtları yapılmış olduğundan çevre temizlik bildirim sayısının ruhsat alan işletmelerden fazla bulunduğu, özenle çalışılarak tüm işyerlerine Çevre Temizlik Vergisi tahakkuk ettirilerek tahsil edilmesi cihetine gidileceği ifade edilmiştir.

Ancak; İdare aktif olan işletmelere ait toplam Çevre Temizlik Bildirim sayısının 16.854 adet olduğunu söyleyerek bulguda belirtilen 17.190 adet mükellef için çevre temizlik vergisi

mükellefiyeti kurulmuş olmasına ilişkin tespitin hilafına beyanda bulunmuştur. Fakat bulguda açıkça ifade edildiği üzere konu ettiğimiz husus, Çevre Temizlik Bildirim sayısı değil Çevre Temizlik Vergisi mükellef sayısıdır. Yine İdare, bulgumuzda söz konusu ettiğimiz işyeri açma ve çalışma ruhsatı sayısı ile çevre temizlik vergisi mükellefi kıyasımızda ruhsata tabi olmayan işyerleri için de çevre temizlik vergisi mükellefiyeti kurulduğundan, çevre temizlik vergisi mükellef sayısının bulgumuzda belirtilenin aksine işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı sahibinden fazla olduğunu ifade etmiş lakin bunu kanıtlayacak belge ve bilgileri tarafımıza iletmemiştir.

Netice olarak; İdarenin çevre ve temizlik vergisi mükellefi iş yerlerinin tespiti ve söz konusu verginin tahsili için gerekli olan çalışmaları yapması gerekmektedir.