Mersin Üniversitesine ait konukevi, kantin ve kafeteryaların ihale yapılmaksızın ve kira bedeli tespit edilmeden Üniversitenin İktisadi İşletmesine verildiği ve bu yerlerin iktisadi işletme tarafından işletildiği tespit edilmiştir.

Anayasanın 123’ üncü maddesine göre; idare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir. İdarenin kuruluş ve görevleri, merkezden yönetim ve yerinden yönetim esaslarına dayanır. Kamu tüzelkişiliği, kanunla veya Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle kurulur. İdarenin Kanuniliği ilkesi diye de tanımlanan öğretiye göre idarenin eylem ve işlemleri hem kanuna dayanmalı hem de bu eylem ve işlemler kanuna aykırı olmamalıdır.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 47’nci maddesine göre ise;

“Yükseköğretim kurumları, Yükseköğretim Kurulu'nun yapacağı plan ve programlar uyarınca, öğrencilerin beden ve ruh sağlığının korunması, barınma, beslenme, çalışma, dinlenme ve boş zamanlarını değerlendirme gibi sosyal ihtiyaçlarını karşılamak ve bu amaçla bütçe imkânları nispetinde okuma salonları, yataklı sağlık merkezleri, mediko-sosyal merkezleri, öğrenci kantin ve lokantaları açmak, toplantı, sinema ve tiyatro salonları, spor salon ve sahaları, kamp yerleri sağlamakla ve bunlardan öğrencilerin en iyi şekilde yararlanmaları için gerekli önlemleri almakla görevlidirler.” denilmektedir.

Uygulamada üniversiteler söz konusu ihtiyaçları ya Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı aracılığıyla doğrudan kendisi karşılamakta veya söz konusu yerlerin işletme hakkını özel sektöre kiralamakta ya da kendi bünyesinde ticari esaslara göre işlem yapmak üzere iktisadi işletme kurarak karşılamaktadırlar. Ancak, gerek 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nda gerekse de diğer mevzuat hükümlerinde bu şekilde bir iktisadi işletmenin kurulup kurulamayacağı belirtilmemektedir.

03.09.2015 tarih ve 2015/141 sayılı Mersin Üniversitesi Yönetim Kurulu kararı ile “Mersin Üniversitesi Kurumlar Vergisi Kapsamındaki Sosyal Tesisleri İşletme Usül ve Esasları” kabul edilerek üniversiteye bağlı ticari esaslara göre faaliyet gösteren İktisadi İşletme kurulmuştur.

Her ne kadar iktisadi işletmelerin hukuki alt yapısında eksiklikler olsa da bu işletmeler vergisel boyutuyla ele alındığında Üniversiteden ayrı bir tüzel kişiliğe sahip, kurumlar vergisi mükellefi olup, kendine ait hakları ve borçları bulunmaktadır. Bu bağlamda Üniversite tarafından; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ve 2886 sayılı Devlet İhale

Kanunundan muaf görülen, gelirlerinin nasıl dağıtılacağı ve harcamalarının nasıl yapılacağı sadece Üniversite Yönetim Kurulunun çıkarmış olduğu Usul ve Esaslar ile belirlenen iktisadi işletmeye; havuz, konukevi ve kantinlerden oluşan 27 adet taşınmazın kullanımı, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa aykırı olarak ihalesiz ve bedelsiz bir şekilde verilmiş ve özel bütçeye gelir kaydedilmesi gereken gelirler bu işletmenin geliri olmuştur.

Kamu idaresi bulgudaki tespitlere iştirak ettiğini, sosyal tesis işletmelerinden kira alınması hususunda gerekli işlemlerin yapılacağını ifade etmiştir.

Üniversitelerin gelir getirici kiralama işlerini 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre yürütmeleri gerekmektedir. Buna göre Mersin Üniversitesine ait taşınmazların açık ve şeffaf bir şekilde ilgili kanun çerçevesinde ihalesinin yapılmasının yanı sıra, İktisadi İşletmenin işlettiği yerlerden kira bedeli veya elde edilen gelirlerden pay alınması gerektiği değerlendirilmektedir.