Büyükşehir belediyesinin parkomatlı park yerlerinin işletmesini meclis kararıyla belediyenin şirketlerine 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın verildiği görülmüştür.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun,

“Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları” başlıklı 7’nci maddesinde,

“Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:

…

(l) fıkrasında, Yolcu ve yük terminalleri, kapalı ve açık otoparklar yapmak, yaptırmak, işletmek, işlettirmek veya ruhsat vermek.

…

(f) fıkrasında, Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet

ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek.”

“Büyükşehir belediyesinin gelirleri” başlıklı 23’üncü maddesinde,

Büyükşehir belediyesinin gelirleri şunlardır:

…

(f) fıkrasında, “7 nci maddenin (f) bendine göre tespit edilen park yerlerinin işletilmesinden elde edilen gelirin ilçe ve ilk kademe belediyelerine, nüfuslarına göre dağıtılacak %50'sinden sonra kalacak %50'si”

“Şirket kurulması” başlıklı 26’ncı maddesinde,

“Büyükşehir belediyesi kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre sermaye şirketleri kurabilir. Genel sekreter ile belediye ve bağlı kuruluşlarında yöneticilik sıfatını haiz personel bu şirketlerin yönetim ve denetim kurullarında görev alabilirler. Büyükşehir belediyesi, mülkiyeti veya tasarrufundaki hafriyat sahalarını, toplu ulaşım hizmetlerini, sosyal tesisler, büfe, otopark ve çay bahçelerini işletebilir; ya da bu yerlerin belediye veya bağlı kuruluşlarının % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu şirketlerin % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere, 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesini devredebilir. (Ek cümle: 12/11/2012-6360/10 md.) Ancak, bu yerlerin belediye şirketlerince üçüncü kişilere devri 2886 sayılı Kanun hükümlerine tabidir.”

düzenlemeleri yapılmıştır.

5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesine göre otoparkların 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesinin devredilebilmesi mümkündür. Maddeye göre sadece otoparklar devredilebilecektir. Yol kenarlarında işletilen parkomatlı park yerleri otoparktan farklıdır. 5216 sayılı Kanunu’nun 7’nci maddesinin (f ) fıkrasında, , “… durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek…” ve aynı maddenin (l) fıkrasında, “Yolcu ve yük terminalleri, kapalı ve açık otoparklar yapmak, yaptırmak, işletmek, işlettirmek veya ruhsat vermek.” yer

alan düzenlemelerden ikisinin farklı olduğu, parkomatlı park ile otoparkın aynı şey olmadığı anlaşılmaktadır. 5216 sayılı Kanun’un 23’üncü (f) fıkrasında, “7 nci maddenin (f) bendine göre tespit edilen park yerlerinin işletilmesinden elde edilen gelirin ilçe ve ilk kademe belediyelerine, nüfuslarına göre dağıtılacak %50'sinden sonra kalacak %50'si.” denilerek parkomatlı park yerlerinin işletilmesinden elde edilen gelirin %50’sinin ilçe belediyelerine verileceği belirtilmiştir. Otoparkların işletilmesinden elde edilen gelirin ilçe belediyelerine dağıtılmasıyla ilgili bir hükme yer verilmediği göz önüne alındığında otopark ve parkomatlı park yerlerinin ayrı olduğu daha net ortaya çıkmaktadır.

Büyükşehir Belediyesi, 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesine istinaden yedi adet ilçedeki parkomatlı park yerlerini (Çayırova, Derince, Gebze, İzmit, Kandıra, Karamürsel, Gölcük) 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenen süre ve bedelle kendi şirketi olan Belde A.Ş’ye devretmiştir. İzmit park yerleri 17.02.2016 tarihine kadar Belde A.Ş. tarafından alt kiracılara, Gebze park yerleri 01.07.2014 tarihine kadar Belde A.Ş. tarafından alt kiracılara, Gebze park yerleri 03.09.2016 tarihine kadar Belde A.Ş. tarafından alt kiracılara, Karamürsel park yerleri 03.01.2014 tarihine kadar Belde A.Ş. tarafından Karamürsel Köylere Hizmet Götürme Birliğine verilmiş, belirtilen tarihlerden sonra ise Belde A.Ş. tarafından işletilmiştir. Gölcük park yerleri Belde A.Ş. tarafından Gölcük Spor Kulübüne ve Gölcük Spor Kulübü tarafından diğer işletmecilere verilmiş, Çayırova park yerleri ise Belde A.Ş. tarafından işletilmiştir.

Yukarıda belirtilen Kanun maddeleri ve yapılan açıklamalara göre büyükşehir belediyesi otoparkların işletmesini aynı Kanun’un 26’ncı maddesine göre şirketine devredebilir iken, (f) fıkrasında belirtilen parkomatlı park yerlerinin kiralanması veya işletmesinin devredilmesi ise 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesine göre mümkün değildir. Parkomatlı park yerlerinin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine uygun olarak ihale edilmesi gerekmektedir. İlçe belediyelerinin de gelir elde edebileceği ve pay sahibi olması gereken kiralama işlemini, Büyükşehir Belediyesi kendi şirketine ihalesiz bir şekilde meclis kararıyla vermesi 5216 sayılı Kanun’a aykırıdır.

Parkomatlı park yerlerinin Belde A.Ş. şirketine ihalesiz verilmesiyle ilgili meclis kararlarının iptal edilerek 2886 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak ihale edilmesi ve geçen sürelerde elde edilen gelirle ilgili gerekli işlemlerin Kanuna uygun şekilde yapılması gerekir.

Kamu idaresi cevabında; "Konu hakkında ilgili Daire olan Toplu Taşıma Dairesi cevabında; 5216 sayılı Kanunun 26 ncı maddesinde geçen otopark ifadesinin, TSE –TS10551

standartına göre ve 30340 sayılı Otopark Yönetmeliğinin ilgili maddelerine göre tanımlanan yol üstü otopark olarak anlaşılması gerektiği, bu nedenle 5216 sayılı Kanundaki “otopark” ifadesinin yol üstü otoparkları da kapsadığı şeklinde görüş belirtmiştir." denilmiştir.

Sonuç olarak İdare cevabında belirtilen otopark görüşüne katılmak mümkün değildir. Bulguda bahsedilen husus parkomatlı park yerlerinin işletmesini meclis kararıyla belediyenin şirketlerine 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın verilmesidir.

5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesine göre otoparkların işletilmesi 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle devredilebilir. Maddeye göre sadece otoparklar devredilebilecektir. Yol kenarlarında işletilen parkomatlı park yerleri ile otoparklar farklıdır. 5216 sayılı Kanunu’nun 7’nci maddesinin (f ) fıkrasında, , “… durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek…” ve aynı maddenin (l) fıkrasında, “Yolcu ve yük terminalleri, kapalı ve açık otoparklar yapmak, yaptırmak, işletmek, işlettirmek veya ruhsat vermek.” yer alan düzenlemelerden ikisinin farklı olduğu, parkomatlı park ile otoparkın aynı şey olmadığı anlaşılmaktadır. 5216 sayılı Kanun’un 23’üncü (f) fıkrasında, “7 nci maddenin (f) bendine göre tespit edilen park yerlerinin işletilmesinden elde edilen gelirin ilçe ve ilk kademe belediyelerine, nüfuslarına göre dağıtılacak %50'sinden sonra kalacak %50'si.” denilerek parkomatlı park yerlerinin işletilmesinden elde edilen gelirin %50’sinin ilçe belediyelerine verileceği belirtilmiştir. Otoparkların işletilmesinden elde edilen gelirin ilçe belediyelerine dağıtılmasıyla ilgili bir hükme yer verilmediği göz önüne alındığında otopark ve parkomatlı park yerlerinin ayrı olduğu açıkca anlaşılmaktadır.

Parkomatlı park yerlerinin Belde A.Ş. şirketine ihalesiz verilmesiyle ilgili meclis kararlarının iptal edilerek 2886 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak ihale edilmesi ve geçen sürelerde elde edilen gelirle ilgili gerekli işlemlerin Kanuna uygun şekilde yapılması sağlanmalıdır.